Hát lên lời thương yêu là nhan đề một bài viết ngắn được viết cách đây
hơn 5 năm, gửi đăng trên tập san Đạo Uyển số ra năm 2000. Người viết đã
nhận được khá nhiều sự đồng cảm từ bạn đọc sau khi bài viết được đăng
tải. Nhiều người nói rằng, họ có thể dễ dàng cảm nhận được những điều
nêu trong bài viết, cho dù họ chưa từng nói ra hoặc thậm chí chưa từng
nghĩ đến. Bài viết đã ít nhiều giúp họ nhận ra được một sự thật bao quát
trong cuộc sống và cũng đồng thời vạch ra một hướng đi tốt đẹp, khả quan
hơn cho đời sống.
Nhưng khuôn khổ của một bài viết ngắn như thế quả thật không đủ cho một
đề tài quá rộng. Vì vậy, từ đó đến nay người viết vẫn luôn ấp ủ một ước
mơ là sẽ có dịp trở lại với đề tài này một cách sâu rộng hơn, ít nhất
cũng là để có thể nói lên được nhiều hơn những gì mà bản thân đã từng
trải nghiệm trong cuộc sống. Tập sách này đã ra đời như một sự chín mùi
của niềm mơ ước đó.
Yêu thương là cội nguồn của hạnh phúc, thậm chí trong một chừng mực nào
đó còn có thể nói rằng yêu thương chính là hạnh phúc, như hai mặt của
một vấn đề không chia tách. Sự thật này mỗi người chúng ta đều có thể tự
mình hiểu được và cảm nhận qua thực tế đời sống, nhưng làm thế nào để
phát khởi lòng thương yêu một cách đúng nghĩa và thực sự có thể mang lại
hạnh phúc cho đời sống lại là một vấn đề không hoàn toàn đơn giản. Điều
này đòi hỏi một sự hiểu biết sáng suốt kèm theo sự học hỏi và rèn luyện
trong suốt quá trình sống, mà trong đó mỗi một kinh nghiệm sống cá nhân
đều là những bài học quý giá không gì thay thế được.
Cuộc sống ngắn ngủi đang từng ngày qua đi, và sự thật bao trùm quanh ta
mỗi ngày vẫn là vô vàn những khổ đau trong đời sống. Chúng ta hoàn toàn
không bi quan khi nhìn thẳng vào sự thật ấy, bởi vì ngay cả những ai may
mắn nhất trong cuộc đời này cũng không thể tránh khỏi được khổ đau. Giàu
sang, địa vị, quyền thế... tất cả đều không giúp ích được gì cho mỗi
chúng ta khi đối mặt với sự già nua, bệnh tật, chết chóc... Những người
thân của ta lần lượt ra đi trong sự tiếc nuối của người ở lại, và bản
thân chúng ta cũng có thể phải lìa bỏ cuộc sống này bất cứ lúc nào. Tuổi
thanh xuân và sức khỏe của mỗi chúng ta cũng dần ra đi theo thời gian,
trong khi quanh ta là vô số bệnh tật luôn rình rập, sẵn sàng tấn công
làm ta gục ngã... Thêm vào đó, có biết bao hoàn cảnh, sự việc trái ý vẫn
thường xuyên làm cho ta phải khổ đau, bất mãn... Chúng ta hoàn toàn bất
lực không sao tránh né được những khổ đau trong đời sống, và chỉ có một
chọn lựa duy nhất là chấp nhận chúng mà thôi.
Dù vậy, trí tuệ sáng suốt và sức mạnh tinh thần của mỗi chúng ta được
thể hiện chính ngay trong sự chọn lựa duy nhất này, qua phương thức mà
chúng ta chấp nhận và vượt qua những khổ đau của đời sống. Và điều tích
cực nhất mà chúng ta có thể làm được là cố gắng đạt đến một nhận thức
đúng về bản chất của khổ đau, nhận biết những nguyên nhân sinh khởi cũng
như phương thức diệt trừ đau khổ, để từ đó có thể thực hiện những phương
thức này ngay trong cuộc sống hằng ngày nhằm đạt được sự thanh thản, an
vui và hạnh phúc chân thật trong đời sống. Đây cũng chính là mục đích
nhắm đến của hết thảy những phương thức tu tập và nỗ lực rèn luyện tinh
thần.
Khi quán chiếu thực tế đời sống, chúng ta sẽ có thể thấy rõ rằng sự vắng
mặt của yêu thương chính là điều kiện cần thiết cho sự hình thành của
những tính xấu như giận hờn, ganh tỵ, tham lam, ích kỷ... và từ đó tất
yếu sẽ dẫn đến những tâm trạng bất an, lo lắng, nghi ngờ, bất mãn...
Những tâm trạng này luôn đối nghịch với hạnh phúc, xét trong ý nghĩa là
chúng không bao giờ có thể hiện diện đồng thời với một tâm trạng thanh
thản và an vui, mà thanh thản và an vui lại là những điều kiện tất yếu
để có được một đời sống hạnh phúc. Vì thế, một khi lòng thương yêu được
phát khởi, chúng ta sẽ có thể trừ bỏ được những cảm xúc tiêu cực, ngăn
ngừa được sự sinh khởi và phát triển của chúng ngay từ khi vừa mới hình
thành, và nuôi dưỡng được những tình cảm tốt đẹp để làm tiền đề cho sự
chuyển biến tích cực của một đời sống an vui và hạnh phúc.
Vì thế, hát lên lời thương yêu chính là thông điệp tự muôn đời của những
tâm hồn lớn luôn hướng về sự an vui hạnh phúc của toàn nhân loại. Cho dù
đó là đức Phật Thích-ca Mâu-ni ở phương Đông hay đức chúa Jésu Christ ở
phương Tây, là thánh Mahatma Gandhi nhẫn nhục trầm lặng đã qua đời hay
đức Đạt-lai Lạt-ma năng động tích cực – người đã từng nhận giải Nobel
hòa bình – đang từng ngày thuyết giảng không mỏi mệt khắp nơi trên thế
giới... tất cả các vị đều đã và đang khuyến khích chúng ta hát lên lời
thương yêu trong cuộc sống.
Trong ý nghĩa đó, hát lên lời thương yêu luôn là khúc nhạc dạo đầu xua
tan bóng đêm u tối của những khổ đau đang tràn ngập, và hát lên lời
thương yêu cũng là phương thuốc diệu kỳ có thể giúp mỗi người chúng ta
xoa dịu những nỗi đau của chính mình và mọi người quanh ta, để cùng nhau
hướng đến một đời sống ngày càng tươi sáng, tốt đẹp hơn.
Tập sách mỏng này chắc chắn không sao nói hết được những gì liên quan
đến một chủ đề lớn lao đến thế, nhưng hy vọng sẽ có thể gợi mở được đôi
điều với những tâm hồn đồng cảm để cùng nhau hát lên lời thương yêu giữa
những bộn bề của cuộc sống hôm nay. Trên tinh thần đó, người viết mong
rằng sẽ nhận được sự cảm thông và tha thứ của bạn đọc gần xa về những
sai sót chắc chắn không sao tránh khỏi, và cũng chân thành biết ơn về
những ý kiến đóng góp xây dựng xoay quanh chủ đề này.
Trân trọng
Mùa xuân, 2006
Nguyên Minh