Thiện La Ni Tân nghe nói đức Phật đang thuyết pháp tại Tinh xá Kỳ Viên.
Ngày hôm ấy, ông thành tâm cung kính một mình đến vườn Kỳ Viên mong được
đức Phật khai thị. Nhưng ông không vào thẳng trong tinh xá trang nghiêm
hùng vĩ mà chỉ đứng lảng vảng ngoài rừng cây do dự, từ xa nhìn vào toà
Kỳ Viên tĩnh lặng u mỹ, trong lòng vô cùng hâm mộ.
Lâu lâu ông ngóng về phía tinh xá, lẩm bẩm tự bảo:
– Thế nào đức Phật cũng sẽ bước ra!
Từ hơn mười năm qua ông cứ mãi tìm cách thoát khỏi sự đau khổ của đời
người nhưng không sao tìm ra được giải pháp, và bị kẹt vào một sự mâu
thuẫn khiến cho ông cứ khổ sở không một phút giây nào yên tịnh.
Trong quá khứ, hễ có chuyện gì không vui là ông chạy đi xem bói, cầu
thần linh, nhưng sau bao nhiêu năm, những vị thần linh mà ông vẫn cung
phụng đó, không vị nào thỏa mãn được điều ông mong cầu. Dần dần ông sinh
tâm hoài nghi: “Thần linh liệu có giải trừ được sự đau khổ của kiếp
người, và có đem lại được hạnh phúc cho nhân thế hay không?”
Thế là ông rơi vào hố sâu của sự mâu thuẫn, không thể nào thoát ra được.
Vì thế ông sinh đủ thứ bệnh, tinh thần thì đa sầu đa cảm, thân thể thì
héo úa, bất an.
Trong lúc ông đang chìm đắm trong những suy tư ấy thì từ bên ngoài có
một vị tỳ-kheo trở về tinh xá. Thiện La Ni Tân thấy vị tỳ-kheo trang
nghiêm, thái độ uy nghi trầm tĩnh, không cầm lòng được bèn bước đến
trước vị ấy cung kính hỏi:
– Ngài có phải là một đạo sư Bà-la-môn không?
– Không, tôi là một tỳ-kheo, đệ tử của đức Phật.
Thiện La Ni Tân giương to cặp mặt kinh ngạc, tỳ-kheo là gì? Đệ tử của
đức Phật có nghĩa là sao? Ông chưa từng nghe qua những điều ấy, và mập
mờ phỏng đoán rằng:
– Ngài là một vị thánh đang tìm cầu chân lý của nhân sinh chăng?
– Không những tôi đang tìm cầu chân lý của nhân sinh, mà còn là một
người xuất gia đang tìm cầu giải thoát sự đau khổ của chính cuộc đời này
nữa!
– Vậy thì ngài có thể nói cho tôi biết làm cách nào để giải thoát sự đau
khổ của đời người?
– Hãy dựa vào sự cố gắng của chính mình!
Vị tỳ-kheo trả lời một cách giản dị nhưng rất khẳng định.
Như sấm sét bùng nổ giữa bầu trời quang đãng, Thiện La Ni Tân vừa nghe
được tiếng chuông chân lý, đánh đổ quan niệm của ông vẫn cho rằng tất cả
con người chỉ có thể nương vào sức cứu độ của thần linh mới thoát được
mọi khổ đau mà thôi. Ông bàng hoàng khâm phục hỏi tiếp:
– Dùng sức của chính mình để tự giải trừ khổ đau, phải chăng đó là kiến
giải thù thắng mà ngài tự mình đặc biệt khám phá ra?
– Không! Đó là lời thầy tôi dạy, tôi chỉ nhắc lại lời của thầy tôi cho
ông nghe, riêng phần tôi thì không có kiến giải thù thắng đặc biệt nào
của riêng mình.
– Thầy của ngài! Thầy của ngài là ai?
– Thầy tôi là bậc đã hoàn toàn giác ngộ chân lý của nhân sinh và vũ trụ,
thầy tôi chính là đức Phật!
– A! Tôi nghe nói có một vị gọi là Phật, hôm nay tôi đến đây cũng chính
là để tìm gặp vị ấy.
Thiện La Ni Tân nói như chợt nhớ ra tại sao mình đang có mặt ở chỗ này.
– Thế à, thế thì ông đã gặp đức Phật chưa?
– Chưa, tôi chưa gặp Ngài. Tuy nhiên tôi thường nghe người ta tán tụng
rằng đức Phật có phẩm cách cao quý và tinh thần cứu thế cao cả, nên tôi
ngưỡng mộ Ngài đã từ lâu.
– Ông tới đây là vì muốn bái kiến đức Phật phải không?
– Đúng vậy. Tôi muốn bái kiến đức Phật, nhưng tôi là một người quá đỗi
tầm thường, liệu đức Phật có bằng lòng cho tôi gặp mặt hay không?
– Xin ông đừng do dự nữa, trong tâm từ bi quảng đại của đức Phật không
có sự phân biệt sang hèn. Ngài thường hộ niệm tất cả chúng sinh một cách
bình đẳng cho nên dĩ nhiên sẽ vui lòng cho ông gặp.
