BuddhaSasana Home Page |
Vietnamese, with VU Times font |
KINH PHÁP CÚ Tác giả: Nārada
Mahāthera
|
Lưu ý: Ðọc với phông chữ VU Times (Viet-Pali Unicode) |
25. TỲ KHƯU - BHIKKHU VAGGA Hãy thu thúc lục căn
Người thu thúc lục căn thoát ly phiền não
Tích chuyện Năm thầy Tỳ-khưu, mỗi người tự chế một giác quan, bạch hỏi Ðức Phật giác quan nào khó chế ngự hơn hết. Thay vì giải đáp ngay câu hỏi. Ðức Phật thuật lại một chuyện đã xảy ra trong tiền kiếp của các thầy để chỉ rằng lúc ấy các thầy đi đến chỗ diệt vong vì không thu thúc được lục căn, và Ðức Phật dạy những lời trên. Chú thích 1. Tỳ-khưu - bhikkhu, là một danh từ riêng biệt chỉ dùng trong Phật giáo. "Tu sĩ hành khất" được xem là gần với Phạn ngữ bhikkhu nhứt. Xem câu 31. Người tự chế hoàn toàn được gọi là Tỳ-khưu
Tích chuyện Một thầy Tỳ-khưu liệng cục đá vào đầu con thiên nga, làm nó chết. Ðể khuyên dạy, Ðức Phật giải thích trạng thái thích đáng của thầy Tỳ-khưu. Chú thích 1. Thiền định - danh từ Pāli được dùng ở đây là ajjhattu, theo đúng ngữ nguyên, là cá nhơn. Trong câu này, là đề mục thiền định. Như vậy đoạn này có nghĩa: người thỏa thích trong đề mục thiền định của mình. Người điều phục lưỡi có lời nói êm dịu
Tích chuyện Ðức Phật đọc câu này khi nhắc đến một thầy Tỳ-khưu đã lăng mạ hai vị đại đệ tử của Ngài. Chú thích 1. (Ăn nói) khôn khéo - manta, ở đây có nghĩa là trí tuệ. Người thỏa thích trong giáo pháp không rơi trở xuống
Tích chuyện Một vị tăng sĩ tên Dhammārāma biết Ðức Phật sắp nhập Niết-bàn, cố tránh không làm theo những vị khác mà rút về tịnh thất mình, lấy Giáo Pháp làm đề mục hành thiền nhằm thành đạt đạo quả A-La-Hán. Vì hiểu lầm thái độ của thầy, các vị khác đem câu chuyện bạch lại với Ðức Phật. Khi Ðại đức Dhammārāma giải thích ý định của mình, Ðức Phật tán dương thầy và đọc những lời trên. Hãy tri túc
Không nên khinh những gì mình thọ lãnh
Tích chuyện Một thầy Tỳ-khưu nhận lời mời của một vị khác, vốn là đệ tử của Ðề-Bà-Ðạt-Ða (Devadatta), và sống vài ngày trong sự tiếp đón nồng hậu của chủ. Khi trở về chùa, các vị khác đem câu chuyện bạch lại với Ðức Phật. Ðức Phật đọc câu kệ trên để khuyên dạy thầy và các vị khác. Chú thích 1. An trú tâm định - samādhi, là cả hai, tâm định tại thế và tâm định siêu thế, phàm định và thánh định. Vị ấy là Tỳ-khưu vì không còn luyến ái
Tích chuyện Một thiện tín để bát Ðức Phật trong khi Ngài đứng trước cửa nhà ông. Ông bạch hỏi Ðức Phật điều gì làm nên thầy Tỳ-khưu. Ðức Phật mô tả vắn tắt những đặc tánh của thầy Tỳ-khưu. Rải tâm từ là phát huy an tịnh
Hãy từ bỏ tham, sân
Người dứt bỏ thằng thúc sẽ vượt qua trận lụt
Hãy chuyên cần hành thiền
Trí tuệ không phát sanh đến người không suy niệm
Người nhàn tịnh chứng phỉ lạc siêu trần
Hạnh phúc thay, người suy niệm pháp sanh - diệt
Thầy Tỳ-khưu trí tuệ phải nghiêm trì giới bổn
Thần Tỳ-khưu phải chơn thành thân thiện
Tích chuyện Hôm nọ, một vị Tỳ-khưu ngồi trong giảng đường thuyết Pháp cho mẹ và nhiều người khác nghe. Cùng lúc ấy có vài tướng cướp xong vào nhà bà mẹ. Tên đầu đảng thì nom chừng theo bà và định tâm sẽ giết nếu bà trở về trước khi chúng thực hành xong công tác cướp bóc ấy. Người làm trong nhà ba lần chạy đến chùa báo tin, nhưng ba lần, bà đuổi người nhà đi, bảo không nên làm rộn bà trong khi nghe Pháp. Tên chúa đảng lấy làm khâm phục tâm đạo của bà, chạy đi tìm các tên đồng bọn để ra lệnh phải huờn trở lại tất cả những gì đã lấy. Xong, tất cả đến xin sám hối và bà tín nữ có tâm đạo trong sạch và tất cả đều xin xuất gia. Trong khi các thầy đang ngồi hành thiền, Ðức Phật rọi hình ảnh của Ngài trước mặt các thầy và khuyên dạy những câu trên. Chú thích 1.