|
Tạng Luật Bộ Tập Yếu Tỳ khưu Indacanda
Nguyệt Thiên dịch
XV. NHÓM NĂM CỦA UPĀLI [1161] Lúc bấy giờ, đức Phật Thế Tôn ngự tại thành Sāvatthi, Jetavana, tu viện của ông Anāthapiṇḍika. Khi ấy, đại đức Upāli đã đi đến gặp đức Thế Tôn, sau khi đến đã đảnh lễ đức Thế Tôn rồi ngồi xuống ở một bên. Khi đã ngồi xuống một bên, đại đức Upāli đã nói với đức Thế Tôn điều này: - Bạch ngài, vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện không được sống không nương nhờ cho đến trọn đời? - Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện không được sống không nương nhờ cho đến trọn đời. Với năm (điều kiện) gì? Vị không biết về lễ Uposatha, không biết về hành sự của lễ Uposatha, không biết về giới bổn Pātimokkha, không biết về cách đọc tụng giới bổn Pātimokkha, chưa đủ năm năm. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không được sống không nương nhờ cho đến trọn đời. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện được sống không nương nhờ cho đến trọn đời. Với năm (điều kiện) gì? Vị biết về lễ Uposatha, biết về hành sự của lễ Uposatha, biết về giới bổn Pātimokkha, biết về cách đọc tụng giới bổn Pātimokkha, được năm năm hoặc hơn năm năm. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này được sống không nương nhờ cho đến trọn đời. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không được sống không nương nhờ cho đến trọn đời. Với năm (điều kiện) gì? Vị không biết về lễ Pavāraṇā, không biết về hành sự của lễ Pavāraṇā, không biết về giới bổn Pātimokkha, không biết về cách đọc tụng giới bổn Pātimokkha, chưa đủ năm năm. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không được sống không nương nhờ cho đến trọn đời. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện được sống không nương nhờ cho đến trọn đời. Với năm (điều kiện) gì? Vị biết về lễ Pavāraṇā, biết về hành sự của lễ Pavāraṇā, biết về giới bổn Pātimokkha, biết về cách đọc tụng giới bổn Pātimokkha, được năm năm hoặc hơn năm năm. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này được sống không nương nhờ cho đến trọn đời. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không được sống không nương nhờ cho đến trọn đời. Với năm (điều kiện) gì? Vị không biết về sự phạm tội hay không phạm tội, không biết về tội nhẹ hay nặng, không biết về tội còn dư sót hay không còn dư sót, không biết về tội xấu xa hay không xấu xa, chưa đủ năm năm. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không được sống không nương nhờ cho đến trọn đời. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện được sống không nương nhờ cho đến trọn đời. Với năm (điều kiện) gì? Vị biết về sự phạm tội hay không phạm tội, biết về tội nhẹ hay nặng, biết về tội còn dư sót hay không còn dư sót, biết về tội xấu xa hay không xấu xa, được năm năm hoặc hơn năm năm. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này được sống không nương nhờ cho đến trọn đời. [1162] - Bạch ngài, vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện không được ban phép tu lên bậc trên, không được ban cho phép nương nhờ, không được để cho sa di phục vụ? - Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện không được ban phép tu lên bậc trên, không được ban cho phép nương nhờ, không được để cho sa di phục vụ. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không có khả năng chăm sóc hoặc kiếm người chăm sóc cho đệ tử hoặc học trò bị bệnh, (không có khả năng) khuyên giải hoặc nhờ người khuyên giải khi đệ tử hay học trò có sự không hoan hỷ đã sanh khởi, (không có khả năng) phân giải hoặc nhờ vị khác phân giải đúng theo Pháp khi đệ tử hay học trò có mối nghi ngờ sanh khởi, (không có khả năng) hướng dẫn Thắng Pháp (Abhidhamma) và Thắng Luật (Abhivinaya). [1] Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không được ban phép tu lên bậc trên, không được ban cho phép nương nhờ, không được để cho sa di phục vụ. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện được ban phép tu lên bậc trên, được ban cho phép nương nhờ, được để cho sa di phục vụ. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có khả năng chăm sóc hoặc kiếm người chăm sóc cho đệ tử hoặc học trò bị bệnh, (có khả năng) khuyên giải hoặc nhờ người khuyên giải khi đệ tử hay học trò có sự không hoan hỷ đã sanh khởi, có khả năng) phân giải hoặc nhờ vị khác phân giải đúng theo Pháp khi đệ tử hay học trò có mối nghi ngờ sanh khởi, (có khả năng) hướng dẫn Thắng Pháp và Thắng Luật. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này được ban phép tu lên bậc trên, được ban cho phép nương nhờ, được để cho sa di phục vụ. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không được ban phép tu lên bậc trên, không được ban cho phép nương nhờ, không được để cho sa di phục vụ. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không có khả năng để huấn luyện học trò hay đệ tử việc học tập thuộc về phận sự căn bản, (không có khả năng) để hướng dẫn việc học tập thuộc về phần đầu của Phạm hạnh,[2] (không có khả năng) để hướng dẫn về tăng thượng giới, (không có khả năng) để hướng dẫn về tăng thượng tâm, (không có khả năng) để hướng dẫn về tăng thượng tuệ.[3] Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không được ban phép tu lên bậc trên, không được ban cho phép nương nhờ, không được để cho sa di phục vụ. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện được ban phép tu lên bậc trên, được ban cho phép nương nhờ, được để cho sa di phục vụ? Với năm (điều kiện) gì? Là vị có khả năng để huấn luyện học trò hay đệ tử việc học tập thuộc về phận sự căn bản, (có khả năng) để hướng dẫn việc học tập thuộc về phần đầu của Phạm hạnh, (có khả năng) để hướng dẫn về tăng thượng giới, (có khả năng) để hướng dẫn về tăng thượng tâm, (có khả năng) để hướng dẫn về tăng thượng tuệ. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này được ban phép tu lên bậc trên, được ban cho phép nương nhờ, được để cho sa di phục vụ. [1163] - Bạch ngài, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện? - Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị vô liêm sỉ, ngu dốt, không trong sạch, có tà kiến, và bị hư hỏng về nuôi mạng. