Lúc ấy, Phật ở với chư tỳ-kheo gần thành Xá-vệ, trong vườn Kỳ thọ Cấp
Cô Độc. Trong thành có một người vợ của người bà-la-môn có thai, sinh ra
một đứa con trai hình dung cực xấu, thân thể nhớp nhúa. Khi bú vú mẹ,
sữa mẹ liền chua đi, chẳng thể bú được. Khi nhờ người khác cho bú lại
cũng như thế. Vì vậy, đành phải lấy bơ với mật trét vào miệng cho trẻ ấy
mút cầm hơi mà sống. Nhân đó mới đặt tên là Lê-quân-chi.
Đứa trẻ ấy cũng dần dần lớn lên, nhưng thật là xấu số, chẳng lúc nào
được ăn no đủ. Thấy các vị tỳ-kheo đi khất thực được người ta cúng dường
thức ăn trong bát, Lê-quân-chi sanh lòng hoan hỷ, nghĩ rằng: “Ta nên đến
chỗ Phật mà cầu xuất gia, tất sẽ được ăn no.”
Nghĩ rồi liền đến nơi tinh xá Kỳ Hoàn lạy Phật xin xuất gia. Phật nói:
“Lành thay đó, tỳ-kheo!” Tức thì, râu tóc tự nhiên rụng sạch, áo cà-sa
hiện ra nơi thân, thành một vị tỳ-kheo oai nghi đầy đủ. Chuyên cần tu
tập, chẳng bao lâu đắc quả A-La-hán.
Dù đã chứng quả, nhưng mỗi khi tỳ-kheo Lê-quân-chi đi khất thực vẫn
thường đói thiếu. Trong lòng tự hối trách, liền vào trong tháp Phật mà
lễ bái, thấy có bụi bặm liền chuyên tâm quét dọn sạch sẽ. Hôm ấy đi khất
thực được một bữa ăn no. Trong lòng vui vẻ, liền bạch với tăng chúng
rằng: “Từ nay về sau xin cho tôi được lo việc quét dọn tháp Phật. Vì nhờ
quét tháp Phật tôi mới có thể khất thực được no lòng.” Tăng chúng nghe
vậy cũng đều đồng ý.
Đến một ngày nọ, Lê-quân-chi ngủ mê dậy muộn, đã quá giờ quét dọn mà vẫn
còn ngủ. Gặp lúc Xá-lỵ-phất và năm trăm vị đệ tử từ nơi khác đến viếng
Phật, thấy trong tháp có bụi bặm liền tiện tay quét dọn sạch sẽ ngay.
Lê-quân-chi thức giấc thấy Xá-lỵ-phất đã quét tháp rồi, liền nói rằng:
“Ngài quét tháp Phật, ấy là khiến tôi hôm nay phải nhịn đói rồi.”
Xá-lỵ-phất hỏi nguyên do, nghe xong liền nói rằng: “Ngài không phải lo,
hôm nay có thể cùng đi với tôi vào thành khất thực, chắc được no đủ.”
Lê-quân-chi nghe nói vui mừng, đến giờ khất thực liền ôm bát đi theo
Xá-lỵ-phất. Đến nhà đàn việt, ngờ đâu gặp lúc vợ chồng cãi nhau chẳng ai
cúng dường, đành ôm bát không mà về.
Ngày thứ hai, đến giờ khất thực Xá-lỵ-phất liền nói rằng: “Hôm nay có
người trưởng giả trong thành thỉnh đến cúng dường, ngài nên cùng đi với
tôi, chắc được no đủ.” Liền cùng nhau đến đó. Lễ cúng long trọng, người
ta dọn thức ăn rất nhiều. Chư tỳ-kheo ngồi thành hàng dài, những người
dọn thức ăn đặt từ phía dưới lên, đến chỗ Lê-quân-chi thì vừa hết mất.
Những người người dọn từ phía trên xuống, đến chỗ ông lại cũng vừa hết.
Vậy là trong chúng hội chỉ mỗi mình ông chẳng có thức ăn. Ông liền lớn
tiếng gọi rằng: “Tôi chưa có thức ăn.” Nhưng chẳng hiểu sao chủ nhân
chẳng nghe thấy tiếng ông gọi. Đành nhịn đói mà về.
Khi ấy, ngài A-nan nghe kể lại sự việc, sanh lòng thương xót, đến ngày
thứ ba liền đến nói với Lê-quân-chi rằng: “Sáng nay tôi được cùng đi với
Phật thọ nhận cúng dường, sẽ vì ông mà mang thức ăn về, giúp ông được no
đủ.” Nói vậy rồi mới đi.
