Lúc ấy, Phật ở gần thành Vương-xá, trong tinh xá Trúc Lâm. Trong thành
có một người trưởng giả tên là Hiền Diện, giàu có vô cùng. Người này
tánh tình gian hiểm, tham lam, keo kiệt, chưa từng làm việc bố thí giúp
người, thậm chí cho đến các loài chim thú cũng xô đuổi chẳng cho đến gần
nhà. Mỗi khi có các vị tỳ-kheo đến nhà khất thực, đều dùng lời độc ác,
thóa mạ mà xô đuổi. Người ấy chỉ lo việc tích lũy của cải mà làm giàu,
chẳng tu hạnh bố thí.
Đến khi mạng chung, trưởng giả ấy phải sinh làm thân rắn độc, lại quay
về nhà mà canh giữ gia sản. Mỗi khi có ai đến gần đều giận dữ rượt đuổi.
Rắn ấy độc hiểm đến nỗi chỉ trừng mắt nhìn cũng đủ làm người bỏ mạng.
Vua Tần-bà-sa-la nghe chuyện rắn độc sinh trong nhà trưởng giả Hiền
Diện, đã hại mạng rất nhiều người, trong lòng lo sợ lắm, suy nghĩ rằng:
“Con rắn ấy độc hiểm như vậy, nếu không trừ tất còn làm hại nhiều người
hơn nữa. Nhưng nó hung dữ đến thế, làm sao trừ được. Nay chắc rằng chỉ
có đức Thế Tôn mới điều phục được nó mà thôi.”
Vua liền cùng với quần thần đi đến chỗ Phật, lễ bái cúng dường rồi bạch
Phật rằng: “Bạch Thế Tôn! Nay trong thành có một con rắn độc sinh vào
nhà trưởng giả Hiền Diện, hại mạng đã nhiều người. Kính mong Như Lai từ
bi thu phục nó mà cứu nạn cho bá tánh.” Phật yên lặng nhận lời.
Hôm sau, đức Thế Tôn đắp y, mang bát đi vào thành, thẳng đến chỗ rắn độc
đang ở. Rắn thấy Phật đến thì ngóc cao đầu, phùng mang phóng đến, ý muốn
hại Phật. Phật liền dùng tâm từ bi mà đưa năm ngón tay chỉ vào rắn độc,
tức thời phóng ra năm đạo hào quang năm sắc, chiếu khắp thân hình rắn
độc. Khi ấy, tâm sân hận, ác độc của rắn độc bỗng nhiên tiêu tan, tự
thấy khoan khoái dễ chịu, không còn có ý muốn hại người nữa.
Khi ấy Phật biết rắn độc đã được điều phục, liền nói lớn rằng: “Ngươi
vốn trước kia là trưởng giả Hiền Diện, do tâm tham lam, sân hận mà nay
phải thọ quả báo sinh làm rắn độc, thân thể xấu xí, tánh tình độc ác.
Nay sao ngươi không biết tự hối lỗi xưa, lại còn tạo thêm nghiệp ác,
dùng nọc độc mà hại người, càng thêm tệ ác. Cứ như vậy thì trong tương
lai không thể tránh được phải nhận lãnh khổ não cùng cực.”
Rắn độc được nghe lời Phật, ác chướng tiêu trừ, tự nhiên nhớ biết được
kiếp trước của mình, do tâm tham lam tạo các ác nghiệp nên nay nhận chịu
khổ báo làm thân rắn độc. Nhớ biết được như vậy rồi liền sinh lòng tin
tưởng sâu vững nơi Phật pháp.
Phật lại bảo rắn độc rằng: “Ngươi ngày trước làm người, vì chẳng tin
theo lời ta nên mới phải rơi vào ác đạo. Ngày nay nên biết hối cải, vâng
thuận theo lời dạy của ta.”
Khi ấy, rắn bỗng nhiên thốt được tiếng người, đáp lời Phật rằng: “Xin
tùy Phật dạy, con chẳng dám làm sai.”
Phật bảo: “Tâm ngươi nếu đã thuần thục, hãy chui vào bình bát của ta
đây.”
Phật vừa dứt lời, rắn liền hóa hình chui vào bình bát của Phật, cùng
theo về tinh xá Trúc Lâm.
Bấy giờ, nhân dân khắp thành Vương-xá đều nghe biết việc Phật thu phục
rắn độc tự chui vào bình bát, liền lũ lượt kéo nhau đến xem. Do thần lực
của Phật, rắn độc nằm trong bát nhìn ra thấy dân chúng kéo đến xem, liền
sinh tâm hổ thẹn, trong đêm hôm đó trút bỏ thân rắn, thác sinh lên cõi
trời Đao-lỵ.
Khi sinh lên đó rồi, tự nghĩ rằng: “Ta đã tạo phước duyên gì mà được
sinh lên cõi trời này?” Nghĩ rồi liền tự quán sát, nhớ lại nhân duyên
đọa làm thân rắn độc, nhờ Phật cứu độ nên ác nghiệp tiêu trừ được sinh
lên cõi trời.
Vị thiên tử này liền hiện thân trang nghiêm, mang những hương hoa, trân
bảo của cõi trời mà đến chỗ Phật, lễ bái, cúng dường rồi chấp tay đứng
hầu sang một bên. Phật nhân đó liền thuyết pháp cho nghe, khiến tâm ý
được khai mở, đắc quả Tu-đà-hoàn. Thiên tử liền đọc kệ tán thán Phật
rằng:
Đức đại thánh cao siêu,
Công đức đều đầy đủ.
Soi sáng người mê tối,
Khiến được đắc quả Phật.
Trừ sạch các phiền não,
Vượt qua biển sinh tử.
Nay nhờ ân đức Phật,
Vĩnh viễn lìa ác đạo.
Vị thiên tử ấy tán thán Phật rồi, liền chí thành lễ bái rồi từ biệt trở
về thiên cung.
Sáng hôm sau, vua Tần-bà-sa-la đến chỗ Phật rất sớm, thưa hỏi rằng:
“Bạch Thế Tôn! Đêm qua có hào quang chiếu sáng nơi tinh xá này, chẳng
hay đó là các vị Thích phạm, Chuyển luân thánh vương, hay hai mươi tám
bộ quỷ thần đến nghe pháp?”
Phật nói: “Chẳng phải Thích phạm, thiên thần đến nghe pháp. Ấy là trưởng
giả Hiền Diện tham lam ngày trước, nay đã được sinh lên cõi trời nên đến
cúng dường ta. Do đó mà có ánh hào quang ấy.”
Phật thuyết nhân duyên trưởng giả Hiền Diện xong, chư tỳ-kheo trong
chúng hội liền lìa bỏ lòng tham lam, sân hận, lánh sợ đường sinh tử, có
người đắc quả Tu-đà-hoàn, có người đắc quả Tư-đà-hàm, có người đắc quả
A-na-hàm, có người đắc quả A-La-hán, lại có nhiều người phát tâm cầu quả
Phật Bích-chi, cũng có người phát tâm cầu quả vô thượng Bồ-đề.
Các vị tỳ-kheo nghe Phật thuyết nhân duyên này xong thảy đều vui mừng
tin nhận.