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị hư hỏng về giới thuộc tăng thượng giới, bị hư hỏng về hạnh kiểm thuộc tăng thượng hạnh, bị hư hỏng về tri kiến thuộc tri kiến sái quấy, có tà kiến, và bị hư hỏng về nuôi mạng. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có sự đùa giỡn bằng thân, có sự đùa giỡn bằng khẩu, có sự đùa giỡn bằng thân và khẩu, có tà kiến, và bị hư hỏng về nuôi mạng. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có hành động sai trái bằng thân, có hành động sai trái bằng khẩu, có hành động sai trái bằng thân và khẩu, có tà kiến, và bị hư hỏng về nuôi mạng. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có sự gây tổn hại bằng thân, có sự gây tổn hại bằng khẩu, có sự gây tổn hại bằng thân và khẩu, có tà kiến, và bị hư hỏng về nuôi mạng. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có sự nuôi mạng sai trái bằng thân, có sự nuôi mạng sai trái bằng khẩu, có sự nuôi mạng sai trái bằng thân và khẩu, có tà kiến, và bị hư hỏng về nuôi mạng. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị vi phạm tội đã được thực thi hành sự (vẫn) ban phép tu lên bậc trên, (vẫn) ban cho phép nương nhờ, (vẫn) để cho sa di phục vụ, (vẫn) chấp nhận việc chỉ định giáo giới tỳ khưu ni, (vẫn) giáo giới tỳ khưu ni khi đã được chỉ định. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị tái phạm tội đã được hội chúng thực thi hành sự, hoặc tội khác tương tợ, hoặc tội nghiêm trọng hơn tội ấy, là vị chỉ trích hành sự, chỉ trích các vị thực hiện hành sự. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị chê bai đức Phật, là vị chê bai Giáo Pháp, là vị chê bai Hội chúng, có tà kiến, và bị hư hỏng về nuôi mạng. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Phần Không Nương Nhờ là phần thứ nhất. Tóm lược phần này: [1164] Lễ
Uposatha, ******* [1165] - Bạch ngài, hành sự không nên được thâu hồi đối với vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện? - Này Upāli, hành sự không nên được thâu hồi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị vi phạm tội đã được thực thi hành sự (vẫn) ban phép tu lên bậc trên, (vẫn) ban cho phép nương nhờ, (vẫn) để cho sa di phục vụ, (vẫn) chấp nhận việc chỉ định giáo giới tỳ khưu ni, (vẫn) giáo giới tỳ khưu ni khi đã được chỉ định. Này Upāli, hành sự không nên được thâu hồi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, hành sự không nên được thâu hồi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị tái phạm tội đã được hội chúng thực thi hành sự, hoặc tội khác tương tợ, hoặc tội nghiêm trọng hơn tội ấy, là vị chỉ trích hành sự, chỉ trích các vị thực hiện hành sự. Này Upāli, hành sự không nên được thâu hồi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, hành sự không nên được thâu hồi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị chê bai đức Phật, là vị chê bai Giáo Pháp, là vị chê bai Hội chúng, có tà kiến, và bị hư hỏng về nuôi mạng. Này Upāli, hành sự không nên được thâu hồi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, hành sự không nên được thâu hồi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị vô liêm sỉ, ngu dốt, không trong sạch, là vị gây ra các sự xích mích, và không làm đầy đủ việc học tập trong các phận sự. Này Upāli, hành sự không nên được thâu hồi đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. [1166] - Bạch ngài, vị tỳ khưu theo đuổi sự xung đột, trong khi đi đến hội chúng, nên an trú nội tâm bao nhiêu pháp rồi đi đến hội chúng? - Này Upāli, vị tỳ khưu theo đuổi sự xung đột, trong khi đi đến hội chúng, nên an trú nội tâm năm pháp rồi đi đến hội chúng. Năm (pháp) gì? Này Upāli, vị tỳ khưu theo đuổi sự xung đột, trong khi đi đến hội chúng, nên đi đến hội chúng với tâm nhún nhường, với tâm như là không bị cấu uế, nên khéo léo về chỗ ngồi và khéo léo khi ngồi xuống, nên ngồi xuống ở chỗ ngồi thích hợp không chiếm chỗ của các tỳ khưu trưởng lão không buộc các tỳ khưu mới tu phải nhường chỗ ngồi, không nên là người nói linh tinh, không nên là người nói chuyện nhảm nhí, hoặc là nên tự mình nói Pháp hoặc là nên thỉnh cầu vị khác (nói Pháp), hoặc là nên tôn trọng trạng thái im lặng thánh thiện. Này Upāli, nếu hội chúng thực hiện các hành sự cần được thực hiện với sự hợp nhất, này Upāli, trong trường hợp ấy nếu vị tỳ khưu không đồng ý (điều gì) thì nên bày tỏ quan điểm và nên đạt đến sự hợp nhất. Điều ấy có nguyên nhân thế nào? (Vị ấy nên nghĩ rằng): “Ta chớ nên khác biệt với hội chúng.” Này Upāli, vị tỳ khưu theo đuổi sự xung đột, trong khi đi đến hội chúng, nên an trú nội tâm năm pháp này rồi đi đến hội chúng. [1167] - Bạch ngài, trong khi phát biểu ở hội chúng, vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện không được nhiều người thích, không được nhiều người mến, không được nhiều người hài lòng? - Này Upāli, trong khi phát biểu ở hội chúng, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện không được nhiều người thích, không được nhiều người mến, không được nhiều người hài lòng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị nói khoa trương, là vị nói theo lời nói của người khác, không khéo léo trong sự mạch lạc của lời phát biểu, là vị khiển trách không theo Pháp không theo Luật không đúng tội, là vị hành xử không theo Pháp không theo Luật không đúng tội. Này Upāli, trong khi phát biểu ở hội chúng, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không được nhiều người thích, không được nhiều người mến, không được nhiều người hài lòng. Này Upāli, trong khi phát biểu ở hội chúng, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện được nhiều người thích, được nhiều người mến, được nhiều người hài lòng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị nói không khoa trương, là vị không nói theo lời nói của người khác, khéo léo trong sự mạch lạc của lời phát biểu, là vị khiển trách theo Pháp theo Luật đúng tội, là vị hành xử theo