Ngài A-nan vốn là người đa văn đệ nhất, nghe và nhớ được hết tất cả
những kinh Phật thuyết dạy, chưa từng quên mất điều gì. Vậy mà hôm ấy
bỗng nhiên quên khuấy mất lời hứa với Lê-quân-chi, thọ thực xong lại ôm
bát không mà về!
Đến ngày thứ tư, ngài A-nan lại vì Lê-quân-chi mà nhận thức ăn vào bát
mang về. Ngờ đâu nửa đường gặp con chó dữ, chồm lên hất bát đổ hết thức
ăn. Đành ôm bát không mà về, Lê-quân-chi phải nhịn đói thêm một hôm nữa.
Ngày thứ năm, ngài Mục-kiền-liên biết chuyện, liền vì Lê-quân-chi mà xin
thức ăn mang về, lại gặp con chim Kim-sí cực lớn giật lấy bát mà mang
luôn ra ngoài biển. Lại phải nhịn đói thêm ngày nữa.
Ngày thứ sáu, ngài Xá-lỵ-phất liền quyết ý giúp Lê-quân-chi. Xin được
thức ăn cẩn thận mang về đến tận cửa phòng rồi, cửa bỗng nhiên đóng
chặt. Xá-lỵ-phất liền dùng thần lực mà hiện vào trong phòng, chẳng ngờ
nhanh quá nên sẩy tay rơi bát. Ngài lại dùng thần lực mà ngăn giữ, thu
hồi nguyên vẹn lại mà đưa cho Lê-quân-chi. Cầm bát thức ăn trên tay,
miệng liền dính cứng chẳng mở ra được. Giờ ăn qua rồi, miệng liền tự mở
ra được.
Vào ngày thứ bảy, Lê-quân-chi sinh tâm xấu hổ cùng cực, liền ra trước
đại chúng vốc cát mà ăn, ăn xong uống nước rồi nhập Niết-bàn.
Chư tỳ-kheo thấy sự việc của Lê-quân-chi thảy đều kinh quái, liền thưa
hỏi Phật về nguyên do các nghiệp thiện ác mà tỳ-kheo Lê-quân-chi đã làm.
Phật bảo chư tỳ-kheo: “Các ngươi hãy chú tâm lắng nghe, ta sẽ vì các
ngươi mà phân biệt giảng nói. Về thuở quá khứ cách đây đã vô số kiếp, xứ
Ba-la-nại có vị Phật ra đời hiệu là Đế-tràng, cùng với chư tỳ-kheo đi
giáo hóa nhiều nơi.
“Bấy giờ có người trưởng giả tên là Cù-di, thấy Phật với chư tăng thì
sanh lòng kính tín, liền thỉnh về nhà mà cúng dường, ngày nào cũng vậy.
Một thời gian sau, trưởng giả ấy chết đi. Người vợ tiếp tục cúng dường,
nhưng đứa con trai lòng tham lam chẳng thuận việc cúng dường, bố thí,
liền ngăn cản mẹ. Người mẹ không nghe, con trai liền lường thức ăn cho
mẹ mỗi ngày. Người mẹ lại nhịn một nửa phần ăn của mình, tiếp tục cúng
dường Phật với chư tăng.
“Đứa con thấy vậy thì tức lắm, liền nhốt mẹ vào một cái phòng trống,
chẳng cho ăn uống gì cả. Cho đến bảy ngày, mẹ đói quá cầu khẩn xin ăn,
đứa con đáp rằng: ‘Sao chẳng ăn cát mà uống nước, lại phải theo ta xin
ăn?” Nói vậy rồi lại bỏ mà đi mất. Rốt cục, người mẹ đói quá mà chết.
“Người con ấy sau mạng chung liền sanh vào địa ngục A-tỳ, chịu khổ báo
qua vô số kiếp. Mãn nghiệp ấy rồi, được sanh làm người lại phải chịu đói
khổ như vậy.”
Phật lại dạy rằng: “Người con trai chẳng cho mẹ ăn ngày trước, nay là
tỳ-kheo Lê-quân-chi đó. Nhờ phước cúng dường trước đó, nên nay được gặp
Phật, xuất gia đắc đạo.”
Các vị tỳ-kheo nghe Phật thuyết nhân duyên này xong thảy đều vui mừng
tin nhận.