Lúc ấy, Phật ở gần thành Xá-vệ, trong vườn Kỳ thọ Cấp Cô Độc. Tại thành
Xá-vệ, có hai vị Phạm-chí, một người tin sâu pháp Phật, thường ca ngợi
tán thán công đức của đức Như Lai là cao quý nhất, trong ba cõi chẳng ai
bằng được, người kia thì lạc theo tà kiến, tôn sùng các vị sư ngoại đạo
như Phú-lan-na..., cho rằng các sư ngoại đạo này là cao quý hơn hết,
chẳng ai bằng được.
Người tin theo nhóm ngoại đạo Phú-lan-na bảo rằng: “Các vị thầy như
Phú-lan-na có thần lực cao trỗi hơn Phật nhiều.” Người tin theo Phật bảo
rằng: “Đức Phật Thế Tôn là đấng giác ngộ hoàn toàn, trọn vẹn, có thần
lực cao trỗi nhất.” Hai người chẳng ai nhường ai, tranh cãi mãi không
dứt.
Bấy giờ, hai người này tranh cãi nhau rất kịch liệt. Ai cũng cho là mình
nói đúng. Có người đem chuyện ấy nói đến tai vua Ba-tư-nặc. Vua liền cho
triệu cả hai người đến mà hỏi nguyên do.
Cả hai đều nói rằng vị thầy mà mình tin theo là có thần lực cao trỗi hơn
hết. Vua liền phán: “Mỗi người trong các ngươi đều tự cho mình là đúng,
không thể phân xử được. Nay ta ra một kỳ hạn là bảy ngày, sẽ lập một hội
thề mà thử nghiệm xem ai nói đúng. Nơi hội thề đó, mỗi người sẽ tự đốt
hương, dâng hoa và rảy nước mà thỉnh nguyện bậc thầy của mình đến dự
hội.”
Hai vị Phạm-chí nghe vua phán rồi đều lui về lo sắm sửa lễ vật hương
hoa.
Đúng bảy ngày, vua Ba-tư-nặc truyền tụ họp dân chúng số đông đến muôn
ngàn người cùng đến chứng kiến. Khi ấy, trước mặt dân chúng, hai vị
Phạm-chí liền cùng nhau lập nguyện mà khấn cùng vị thầy mà mình tin
theo.
Vị tin theo các sư ngoại đạo như Phú-lan-na... bước ra trước, đốt hương,
tung hoa và rảy nước lên không trung, nguyện rằng: “Nếu quả Phú-lan-na
với mấy vị giáo chủ kia là cao hơn hết, thì nguyện cho hoa, hương, với
nước này bay đến chỗ các vị, khiến cho các vị được biết ý nguyện của tôi
mà đến dự hội này. Nếu như các vị chẳng có thần lực gì, thì khiến cho
các hương hoa lễ vật này vẫn ở yên nơi đây.” Người vừa dứt lời thì hoa
rơi trên đất, hương tắt lửa và nước đổ xuống đất hết.
Mọi người ai nấy đều chứng kiến như vậy, liền nói với nhau rằng:
“Phú-lan-na với mấy ông thầy ngoại đạo kia thật chẳng có thần lực chi
cả, lâu nay uổng nhận sự cúng dường của nhân dân trong nước.”
Lúc bấy giờ, vị Phạm-chí tin Phật mới bước ra trước chúng hội, lấy
hương hoa và nước sạch mà tung lên không trung, nguyện rằng: “Nếu đấng
Như Lai thật có thần lực, xin cho các thứ hương hoa, nước sạch này đều
bay đến chỗ của ngài, khiến cho ngài biết được ý nguyện của tôi mà đến
dự hội này.” Phát nguyện vừa xong, khói hương liền bay tỏa ra khắp thành
Xá-vệ, những hoa mà người tung lên cũng bay lên không trung, hóa thành
một cái lọng hoa lớn bay thẳng đến chỗ Phật, che bên trên Phật. Nước rảy
lên không trung cũng hóa thành trong suốt như lưu ly mà bay đến rưới
xuống trước chỗ Phật. Rồi đức Thế Tôn với chúng tỳ-kheo đều hiện lại
trước chúng hội. Bấy giờ mọi người ai ai cũng trông thấy, khen là việc
chưa từng có, thảy đều sinh lòng tin sâu nơi Phật pháp, lìa bỏ không còn
tin theo các thầy ngoại đạo nữa.
Vị Phạm-chí ấy thấy lời nguyện của mình được thành tựu liền phủ phục lễ
bái trước Phật, phát lời nguyện lớn rằng: “Nhờ công đức dâng hương hoa
cúng dường hôm nay, trong đời vị lai tôi nguyện sẽ có thể vì những chúng
sanh mù lòa mà cứu giúp cho được sáng mắt, vì những chúng sanh chẳng quy
y Phật mà độ cho quy y, những chúng sanh không người cứu hộ sẽ được cứu
hộ, những chúng sanh không được an ổn sẽ được an ổn, những chúng sanh
chưa nhập Niết-bàn sẽ được nhập Niết-bàn.”
Khi vị ấy phát nguyện rồi, đức Phật liền mỉm cười, từ nơi trán, giữa hai
lông mày phóng ra một đạo hào quang năm sắc, bay quanh Phật ba vòng rồi
lại theo chỗ trên trán Phật mà bay trở vào.
Khi ấy, A-nan bạch Phật rằng: “Như Lai là đấng tôn quý, chẳng vô cớ mà
cười bao giờ. Nay vì nhân duyên gì mà Phật mỉm cười, xin giảng giải cho
được biết.”
Phật bảo A-nan: “Ngươi có nhìn thấy vị Phạm-chí này dâng hương hoa cúng
dường ta chăng?” A-nan thưa: “Bạch Thế Tôn, con đã thấy.”
Phật nói: “Vị Phạm-chí này trải qua ba a-tăng-kỳ kiếp nữa sẽ thành Phật
hiệu là Bất Động, hóa độ chúng sanh nhiều vô số. Vì nhân duyên ấy mà ta
mỉm cười.”
Các vị tỳ-kheo nghe Phật thuyết nhân duyên này xong thảy đều vui mừng
tin nhận.