NHỮNG VÒNG TRÒN ĐỒNG TÂM

Thế là hành trình trong một năm của Xíu đã gần kết thúc, một năm trôi qua nhanh quá, bởi vậy người xưa mới nói thời gian qua nhanh như bóng câu qua cửa sổ. Câu là con ngựa non trẻ, khỏe, chạy nhanh. Ngựa chạy ngang qua cửa sổ thì nhanh biết dường nào.

Mới ngày nào chớm xuân, muôn hương hoa khoe sắc, hưởng chưa được mấy thì Hạ sang xanh biếc lá cây đời, nóng bỏng những tấm thân trần trên bãi biển. Kế Thu về rực rỡ muôn sắc gấm hoa, không gian bừng lên như thể một cõi địa đàng. Rồi đây nay mai Đông lạnh giá bao phủ. Hành trình một năm nhanh như thế, hành trình một tháng còn nhanh hơn nữa, hành trình một tuần, một ngày, một giờ, một sát na càng không sao lường được mức độ vút qua của thời gian. Những hành trình này lồng vào nhau như những vòng tròn đồng tâm. Vòng nhỏ nhất là một sát na và vòng tròn lớn là hành trình một đời người, cho đến những hành trình cực đại là kiếp số, cho đến hành trình không sao tính toán nổi là tiểu kiếp, trung kiếp và đại kiếp. Ngôn từ loài người không thể diễn tả nổi thời gian kiếp số, có giải thích thế nào cũng không sao mường tượng được.

Hành trình của Xíu và anh em Xíu, hành trình của những giọt nước vốn vô thủy vô chung, miên viễn trong trời đất. Nó như những vòn tròn sinh tử của con người và muôn loài. Căn cứ vào thập nhị nhân duyên thì khởi đầu từ vô minh và kết thúc là sanh lão bệnh tử. Cái vòng tròn khép kín, hành hành trình sanh – tử luân hồi bất tận. Mỗi cái khâu móc vào nhau, nhiều người bảo phá được vô minh thì chặt đứt cái dòng sanh tử, sẽ chấm dứt hành trình sinh tử. Thế nhưng vô minh từ đâu ra? Mười hai cái khuyên nối thành vòng tròn làm sao biết cái khuyên nào là cái khuyên đầu và cái nào là khuyên cuối? Thât sự chẳng có cái nào đầu và cái nào cuối cả. Thế gian này có mấy ai phá đượv vô minh? Bởi vậy cái hành trình sinh tử e rằng vĩnh viễn cho đến khi nào kiếp số chung cuộc của muôn loài đến lúc tận. Thế gian này chỉ có những vị nào dõng mãnh, tinh tấn, phạm hạnh như đức Thế Tôn thì mới có thể phá được vô minh, ra khỏi cái vòng quay sanh tử luân hồi.

Xíu và anh em Xíu vốn vô tri vô giác, hình tướng bất định và dĩ nhiên là nghiệp trống tình không nên không can hệ chi với hành trình sanh tử của loài người. Xíu và anh em Xíu chỉ chịu sự chi phối của vòng tuần hoàn tự nhiên nên khi thì là nước, lúc là hơi, là thể rắn. Cái hành trình của những giọt nước cũng vốn không có bắt đầu và không có kết thúc, vốn vô cùng vô tận. Nếu một mai hành trình của giọt nước kết thúc thì nhân loại và muôn loài tận diệt, lúc bấy giờ trái đất sẽ như những hành tinh chết, không có sự sống. Cái ngày ấy có nhưng thời gian kiếp số vô cùng tận. Cái quy luật thành trụ hoại không đâu có ưu ái hay chừa ra bất kỳ ai. Trái đất cũng chỉ là một hành tinh torng vô số hành tinh khác của vũ trụ. Những hành tinh cũng hình thành, phát triển và hoại diệt như tất cả mọi vật có hình tướng. Nó phụ thuộc vào cái duyên tụ hay duyên tán. Các nhà thiên văn học vẫn thường cho chúng ta biết có những ngôi sao sinh ra và có những ngôi sao chết đi đấy!

Hành trình của Xíu và anh em Xíu đến đây kể như đã kết thúc một năm, một năm đầy những buồn vui, thương ghét, mừng giận, được mất của thời cuộc, của thế sự. Bao nhiêu thiên tai, địch họa gây khổ đau cho loài người. Bão Yagi, Helene, Milton, đất chuồi, núi lở, cuồng phong, lũ lụt… Rồi còn có tai họa do con người gây ra: Chiến tranh Nga – Ukraine, Do Thái – Palestine, thùng thuốc súng biển Đông… Đồng thời đó cũng là một năm của những thành tựu về kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật… Điều đáng nói nhất đó là trí tuệ nhân tạo (AI). AI giờ xâm nhập sâu vào mọi mặt của đời sống con người, tác động mạnh vào đời sống của con người từ việc làm, sáng tạo, kinh tế, chiến tranh… AI có thể viết sách, viết văn, luận án, làm thơ, vẽ, nhiếp ảnh...AI làm thay đổi sâu sắc mọi mặt của xã hội, thay đổi cả hành vi và thói quen của con người. Các nhà khao học, các chính trị gia, học giả, mô phạm… lo lắng không biết tương lai sẽ như thế nào? Liệu AI có vượt quyền kiểm soát của con người? Duy có một điều AI không sao làm được, đó là quá trình sinh lão bệnh tử! Chắc chắn là AI không giải quyết được! Sanh tử như thế nào thì vẫn phải sanh tử như thế ấy! Luân hồi xuống lên ba cõi sáu đường thì AI chịu bó tay chứ chẳng giúp được! Con người có thông minh cỡ nào thì cũng cứ theo nghiệp thiện - ác của mình mà đi! Đừng nói là qáu trình sanh – tử, ngay cả cái hành trình tuần hoàn của giọt nước AI cũng không có khả năng làm ra hay chấm dứt nó được! Nếu AI làm được thì thế gian này chẳng còn lũ lụt, bão tố, hạn hán hay những thiên tai khác! Đây là điều chắc chắn mà chẳng cần phải tranh cãi hay bàn tán! Chẳng cần phải thông minh xuất chúng cũng có thể nhìn nhận được vấn đề này!