Pháp theo Luật đúng tội. Này Upāli, trong khi phát biểu ở hội chúng, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này được nhiều người thích, được nhiều người mến, được nhiều người hài lòng. Này Upāli, trong khi phát biểu ở hội chúng, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không được nhiều người thích, không được nhiều người mến, không được nhiều người hài lòng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị nói tâng bốc, là vị làm mất niềm tin, là vị nắm giữ phi Pháp, là vị chối từ Pháp, và nói các chuyện vớ vẩn. Này Upāli, trong khi phát biểu ở hội chúng, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không được nhiều người thích, không được nhiều người mến, không được nhiều người hài lòng. Này Upāli, trong khi phát biểu ở hội chúng, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện được nhiều người thích, được nhiều người mến, được nhiều người hài lòng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không nói tâng bốc, là vị không làm mất niềm tin, là vị nắm giữ Pháp, là vị chối từ phi Pháp, và không nói các chuyện vớ vẩn. Này Upāli, trong khi phát biểu ở hội chúng, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này được nhiều người thích, được nhiều người mến, được nhiều người hài lòng. Này Upāli, trong khi phát biểu ở hội chúng, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không được nhiều người thích, không được nhiều người mến, không được nhiều người hài lòng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị nói một cách thô lỗ, là vị nói khi chưa thỉnh ý, là vị khiển trách không theo Pháp không theo Luật không đúng tội, là vị hành xử không theo Pháp không theo Luật không đúng tội, là vị không trình bày theo tri kiến. Này Upāli, trong khi phát biểu ở hội chúng, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không được nhiều người thích, không được nhiều người mến, không được nhiều người hài lòng. Này Upāli, trong khi phát biểu ở hội chúng, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện được nhiều người thích, được nhiều người mến, được nhiều người hài lòng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không nói một cách thô lỗ, là vị không nói khi chưa thỉnh ý, là vị khiển trách theo Pháp theo Luật đúng tội, là vị hành xử theo Pháp theo Luật đúng tội, là vị trình bày theo tri kiến. Này Upāli, trong khi phát biểu ở hội chúng, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này được nhiều người thích, được nhiều người mến, được nhiều người hài lòng. [1168] - Bạch ngài, có bao nhiêu lợi ích trong sự tinh thông về Luật? - Này Upāli, có năm lợi ích trong sự tinh thông về Luật. Thế nào là năm? Giới uẩn của bản thân khéo được gìn giữ khéo được hộ trì, là nơi nương tựa của các vị thường hay có sự ăn năn, là vị phát biểu ở giữa hội chúng với sự tự tin, là vị khuất phục những kẻ đối nghịch một cách khéo léo đúng theo Pháp, là vị thực hành vì sự tồn tại của Chánh Pháp. Này Upāli, đây là năm lợi ích trong sự tinh thông về Luật. Phần Không Thâu Hồi là phần thứ nhì. Tóm lược phần này: [1169] Phạm
tội, lẫn chê bai, ******* [1170] - Bạch ngài, vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện không nên phát biểu ở hội chúng? - Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện không nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về tội, không biết về nguồn sanh tội, không biết về sự tiến hành của tội,[4] không biết về cách giải quyết tội, không rành rẽ trong việc xác định tội. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về tội, biết về nguồn sanh tội, biết về sự tiến hành của tội, biết về cách giải quyết tội, rành rẽ trong việc xác định tội. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về sự tranh tụng, không biết về nguồn sanh khởi của sự tranh tụng, không biết về cách tiến hành sự tranh tụng, không biết về cách giải quyết sự tranh tụng, không rành rẽ trong việc xác định sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về sự tranh tụng, biết về nguồn sanh khởi của sự tranh tụng, biết về cách tiến hành sự tranh tụng, biết về cách giải quyết sự tranh tụng, rành rẽ trong việc xác định sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị nói một cách thô lỗ, là vị nói khi chưa thỉnh ý, là vị khiển trách không theo Pháp không theo Luật không đúng tội, là vị hành xử không theo Pháp không theo Luật không đúng tội, là vị trình bày không theo tri kiến. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không nói một cách thô lỗ, là vị nói sau khi đã thỉnh ý, là vị khiển trách theo Pháp theo Luật đúng tội, là vị hành xử theo Pháp theo Luật đúng tội, là vị trình bày theo tri kiến. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về sự phạm tội hay không phạm tội, không biết về tội nhẹ hay nặng, không biết về tội còn dư sót hay không còn dư sót, không biết về tội xấu xa hay không xấu xa, không biết về tội có sự sửa chữa hay không có sự sửa chữa. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về sự phạm tội hay không phạm tội, biết về tội nhẹ hay nặng, biết về tội còn dư sót hay không còn dư sót, biết về tội xấu xa hay không xấu xa, biết về tội có sự sửa chữa hay không có sự sửa chữa. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về hành sự, không biết về sự thực hiện của hành sự, không biết về sự việc của hành sự, không biết về phận sự của hành sự, không biết về cách giải quyết hành sự. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về hành sự, biết về sự thực hiện của hành sự, biết về sự việc của hành sự, biết về phận sự của hành sự, biết về cách giải quyết hành sự. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về sự việc, không biết về duyên khởi, không biết về sự quy định, không biết về thứ tự của chữ (trong câu), không biết về phương thức của lối trình bày mạch lạc. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về sự việc, biết về duyên khởi, biết về sự quy định, biết về thứ tự của chữ (trong câu), biết về phương thức của lối trình bày mạch lạc. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị chi phối bởi sự ưa thích, bị chi phối bởi sự sân hận, bị chi phối bởi sự si mê, bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị vô liêm sỉ. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không bị chi phối bởi sự ưa thích, không bị chi phối bởi sự sân hận, không bị chi phối bởi sự si mê, không bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị có liêm sỉ. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị chi phối bởi sự ưa thích, bị chi phối bởi sự sân hận, bị chi phối bởi sự si mê, bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị không rành rẽ về Luật. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không bị chi phối bởi sự ưa thích, không bị chi phối bởi sự sân hận, không bị chi phối bởi sự si mê, không bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị rành rẽ về Luật. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về lời đề nghị, không biết về sự thực hiện của lời đề nghị, không biết về lời thông báo của lời đề nghị, vị không biết cách dàn xếp của lời đề nghị, vị không biết cách giải quyết của lời đề nghị. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về lời đề nghị, biết về sự thực hiện của lời đề nghị, biết về lời thông báo của lời đề nghị, vị biết cách dàn xếp của lời đề nghị, vị biết cách giải quyết của lời đề nghị. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về giới bổn, không biết về điều phù hợp với giới bổn, không biết về Luật, không biết về điều phù hợp với Luật, vị không rành rẽ việc thành lập (tội) hay không thành lập (tội). Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về giới bổn, biết về điều phù hợp với giới bổn, biết về Luật, biết về điều phù hợp với Luật, vị rành rẽ việc thành lập (tội) hay không thành lập (tội). Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về Pháp, không biết về điều phù hợp với Pháp, không biết về Luật, không biết về điều phù hợp với Luật, vị không rành rẽ việc trước và việc sau. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên phát biểu ở hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện nên phát biểu ở hội chúng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về Pháp, biết về điều phù hợp với Pháp, biết về Luật, biết về điều phù hợp với Luật, vị rành rẽ việc trước và việc sau. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này nên phát biểu ở hội chúng. Phần Phát Biểu là phần thứ ba. Tóm lược phần này: [1171] Tội
vi phạm, tranh tụng, ******* [1172] - Bạch ngài, có bao nhiêu sự trình bày quan điểm sai pháp? - Này Upāli, đây là năm sự trình bày quan điểm sai pháp. Thế nào là năm? Vị trình bày quan điểm rằng không có sự vi phạm tội, vị trình bày quan điểm rằng sự phạm tội không đưa đến sám hối, vị trình bày quan điểm rằng tội đã được sám hối, vị trình bày quan điểm rằng (sám hối chung một lượt) bởi bốn năm vị, vị trình bày quan điểm rằng (chỉ sám hối tội) bằng tác ý của tâm. Này Upāli, đây là năm sự trình bày quan điểm sai pháp. Này Upāli, có năm sự trình bày quan điểm đúng pháp. Thế nào là năm? Vị trình bày quan điểm rằng có sự vi phạm tội, vị trình bày quan điểm rằng sự phạm tội đưa đến sám hối, vị trình bày quan điểm rằng tội chưa được sám hối, vị trình bày quan điểm rằng không (sám hối chung một lượt) bởi bốn năm vị, vị trình bày quan điểm rằng không (chỉ sám hối tội) bằng tác ý của tâm. Này Upāli, đây là năm sự trình bày quan điểm đúng pháp. Này Upāli, có năm sự trình bày quan điểm sai pháp khác nữa. Thế nào là năm? Vị trình bày quan điểm rằng (sám hối tội) trong sự hiện diện của vị không đồng cộng trú, vị trình bày quan điểm rằng (sám hối tội) trong sự hiện diện của vị đứng không cùng ranh giới, vị trình bày quan điểm rằng (sám hối tội) trong sự hiện diện của vị không trong sạch, vị trình bày quan điểm rằng (sám hối chung một lượt) bởi bốn năm vị, vị trình bày quan điểm rằng (chỉ sám hối tội) bằng tác ý của tâm. Này Upāli, đây là năm sự trình bày quan điểm sai pháp. Này Upāli, có năm sự trình bày quan điểm đúng pháp. Thế nào là năm? Vị trình bày quan điểm rằng (sám hối tội) trong sự hiện diện của vị đồng cộng trú, vị trình bày quan điểm rằng (sám hối tội) trong sự hiện diện của vị đứng chung ranh giới, vị trình bày quan điểm rằng (sám hối tội) trong sự hiện diện của vị trong sạch, vị trình bày quan điểm rằng không (sám hối chung một lượt) bởi bốn năm vị, vị trình bày quan điểm rằng không (chỉ sám hối tội) bằng tác ý của tâm. Này Upāli, đây là năm sự trình bày quan điểm đúng pháp. [1173] - Bạch ngài, có bao nhiêu sự thọ lãnh sai pháp? - Này Upāli, đây là năm sự thọ lãnh sai pháp. Thế nào là năm? Trong khi được cho bằng thân, (vật thí) đã không được thọ lãnh bằng thân; trong khi được cho bằng thân, (vật thí) đã không được thọ lãnh bằng vật gắn liền với thân; trong khi được cho bằng vật gắn liền với thân, (vật thí) đã không được thọ lãnh bằng thân; trong khi được cho bằng vật gắn liền với thân, (vật thí) đã không được thọ lãnh bằng vật gắn liền với thân; trong khi được cho bằng sự buông ra, (vật thí) đã không được thọ lãnh bằng thân hoặc bằng vật gắn liền với thân. Này Upāli, đây là năm sự thọ lãnh sai pháp. Này Upāli, có năm sự thọ lãnh đúng pháp. Thế nào là năm? Trong khi được cho bằng thân, (vật thí) đã được thọ lãnh bằng thân; trong khi được cho bằng thân, (vật thí) đã được thọ lãnh bằng vật gắn liền với thân; trong khi được cho bằng vật gắn liền với thân, (vật thí) đã được thọ lãnh bằng thân; trong khi được cho bằng vật gắn liền với thân, (vật thí) đã được thọ lãnh bằng vật gắn liền với thân; trong khi được cho bằng sự buông ra, (vật thí) đã được thọ lãnh bằng thân hoặc bằng vật gắn liền với thân. Này Upāli, đây là năm sự thọ lãnh đúng pháp. [1174] - Bạch ngài, có bao nhiêu vật không phải là đồ thừa? - Này Upāli, đây là năm vật không phải là đồ thừa. Thế nào là năm? Là vật chưa được làm thành được phép, việc được thọ lãnh chưa được thực hiện, việc được nâng lên chưa được thực hiện, đã được thực hiện ở ngoài tầm tay, chưa được nói rằng: “Tất cả chừng này là đủ rồi.” Này