- Ẩn náu trong tâm Từ - lấy tâm Từ (Mettā) làm đề mục hành thiền và phát triển tam và tứ thiền (Jhāna). 2.- Trạng thái an lành hạnh phúc - tức là Niết-bàn. 3.- Chiếc thuyền trống rỗng - chiếc thuyền ví như thể xác này và nước trong thuyền là những tư tưởng xấu. 4.- Cắt đứt năm - tức là năm thằng thúc thuộc về bờ bên nây (orambhāgiyasaṁyo jana). Ðó là: thân kiến (sakkāyadiṭṭhi), hoài nghi (vicikichā). Giới cấm thủ (sīlabbataparāmāsa), dể duôi trong nghi thức cúng tế (sai lầm), luyến ái theo Dục giới (kāmarāga), và sân hận (Paṭigha). 5.- Dứt bỏ năm - tức là năm thằng thúc thuộc về bờ bên kia (uddhambhāgiya saṁyojana) là luyến ái theo Sắc giới (rūparāga), luyến ái theo Vô sắc giới (arūparāga), ngã mạn (māna), phóng dật (uddhacca) và vô minh (avijjā). 6.- Trau dồi năm - tức ngũ căn là: tín (saddhā), niệm (sati), tấn (viriya), định (samādhi) và tuệ (paññā) Năm yếu tố này phải được trau giồi để tiêu diệt các thằng thúc. 7.- Năm trói buộc - xem Chú thích dưới câu 342. 8.- Siêu trần - vượt lên khỏi các phỉ lạc của người trần thế. Amānusī ratī là tám sự thành đạt (aṭṭhasamāpatti) tức là bốn thiền Sắc Giới và bốn thiền Vô Sắc Giới. 9.- Suy niệm ấy là Bất Tử - vì dẫn đến Niết-bàn. 10.- Giới Bổn - pātimokkha, là giới luật căn bản mà thầy Tỳ-khưu phải nghiêm trì. Hãy vứt bỏ tham, sân
Tích chuyện Vài vị Tỳ-khưu quan sát những cánh hoa lài tàn úa rơi xuống đất, suy niệm và nung chí lên, chuyên cần hành thiền. Ðức Phật biết vậy, rọi hình ảnh của Ngài trước mặt các thầy và đọc câu kệ trên. Người thoát ly thế tình sống an tịnh
Tích chuyện Có thầy Tỳ-khưu rất an tịnh, nhàn nhã. Tác phong tự tại của thầy làm mọi người lưu ý. Ðức Phật khuyên các vị khác nên noi gương thầy, và Ngài đọc câu kệ trên. Người tự điều chế sống an lành hạnh phúc
Chính ta là vị cứu tinh của ta
Tích chuyện Một nông dân nghèo, chỉ có mảnh vải rách đắp thân và cái cày để đi cày thuê, xin xuất gia. Nhiều lần thầy Tỳ-khưu ấy định huờn tục, nhưng cuối cùng lấy mảnh vải rách và cái cày làm đề mục, thầy cố gắng hành thiền và đắc quả A-La-Hán. Giảng về thành quả tốt đẹp của thầy Ðức Phật đọc câu kệ trên. Với phỉ lạc và niềm tin, hãy cố gắng thành đạt mục tiêu
Tích chuyện Một vị Tỳ-khưu say mê phẩm hạnh của Ðức Phật, cứ mãi ngồi chiêm ngưỡng dung nhan Ngài. Ðức Phật khuyên không nên làm vậy và dạy rằng người nào thấy Giáo Pháp tức là thấy Phật. Vị tăng sĩ ấy bất mãn, trèo lên một tảng đá, toan từ đó nhảy xuống quyên sinh, Ðức Phật thấy vậy xuất hiện trước mặt thầy. Gặp Ðức Phật, thầy vượt qua cơn sầu và cảm thấy hoan hỉ. Nhơn cơ hội Ðức Phật đọc lên câu kệ trên. Thầy Tỳ-khưu cố gắng hành thiền và về sau đắc quả A-La-Hán. Dầu tuổi trẻ, nếu nhiệt thành với giáo pháp, thầy Tỳ-khưu có thể rọi sáng toàn thể thế gian
Tích chuyện Ðức Phật tuyên ngôn những lời trên khi tán dương một thầy Tỳ-khưu trẻ tuổi có nhiều oai lực thần thông. -ooOoo- Ðầu
trang | Mục
lục | 01 | 02
| 03 | 04 | 05
| 06 | 07 | 08
| 09 | 10 | |
Chân thành cám ơn Tỳ kheo Minh Tịnh, Tỳ kheo Thiện Minh, và
Bác Phạm Kim Khánh
đã gửi tặng bản vi tính và các tư liệu cần thiết để thực hiện ấn bản Internet
này (Bình Anson, 01-2004).
last updated: 08-01-2004