Thiện La Ni Tân nghe thế bèn đi theo sau vị tỳ-kheo ấy tiến vào bên
trong tinh xá để bái kiến đức Phật. Lúc ấy đức Phật đang trụ trong thiền
định, Ngài mở mắt dùng từ nhãn nhìn Thiện La Ni Tân mà nói:
– Thiện La Ni Tân! Ông đến thật đúng lúc. Ông có vấn đề chi cứ việc hỏi
ta!
Thiện La Ni Tân không ngờ đức Phật lại ưu ái mình như vậy, ông vội gieo
cả năm vóc xuống đất đảnh lễ và nhìn lên khuôn mặt trang nghiêm từ ái
của đức Phật, nói:
– Bạch Thế Tôn! Thân con nay đã hư hoại hết rồi! Cũng vì cái thân gầy
mòn suy nhược và bệnh hoạn này mà con kinh nghiệm được cái khổ nạn của
sinh lão bệnh tử, và biết rõ rằng thân thể là căn nguyên của mọi sự đau
khổ. Vì lý do đó mà con đã tin tưởng những gì Bà-la-môn ngoại đạo nói,
và cầu xin sự gia bị của thần linh. Nhưng nghèo vẫn hoàn nghèo và bệnh
vẫn hoàn bệnh, nên dần dần con bắt đầu nghi ngờ thần linh. Thế Tôn!
Trong tâm con hiện nay đầy dẫy những mâu thuẫn, nên con xin thỉnh ý
Ngài. Con nên hay không nên đặt hết niềm tin vào thần linh?
Đức Phật yên lặng nghe Thiện La Ni Tân nói hết rồi mới đưa tay chỉ một
ngôi làng cách khu Kỳ Viên không xa lắm, nhẹ nhàng hỏi:
– Thiện La Ni Tân! Ông hãy nhìn những người nông phu trong ngôi làng
kia! Giả sử vào mùa xuân, khi vạn vật đang sinh trưởng, họ không lo khổ
công cày ruộng gieo giống mà ngày ngày chỉ ngồi trước mặt thần linh cầu
nguyện để có một mùa gặt phong phú vào mùa thu, thì ông nghĩ sao? Nếu tự
họ không cày bừa gieo hạt, thần linh có sẽ làm cho họ được mùa hay
không?
– Thưa không, bạch Thế Tôn! Nếu không cày bừa gieo giống thì có cầu
nguyện mấy đi nữa, đứng trước một bãi đất hoang cũng không thu hoạch
được gì cả.
– Thiện La Ni Tân, ông trả lời rất đúng. Thì cũng thế thôi, có nhiều
người không làm việc theo chính nghiệp, không chịu vận động, thân thể
ngày càng suy yếu, gia cảnh ngày càng nghèo khó, giống như một thủa
ruộng không được cày bừa ngày càng hoang phế, chắc chắn không phải nhờ
cầu thần linh mà thân thể khoẻ mạnh, gia cảnh khá giả, và đến mùa thu
thì lại được một mùa gặt phong phú đâu!
Thiện La Ni Tân im lặng gật đầu, ông cảm thấy lòng mình từ từ trở nên
thư thái, nhẹ nhàng. Đức Phật hỏi tiếp :
– Thiện La Ni Tân! Nếu có một người nông phu, đang lúc mùa xuân vạn vật
xinh tươi, khổ công cày bừa gieo hạt, nhưng lại không cầu xin ân huệ gì
của thần linh, thì ông nghĩ xem, có phải do vì người ấy không cầu xin
thần linh mà không gặt hái được gì trong ruộng của mình không?
– Thưa không, bạch Thế Tôn! Chỉ cần cày bừa gieo hạt trong ruộng thì tuy
không cầu xin thần linh, đến mùa thu vẫn được mùa như thường!
– Thiện La Ni Tân! Thì cũng y như thế, nếu trong đời sống hằng ngày của
chúng ta, chúng ta chịu cần kiệm, chịu vận động, thì tự nhiên thân thể
sẽ khoẻ mạnh, gia đình sẽ giàu có, y hệt như việc gieo hạt trong ruộng
đất kia vậy.
Cho nên Bà-la-môn ngoại đạo cầu thần linh không phải là một biện pháp để
giải thoát sự đau khổ của đời người, chỉ có từ trong sự hoạt động bình
thường của thân tâm mà tinh tiến làm việc thiện, ngưng bặt mọi chuyện
ác, khiến thân tâm thanh tịnh, chúng ta mới giải thoát được sự đau khổ
và bước vào đất thánh tịnh lạc được!
Thiện La Ni Tân nghe diệu pháp của đức Phật như được uống thuốc thánh để
trị bệnh, căn bệnh mâu thuẫn trong tâm ông được chữa lành trong khoảnh
khắc. Ông cảm thấy chưa bao giờ hoan hỉ như thế. Ông chí thành đảnh lễ
đức Phật để cảm tạ, và từ đó nguyện quy y Tam bảo, nỗ lực hành trì theo
lời đức Phật dạy!
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
Định hướng tương lai với thế hệ tăng sĩ trẻ ngày nay
Văn Học Miền Nam Tổng Quan: Vai Trò Phật Giáo