Hành trình một năm của Xíu và anh em Xíu đã gần kết thúc. Những ngày tháng cuối năm ở xứ sở này giống hệt vùng Vễn Đông xa xôi. Ở đây có bao nhiêu hội hè đình đám, bao nhiêu con người dồn hết tâm lực cho mùa lễ cuối năm. Ở xứ này khi vào Thu là đã có vô số những lễ hội, nào là: Peach festival, Mimosa Festival, Yellow Daisy festival, Pumpkin Patch Festival… và đến Halloween Festival là chính thức mở màn cho những cao trào cuối năm, kế đến là Thanksgiving, Christmas, New Year. Có một điều khá giống nhau của hai thế giới Tây – Đông là tất cả cùng rộn ràng bao nhiêu lễ dồn hết vào những tháng cuối năm, đây là thời gian bận rộn nhất, rộn ràng nhất, tưng bừng náo nhiệt nhất của hành trình trong một năm.

Tháng 12 Tây lịch, với tín đồ Phật giáo còn có ngày lễ rất quan trọng đó là ngày thành đạo của đức Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni. Theo Phật sử thì ngài Cồ Đàm sau khi từ bỏ lối tu khổ hạnh, ngài đã đến bờ sông Ni Liên Thiền ngồi dưới cội cây vô kết để thiền định. Ngài phát nguyện không khai ngộ thì không đứng dậy. Ngài miên mật nhập – xuất định trong suốt 49 ngày. Ngài trải qua các tầng thiên tột cùng như: Phi tưởng, Phi Phi Tưởng Xứ...Ngài vững chải trước sự cám dỗ của ma nữ, sự khủng bố của ma vương cho đến khi bầu trời đêm lấp lánh ánh sao mai thì đắc thành Chánh Đẳng Chánh Giác. Ngài chứng tam thân tứ trí ngũ nhãn lục thông. Ngài khai phá con đường trung đạo, mở ra con đường giải thoát cho loài người. Ngài đã vượt thoát hành trình sanh tử luân hồi. Ngài vạch ra phương pháp và cách thức để vượt thoát hành trình sanh tử luân hồi. Bằng vào Tứ Diệu Đế, Bát Chánh Đạo, 37 phẩm trợ đạo để phá vỡ cái khoen vô mình trong thập nhị nhân duyên, thoát ra khỏi hành trình sanh tử luân hồi. Ai muốn thoát thì cứ y vào pháp ngài đã chỉ dạy mà hành thì ắt sẽ thành. Ngài đã từng tuyên bố: Ta là Phật đã thành, các ông là Phật sẽ thành!

Thông thường Phật tử và các chùa chú trọng vào lễ Phật đản, lễ Vu Lan (Bắc tông), lễ đầu năm… mà ít chú ý đến lễ thành đạo trong khi ấy lễ thành đạo lại có tầm quan trọng không kém, nếu không muốn nói là còn sâu sắc hơn.

Nghĩ đến đức Thế Tôn, lòng Xíu thấy xúc động vô cùng, một sự cảm phục tôn kính không sao diễn tả nổi. Ngài từ thân phận ông hoàng nơi lầu son gác tía, có tất cả những thứ mà con người mong ước, tranh đoạt: Của cải, quyền lực, danh tiếng, sắc dục… thế mà ngài buông bỏ như dép rách, buông bỏ rốt ráo để dấn thân làm sa môn. Sau sáu năm khổ hạnh với nhiều vị thầy nhưng rồi lại một lần nữa buông bỏ tất cả để thực hành trung đạo. Ngày sanh, ngài chào đời ngoài trời, dưới cội cây Ưu Đàm. Ngày xuất gia, ngài bỏ cung vàng điện ngọc để ngồi dưới những cội cây trong rừng. Ngày thành đạo, ngài ngồi dưới cội cây vô kết mà thành chánh Đẳng Chánh Giác. Cây vô kết nhờ vậy mà được loài người xưng tụng là cây bồ đề. Ngày nhập diệt, ngài nằm dưới hàng cây Ta La. Những sự kiện lớn, những cái mốc quan trọng trong cuộc đời ngài đều diễn ra ngoài trời, dưới ánh quang minh, dưới cội cây. Điều này cho thấy đạo Phật vốn rõ ràng, sáng suốt như ánh mặt trời. Giáo lý Phật pháp có công năng như ánh sáng xua tan tăm tối vô minh. Hành trạng của ngài, công hạnh của ngài rõ ràng minh bạch chẳng có gì che khuất hay che chắn được. Công hạnh, phạm hạnh, trí huệ, từ tâm, năng lực… của ngài như ánh quang minh. Những sự kiện quan trọng ấy đều diễn ra ngoài trời còn có thể hiểu là sự buông bỏ rốt ráo tuyệt đối. Hành trình buông bỏ rốt ráo nhất, hành trình tinh tấn dõng lược nhất cũng chính là hành trình vượt thoát sanh tử luân hồi. Đây là hành trình vi diệu nhất của loài người, một hành trình vô tiền khoáng hậu trong hành trình lịch sử của nhân loại ở thế gian này.

Tiểu Lục Thần Phong

Ất Lăng thành, 1104

TỪ ĐIỂN HỮU ÍCH CHO NGƯỜI HỌC TIẾNG ANH

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH