Lúc ấy, Phật ở gần thành Xá-vệ, trong vườn Kỳ thọ Cấp Cô Độc. Trong
thành có ông trưởng giả tên là Tu-đạt. Lòng ông chân thành mộ đạo, đã
cúng dường, bố thí tài vật rất nhiều. Ông tự suy nghĩ rằng: “Như ta đây
giàu có vô cùng, nên cho dù cúng Phật cả khu tinh xá Kỳ Hoàn, cho đến
trăm ngàn lượng vàng, cũng chẳng lấy gì làm khó. Nếu ta có thể khuyên
những nghèo khổ, bần cùng mà dành dụm chút ít tiền của dùng vào việc bố
thí, cúng dường, điều đó mới thật là rất khó. Nhưng nếu làm được, tất sẽ
được công đức rất lớn.”
Nghĩ như vậy rồi, liền đem ý nghĩ ấy mà tâu với vua Ba-tư-nặc. Vua cũng
tán thành, liền sai người đi khắp trong thành đánh trống rao rằng:
“Trong bảy ngày nữa, trưởng giả Tu-đạt sẽ cưỡi con voi trắng lớn mà đi
quyên góp tiền của bố thí ở khắp mọi nơi trong thành, khuyến khích những
người nghèo cố gắng tu hạnh bố thí, cho dù tài vật ít đến đâu cũng đều
có thể mang ra bố thí, sẽ được phước đức vô cùng.”
Nhân dân trong thành khi ấy vui mừng nghe theo lời khuyến hóa của trưởng
giả Tu-đạt, chen nhau mà góp tài vật để làm việc bố thí. Có người góp y
phục, vải vóc, có người góp vàng bạc, châu báu, cho đến các thứ đồ trang
sức hay vật thực. Ai nấy tùy theo gia cảnh của mà đều vui vẻ góp phần bố
thí.
Bấy giờ, trong thành có một cô gái rất nghèo, làm thuê trong ba tháng
mới dành dụm mua được một tấm vải, định may áo mặc vì áo cũ đã rách nát
cả rồi.
Cô gái nghèo thấy trưởng giả Tu-đạt đi quyên góp tiền của trong dân
chúng, liền hỏi người chung quanh rằng: “Ông trưởng giả ấy giàu có chẳng
ai bằng, sao nay lại đói thiếu đến nỗi phải đi xin của người khác?”
Mọi người bảo cô rằng: “Ông ấy thật chẳng phải đói khổ, chỉ vì lòng
thương muốn khuyến khích mọi người cùng làm việc bố thí tu phước, nên đi
quyên góp lấy tài vật ấy để thỉnh Phật với chư tăng mà cúng dường.”
Khi ấy, cô gái nghèo nghe nói rồi thì trong lòng vui vẻ vô cùng, tự nghĩ
rằng: “Ta đời trước chẳng biết bố thí tu phước, nên đến nay mới chịu
cảnh nghèo khổ bần cùng như thế này. Nay nếu không biết lo tu phước, sợ
rằng ngày sau còn khốn khổ hơn nữa.”
Rồi cô lại nghĩ: “Phật pháp ra đời ở thế gian là khó gặp. Ta nay rất
muốn thỉnh Phật với chư tăng mà cúng dường, nhưng chẳng có chút tài vật
nào, làm sao làm được? Trên người ta giờ đây lại chỉ có một tấm vải định
dùng che thân, nếu góp vào để bố thí thì thân thể phải lõa lồ. Bằng nếu
không bố thí, sau này tất chẳng còn hy vọng gì nữa. Thân ta đã cùng khổ
thế này, trước sau cũng đến một nước chết mà thôi, vậy nay nên xả bỏ mà
bố thí.”
Nghĩ rồi, cô liền lấy tấm vải ra, ngồi bên song cửa sổ, đợi ông Tu-đạt
cưỡi voi đi ngang qua thì ném ra. Ông Tu-đạt nhận được tấm vải mà không
biết ai gởi cúng, liền sai người vào nhà ấy mà hỏi, gặp cô gái nghèo
ngồi trong cửa sổ, không một mảnh vải che thân, liền báo lại với ông
Tu-đạt. Ông lên tiếng khen rằng: “Thật lành thay! Đáng khen lắm thay!”
Liền cởi ngay mấy tấm áo quý đang mặc trên người cùng những đồ phục sức
quý giá, sai người mang cho cô gái ấy. Cô nhận được rồi liền vui mừng
nói rằng: “Ta nay phát tâm bố thí, liền được quả báo hiện tiền, huống
chi là trong đời vị lai.”
Qua nhiều ngày sau, cô gái nghèo ây mạng chung, sinh lên cõi trời
Đao-lỵ, tự suy nghĩ rằng: “Không biết trước đây ta tạo phước đức gì mà
được sinh lên cõi trời này?” Liền tự quán sát, nhớ lại tiền thân là cô
gái nghèo hèn cùng khổ, nhờ bố thí cúng dường một tấm vải mà được phước
sinh lên cõi trời, liền hiện xuống thành Vương-xá, muốn báo ơn Phật với
ông trưởng giả Tu-đạt.
Khi ấy, vị thiên tử này hiện thân trang nghiêm đẹp đẽ, mang theo những
hương hoa, trân bảo từ cõi trời, đến cúng dường Phật và trưởng giả
Tu-đạt. Lễ bái cúng dường xong, liền ngồi sang một bên nghe pháp. Phật
thuyết pháp Tứ diệu đế cho nghe rồi, tâm ý liền khai mở, đắc quả
Tu-đà-hoàn, liền lễ Phật rồi quay về cõi trời.
Sáng hôm sau, chư tỳ-kheo thưa hỏi Phật rằng: “Bạch Thế Tôn! Đêm qua có
hào quang chiếu sáng ở chỗ Phật, chẳng hay đó là các vị Thích phạm,
Chuyển luân thánh vương, hay hai mươi tám bộ quỷ thần đến nghe pháp?”
Phật nói: “Chẳng phải Thích phạm, thiên thần, tứ thiên vương đến nghe
pháp. Ấy là cô gái nghèo nghe lời khuyên của ông Tu-đạt mà bố thí một
tấm vải, nay được sinh lên cõi trời, lại đến cúng dường ta. Do đó mà có
ánh hào quang ấy.”
Các vị tỳ-kheo nghe Phật thuyết nhân duyên này xong thảy đều vui mừng
tin nhận.