Upāli, đây là năm vật không phải là đồ thừa. Này Upāli, đây là năm vật là đồ thừa. Thế nào là năm? Là vật đã được làm thành được phép, việc được thọ lãnh đã được thực hiện, việc được nâng lên đã được thực hiện, đã được thực hiện ở trong tầm tay, đã được nói rằng: “Tất cả chừng này là đủ rồi.” Này Upāli, đây là năm vật là đồ thừa. [1175] - Bạch ngài, việc ngăn (vật thực) được nhận biết với bao nhiêu biểu hiện? - Này Upāli, việc ngăn (vật thực) được nhận biết với năm biểu hiện. Với năm (biểu hiện) gì? Việc ăn được nhận biết, vật thực được nhận biết, đã đứng ở trong tầm tay, (thí chủ) dâng lên, việc từ chối được nhận biết. Này Upāli, việc ngăn (vật thực) được nhận biết với năm biểu hiện này. [1176] - Bạch ngài, có bao nhiêu việc phán xử theo tội đã được thừa nhận sai pháp? - Này Upāli, đây là năm việc phán xử theo tội đã được thừa nhận sai pháp. Thế nào là năm? Vị tỳ khưu đã vi phạm tội pārājika, trong khi bị khiển trách với tội pārājika vị (ấy) thú nhận đã phạm tội saṅghādisesa; hội chúng tiến hành cho vị ấy với tội saṅghādisesa là việc phán xử theo tội đã được thừa nhận sai pháp. Vị tỳ khưu đã vi phạm tội pārājika, trong khi bị khiển trách với tội pārājika vị (ấy) thú nhận đã phạm tội pācittiya, ...(như trên)... tội pāṭidesanīya, ...(như trên)... tội dukkaṭa; hội chúng tiến hành cho vị ấy với tội dukkaṭa là việc phán xử theo tội đã được thừa nhận sai pháp. Vị tỳ khưu đã vi phạm tội saṅghādisesa, ...(như trên)... tội pācittiya, ...(như trên)... tội pāṭidesanīya, ...(như trên)... tội dukkaṭa, trong khi bị khiển trách với tội dukkaṭa vị (ấy) thú nhận đã phạm tội pārājika; hội chúng tiến hành cho vị ấy với tội pārājika là việc phán xử theo tội đã được thừa nhận sai pháp. Vị tỳ khưu đã vi phạm tội dukkaṭa, trong khi bị khiển trách với tội dukkaṭa vị (ấy) thú nhận đã phạm tội saṅghādisesa, ...(như trên)... tội pācittiya, ...(như trên)... tội pāṭidesanīya; hội chúng tiến hành cho vị ấy với tội pāṭidesanīya là việc phán xử theo tội đã được thừa nhận sai pháp. Này Upāli, đây là năm việc phán xử theo tội đã được thừa nhận sai pháp. Này Upāli, đây là năm việc phán xử theo tội đã được thừa nhận đúng pháp. Thế nào là năm? Vị tỳ khưu đã vi phạm tội pārājika, trong khi bị khiển trách với tội pārājika vị (ấy) thú nhận đã phạm tội pārājika; hội chúng tiến hành cho vị ấy với tội pārājika là việc phán xử theo tội đã được thừa nhận đúng pháp. Vị tỳ khưu đã vi phạm tội saṅghādisesa, ...(như trên)... tội pācittiya, ...(như trên)... tội pāṭidesanīya, ...(như trên)... tội dukkaṭa, trong khi bị khiển trách với tội dukkaṭa vị (ấy) thú nhận đã phạm tội dukkaṭa; hội chúng tiến hành cho vị ấy với tội dukkaṭa là việc phán xử theo tội đã được thừa nhận đúng pháp. Này Upāli, đây là năm việc phán xử theo tội đã được thừa nhận đúng pháp. [1177] - Bạch ngài, trong khi thỉnh ý (để buộc tội) vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện không xứng đáng để được thỉnh ý? - Này Upāli, trong khi thỉnh ý (để buộc tội) vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện không xứng đáng để được thỉnh ý. Với năm (điều kiện) gì? Là vị vô liêm sỉ, là vị ngu dốt, là vị bản thân không trong sạch, là vị nói với ý định loại trừ, không với ý định giúp cho thoát tội. Này Upāli, trong khi thỉnh ý (để buộc tội) vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không xứng đáng để được thỉnh ý. Này Upāli, trong khi thỉnh ý (để buộc tội) vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện xứng đáng để được thỉnh ý. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có liêm sỉ, là vị thông thái, là vị bản thân trong sạch, là vị nói có ý định làm cho thoát tội, không với ý định loại trừ. Này Upāli, trong khi thỉnh ý (để buộc tội) vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này xứng đáng để được thỉnh ý. [1178] - Bạch ngài, không nên thảo luận về Luật với vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện? - Này Upāli, không nên thảo luận về Luật với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về sự việc, không biết về duyên khởi, không biết về sự quy định, không biết về thứ tự của chữ (trong câu), không biết về phương thức của lối trình bày mạch lạc. Này Upāli, không nên thảo luận về Luật với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, nên thảo luận về Luật với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về sự việc, biết về duyên khởi, biết về sự quy định, biết về thứ tự của chữ (trong câu), biết về phương thức của lối trình bày mạch lạc. Này Upāli, nên thảo luận về Luật với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. [1179] - Bạch ngài, có bao nhiêu lối hỏi câu hỏi? - Này Upāli, đây là năm lối hỏi câu hỏi. Thế nào là năm? Vị có bản tánh ngu khờ có bản tánh si mê hỏi câu hỏi, vị có ước muốn xấu xa bị thúc giục bởi ước muốn rồi hỏi câu hỏi, vị hỏi câu hỏi do sự khinh bỉ, vị hỏi câu hỏi với ý muốn hiểu biết, vị hỏi câu hỏi (nghĩ rằng): “Nếu được ta hỏi câu hỏi vị (ấy) sẽ trả lời đúng đắn, như thế việc này là tốt đẹp. Nếu được ta hỏi câu hỏi vị (ấy) sẽ không trả lời đúng đắn, ta sẽ trả lời đúng đắn cho vị ấy.” Này Upāli, đây là năm lối hỏi câu hỏi. - Bạch ngài, có bao nhiêu lối bày tỏ kiến thức? - Này Upāli, đây là năm lối bày tỏ kiến thức. Thế nào là năm? Vị có bản tánh ngu khờ có bản tánh si mê bày tỏ kiến thức, vị có ước muốn xấu xa bị thúc giục bởi ước muốn rồi bày tỏ kiến thức, vị bày tỏ kiến thức do bị điên do bị mất trí, vị bày tỏ kiến thức với sự tự hào quá đáng, vị bày tỏ kiến thức thật có. Này Upāli, đây là năm lối bày tỏ kiến thức. [1180] - Bạch ngài, có bao nhiêu cách làm cho trong sạch? - Này Upāli, đây là năm cách làm cho trong sạch. Thế nào là năm? Sau khi đọc tụng phần mở đầu, nên thông báo phần còn lại bằng cách đã được nghe; đây là cách làm cho trong sạch thứ nhất. Sau khi đọc tụng phần mở đầu, sau khi đọc tụng bốn điều pārājika, nên thông báo phần còn lại bằng cách đã được nghe; đây là cách làm cho trong sạch thứ nhì. Sau khi đọc tụng phần mở đầu, sau khi đọc tụng bốn điều pārājika, sau khi đọc tụng mười ba điều saṅghādisesa, nên thông báo phần còn lại bằng cách đã được nghe; đây là cách làm cho trong sạch thứ ba. Sau khi đọc tụng phần mở đầu, sau khi đọc tụng bốn điều pārājika, sau khi đọc tụng mười ba điều saṅghādisesa, sau khi đọc tụng hai điều aniyata, nên thông báo phần còn lại bằng cách đã được nghe; đây là cách làm cho trong sạch thứ tư. (Đọc tụng) một cách đầy đủ là cách thứ năm. Này Upāli, đây là năm cách làm cho trong sạch. [1181] - Bạch ngài, có bao nhiêu loại vật thực mềm? - Này Upāli, đây là năm loại vật thực mềm. Thế nào là năm? Cơm, xúp, bánh, cá, thịt. Này Upāli, đây là năm loại vật thực mềm. Phần Trình Bày Quan Điểm là phần thứ tư. Tóm lược phần này: [1182] Việc
trình bày quan điểm, ******* [1183] - Bạch ngài, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên quán xét nội tâm bao nhiêu pháp rồi mới nên khiển trách vị khác? - Này Upāli, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên quán xét nội tâm năm pháp rồi mới nên khiển trách vị khác. Thế nào là năm? Này Upāli, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên quán xét như vầy: “Ta có sở hành về thân trong sạch không? Ta có hội đủ sở hành về thân trong sạch không sai sót không lỗi lầm không? Pháp ấy được tìm thấy ở ta hay không (được tìm thấy)?” Này Upāli, nếu vị tỳ khưu không có sở hành về thân trong sạch, không hội đủ sở hành về thân trong sạch không sai sót không lỗi lầm, có những người nói với vị ấy rằng: “Này, đến lúc đại đức nên rèn luyện điều liên quan đến thân.” Như thế là những người nói về vị ấy. Này Upāli, còn có điều khác nữa, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên quán xét như vầy: “Ta có sở hành về khẩu trong sạch không? Ta có hội đủ sở hành về khẩu trong sạch không sai sót không lỗi lầm không? Pháp ấy được tìm thấy ở ta hay không (được tìm thấy)?” Này Upāli, nếu vị tỳ khưu không có sở hành về khẩu trong sạch, không hội đủ sở hành về khẩu trong sạch không sai sót không lỗi lầm, có những người nói với vị ấy rằng: “Này, đến lúc đại đức nên rèn luyện điều liên quan đến khẩu.” Như thế là những người nói về vị ấy. Này Upāli, còn có điều khác nữa, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên quán xét như vầy: “Tâm từ của ta tức là tâm không ác cảm đối với các vị đồng phạm hạnh có hiện khởi không? Pháp ấy được tìm thấy ở ta hay không (được tìm thấy)?” Này Upāli, nếu tâm từ của vị tỳ khưu là tâm không ác cảm đối với các vị đồng phạm hạnh không có hiện khởi, có những người nói với vị ấy rằng: “Này, đến lúc đại đức nên thể hiện tâm từ đến các vị đồng phạm hạnh.” Như thế là những người nói về vị ấy. Này Upāli, còn có điều khác nữa, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên quán xét như vầy: “Ta có phải là vị nghe nhiều, là vị ghi nhớ được điều đã nghe, có sự tích lũy điều đã nghe không? Những Pháp nào có sự tốt đẹp ở phần đầu, tốt đẹp ở phần giữa, tốt đẹp ở phần cuối, tuyên thuyết về Phạm hạnh thanh tịnh một cách trọn vẹn và đầy đủ, có sự thành tựu về ý nghĩa, thành tựu về văn tự, các Pháp có hình thức tương tợ như thế có được ta nghe nhiều, có được ghi nhớ, có được tích lũy bằng cách đọc lại, có được dụng tâm quán xét, có được thâm nhập bằng tri kiến không?Pháp ấy được tìm thấy ở ta hay không (được tìm thấy)?” Này Upāli, nếu vị tỳ khưu không phải là vị nghe nhiều, không phải là vị ghi nhớ được điều đã nghe, không có tích lũy điều đã nghe. Những Pháp nào có sự tốt đẹp ở phần đầu, tốt đẹp ở phần giữa, tốt đẹp ở phần cuối, tuyên thuyết về Phạm hạnh thanh tịnh một cách trọn vẹn và đầy đủ, có sự thành tựu về ý nghĩa, thành tựu về văn tự, các Pháp có hình thức tương tợ như thế không được vị ấy nghe nhiều, không được ghi nhớ, không được tích lũy bằng cách đọc lại, không được dụng tâm quán xét, không được thâm nhập bằng tri kiến, có những người nói với vị ấy rằng: “Này, đến lúc đại đức nên học tập kinh điển;” như thế là những người nói về vị ấy. Này Upāli, còn có điều khác nữa, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên quán xét như vầy: “Hai bộ giới bổn Pātimokkha có được truyền lại một cách đầy đủ, khéo được phân tích, khéo được áp dụng, khéo được xác định bởi ta theo từng điều học hoặc theo từng từ ngữ không? Pháp ấy được tìm thấy ở ta hay không (được tìm thấy)?” Này Upāli, nếu hai bộ giới bổn Pātimokkha không được truyền lại một cách đầy đủ, không khéo được phân tích, không khéo được áp dụng, không khéo được xác định bởi vị tỳ khưu theo từng điều học hoặc theo từng từ ngữ, khi (vị ấy) được hỏi như vầy: “Này đại đức, điều này đã được đức Thế Tôn nói ở đâu?” mà không đáp được, có những người nói với vị ấy rằng: “Này, đến lúc đại đức nên học tập về Luật.” Như thế là những người nói về vị ấy. Này Upāli, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên quán xét bản thân năm pháp này rồi mới nên khiển trách vị khác. [1184] - Bạch ngài, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên chuẩn bị bản thân bao nhiêu pháp rồi mới nên khiển trách vị khác? - Này Upāli, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên chuẩn bị bản thân năm pháp rồi mới nên khiển trách vị khác. Thế nào là năm? Ta sẽ nói hợp thời, không phải sái thời; ta sẽ nói với sự thật, không phải với sự sai trái; ta sẽ nói với sự mềm mỏng, không phải bằng cách thô lỗ; ta sẽ nói có liên hệ đến lợi ích, không phải không liên hệ đến lợi ích; ta sẽ nói với tâm từ, không phải với nội tâm có sân hận. Này Upāli, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên chuẩn bị bản thân năm pháp này rồi mới nên khiển trách vị khác [1185] - Bạch ngài, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên tác ý nội tâm bao nhiêu pháp rồi mới nên khiển trách vị khác? - Này Upāli, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên tác ý nội tâm năm pháp rồi mới nên khiển trách vị khác. Thế nào là năm? Vì lòng bi mẫn, vì tầm cầu lợi ích, vì lòng thương xót, vì sự thoát khỏi tội, vì sự tôn trọng Luật. Này Upāli, vị tỳ khưu nguyên cáo có ý muốn khiển trách vị khác nên tác ý nội tâm năm pháp ấy rồi mới nên khiển trách vị khác. [1186] - Bạch ngài, trong khi thỉnh ý (để buộc tội) vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện không xứng đáng để được thỉnh ý? - Này Upāli, trong khi thỉnh ý (để buộc tội) vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện không xứng đáng để được thỉnh ý. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có sở hành về thân không được trong sạch, có sở hành về khẩu không được trong sạch, có sự nuôi mạng không được trong sạch, (là vị) ngu dốt không kinh nghiệm, không có khả năng đối đáp lại khi bị thẩm vấn. Này Upāli, trong khi thỉnh ý (để buộc tội) vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không xứng đáng để được thỉnh ý. Này Upāli, trong khi thỉnh ý (để buộc tội) vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện xứng đáng được để thỉnh ý. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có sở hành về thân được trong sạch, có sở hành về khẩu được trong sạch, có sự nuôi mạng được trong sạch, (là vị) thông thái có kinh nghiệm, có khả năng đối đáp lại khi bị thẩm vấn. Này Upāli, trong khi thỉnh ý (để buộc tội) vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không xứng đáng để được thỉnh ý. [1187] - Bạch ngài, vị tỳ khưu có ý muốn áp dụng sự hành xử (attādānam) nên áp dụng sự hành xử khi được hội đủ bao nhiêu điều kiện? - Này Upāli, vị tỳ khưu có ý muốn áp dụng sự hành xử nên áp dụng sự hành xử khi hội đủ năm điều kiện. Thế nào là năm? Này Upāli, vị tỳ khưu có ý muốn áp dụng sự hành xử nên quán xét như sau: “Việc ta có ý muốn áp dụng sự hành xử này là đúng thời điểm để áp dụng sự hành xử này hay là không đúng (thời điểm)?” Này Upāli, nếu vị tỳ khưu trong lúc quán xét biết rõ như vầy: “Sái thời điểm để áp dụng sự hành xử này, không phải là đúng thời điểm,” này Upāli, không nên áp dụng sự hành xử ấy. Này Upāli, nếu vị tỳ khưu trong lúc quán xét biết rõ như vầy: “Đúng thời điểm để áp dụng sự hành xử này, không phải là sái thời điểm;” này Upāli, vị tỳ khưu ấy nên quán xét thêm rằng: “Việc ta có ý muốn áp dụng sự hành xử này, nhưng sự hành xử này là hợp lý hay là không (hợp lý)?” Này Upāli, nếu vị tỳ khưu trong lúc quán xét biết rõ như vầy: “Sự hành xử này là vô lý, là không hợp lý;” này Upāli, không nên áp dụng sự hành xử ấy. Này Upāli, nếu vị tỳ khưu trong lúc quán xét biết rõ như vầy: “Sự hành xử này là hợp lý, không phải là vô lý;” này Upāli, vị tỳ khưu ấy nên quán xét thêm rằng: “Việc ta có ý muốn áp dụng sự hành xử này, nhưng sự hành xử này là đem sự lại lợi ích hay là không (đem lại sự lợi ích)?” Này Upāli, nếu vị tỳ khưu trong lúc quán xét biết rõ như vầy: “Sự hành xử này là đem lại sự vô ích, không đem lại sự lợi ích;” này Upāli, không nên áp dụng sự hành xử ấy. Này Upāli, nếu vị tỳ khưu trong lúc quán xét biết rõ như vầy: “Sự hành xử này là đem lại sự lợi ích, không phải đem lại sự vô ích;” này Upāli, vị tỳ khưu ấy nên quán xét thêm rằng: “Trong khi áp dụng sự hành xử này, ta sẽ đạt được các tỳ khưu cùng tri kiến cùng quan điểm ở trong nhóm theo đúng Pháp theo đúng Luật hay sẽ không (đạt được)?” Này Upāli, nếu vị tỳ khưu trong lúc quán xét biết rõ như vầy: “Trong khi áp dụng sự hành xử này, ta sẽ không đạt được các tỳ khưu cùng tri kiến cùng quan điểm ở trong nhóm theo đúng Pháp theo đúng Luật;” này Upāli, không nên áp dụng sự hành xử ấy. Này Upāli, nếu vị tỳ khưu trong lúc quán xét biết rõ như vầy: “Trong khi áp dụng sự hành xử này, ta sẽ đạt được các tỳ khưu cùng tri kiến cùng quan điểm ở trong nhóm theo đúng Pháp, theo đúng Luật;” này Upāli, vị tỳ khưu ấy nên quán xét thêm rằng: “Khi sự hành xử này của ta được thừa nhận, do nguyên nhân ấy sẽ xảy ra sự tranh cãi, sự cãi cọ, sự xung đột, sự tranh luận cho hội chúng, (sẽ xảy ra) sự chia rẽ hội chúng, sự bất đồng trong hội chúng, sự phân loại trong hội chúng, sự đa dạng trong hội chúng hay sẽ không xảy ra?” Này Upāli, nếu vị tỳ khưu trong lúc quán xét biết rõ như vầy: “Khi sự hành xử này của ta được thừa nhận, do nguyên nhân ấy sẽ xảy ra sự tranh cãi, sự cãi cọ, sự xung đột, sự tranh luận cho hội chúng, (sẽ xảy ra) sự chia rẽ hội chúng, sự bất đồng trong hội chúng, sự phân loại trong hội chúng, sự đa dạng trong hội chúng;” này Upāli, không nên áp dụng sự hành xử ấy. Này Upāli nếu vị tỳ khưu trong lúc quán xét biết rõ như vầy: “Khi sự hành xử này của ta được thừa nhận, do nguyên nhân ấy sẽ không xảy ra sự tranh cãi, sự cãi cọ, sự xung đột, sự tranh luận cho hội chúng, (sẽ không xảy ra) sự chia rẽ hội chúng, sự bất đồng trong hội chúng, sự phân loại trong hội chúng, sự đa dạng trong hội chúng;” này Upāli, nên áp dụng sự hành xử ấy. Này Upāli, sự hành xử đã được áp dụng hội đủ năm điều kiện như thế sẽ không đem lại sự ân hận ngay cả về sau này. [1188] - Bạch ngài, vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện là có nhiều ích lợi cho các tỳ khưu đã gây nên sự tranh tụng? - Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện là có nhiều ích lợi cho các tỳ khưu đã gây nên sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có giới hạnh, sống thu thúc theo sự hạn chế của giới bổn Pātimokkha, thành tựu về hạnh kiểm và hành xứ, thấy được sự nguy hiểm trong những tội lỗi nhỏ nhặt, thọ trì và thực hành theo các điều học; là vị nghe nhiều, nắm giữ và tích lũy các điều đã được nghe, các Pháp nào là tốt đẹp phần đầu, tốt đẹp phần giữa, tốt đẹp phần cuối, thành tựu về ý nghĩa, thành tựu về văn tự, giảng giải về Phạm hạnh thanh tịnh một cách trọn vẹn và đầy đủ, các Pháp có hình thức như thế được (vị ấy) nghe nhiều, ghi nhớ, ôn đọc ra lời, dùng trí quán sát, dùng tri kiến phân tích; cả hai bộ giới bổn Pātimokkha đã khéo được truyền thừa với chi tiết đến vị ấy, khéo được phân tích, khéo được ứng dụng, khéo được phán xét theo từng điều học, theo từng từ ngữ; vị ấy rành rẽ trong Luật không có bối rối; là vị có khả năng để làm cho cả hai phe đối địch của sự kiện phải tin tưởng, suy nghĩ lại, hiểu được, thấy được, và làm cho hoan hỷ. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này là có nhiều ích lợi cho các tỳ khưu đã gây nên sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa là có nhiều ích lợi cho các tỳ khưu đã gây nên sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có sở hành về thân được trong sạch, có sở hành về khẩu được trong sạch, có sự nuôi mạng được trong sạch, (là vị) thông thái có kinh nghiệm, có khả năng đối đáp lại khi bị thẩm vấn. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này là có nhiều ích lợi cho các tỳ khưu đã gây nên sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa là có nhiều ích lợi cho các tỳ khưu đã gây nên sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về sự việc, biết về duyên khởi, biết về sự quy định, biết về thứ tự của chữ (trong câu), biết về phương thức của lối trình bày mạch lạc. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này là có nhiều ích lợi cho các tỳ khưu đã gây nên sự tranh tụng. [1189] - Bạch ngài, vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện là không nên được thẩm vấn? - Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện là không nên được thẩm vấn. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về giới bổn, không biết về điều phù hợp với giới bổn, không biết về Luật, không biết về điều phù hợp với Luật, vị không rành rẽ việc thành lập (tội) hay không thành lập (tội). Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này là không nên được thẩm vấn. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện là nên được thẩm vấn. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về giới bổn, biết về điều phù hợp với giới bổn, biết về Luật, biết về điều phù hợp với Luật, vị rành rẽ việc thành lập (tội) hay không thành lập (tội). Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này là nên được thẩm vấn. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa là không nên được thẩm vấn. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về Pháp, không biết về điều phù hợp với Pháp, không biết về Luật, không biết về điều phù hợp với Luật, vị không rành rẽ việc trước và việc sau. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này là không nên được thẩm vấn. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa là nên được thẩm vấn. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về Pháp, biết về điều phù hợp với Pháp, biết về Luật, biết về điều phù hợp với Luật, vị rành rẽ việc trước và việc sau. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này là nên được thẩm vấn. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa là không nên được thẩm vấn. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về sự việc, không biết về duyên khởi, không biết về sự quy định, không biết về thứ tự của chữ (trong câu), không biết về phương thức của lối trình bày mạch lạc. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này là không nên được thẩm vấn. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa là nên được thẩm vấn. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về sự việc, biết về duyên khởi, biết về sự quy định, biết về thứ tự của chữ (trong câu), biết về phương thức của lối trình bày mạch lạc. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này là nên được thẩm vấn. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa là không nên được thẩm vấn. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về tội, không biết về nguồn sanh tội, không biết về sự tiến hành của tội, không biết về cách giải quyết tội, không rành rẽ trong việc xác định tội. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này là không nên được thẩm vấn. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa là nên được thẩm vấn. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về tội, biết về nguồn sanh tội, biết về sự tiến hành của tội, biết về cách giải quyết tội, rành rẽ trong việc xác định tội. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này là nên được thẩm vấn. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa là không nên được thẩm vấn. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về sự tranh tụng, không biết về nguồn sanh khởi của sự tranh tụng, không biết về cách tiến hành sự tranh tụng, không biết về cách giải quyết sự tranh tụng, không rành rẽ trong việc xác định sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này là không nên được thẩm vấn. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa là nên được thẩm vấn. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về sự tranh tụng, biết về nguồn sanh khởi của sự tranh tụng, biết về cách tiến hành sự tranh tụng, biết về cách giải quyết sự tranh tụng, rành rẽ trong việc xác định sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này là nên được thẩm vấn. Phần Hành Xử là phần thứ năm. Tóm lược phần này: [1190]
Trong sạch, với đúng thời, ******* [1191] - Bạch ngài, có bao nhiêu hạng (đầu đà) ngụ ở rừng? - Này Upāli, đây là năm hạng (đầu đà) ngụ ở rừng. Thế nào là năm? Hạng (đầu đà) ngụ ở rừng có bản tánh ngu khờ, có bản tánh si mê; hạng (đầu đà) ngụ ở rừng có ước muốn xấu xa, bị thúc giục bởi ước muốn; hạng (đầu đà) ngụ ở rừng do điên khùng, do mất trí; hạng (đầu đà) ngụ ở rừng (nghĩ rằng): “Được chư Phật và chư Thinh Văn của đức Phật khen ngợi;” và cũng có hạng (đầu đà) ngụ ở rừng chính vì sự ham muốn ít, chính vì sự tự biết đủ, chính vì sự ức chế, chính vì sự tách ly, chính vì sự lợi ích của điều này. Này Upāli, đây là năm hạng (đầu đà) ngụ ở rừng. - Bạch ngài, có bao nhiêu hạng (đầu đà) đi khất thực? ...(như trên)... - Bạch ngài, có bao nhiêu hạng (đầu đà) mặc y paṃsukāla? ...(như trên)... - Bạch ngài, có bao nhiêu hạng (đầu đà) ngụ ở gốc cây? ...(như trên)... – Bạch ngài, có bao nhiêu hạng (đầu đà) ngụ ở mộ địa? ...(như trên)... – Bạch ngài, có bao nhiêu hạng (đầu đà) ngụ ở ngoài trời? ...(như trên)... – Bạch ngài, có bao nhiêu hạng (đầu đà) mặc ba y? ...(như trên)... - Bạch ngài, có bao nhiêu hạng (đầu đà) đi khất thực theo từng nhà? ...(như trên)... – Bạch ngài, có bao nhiêu hạng (đầu đà) oai nghi ngồi? ...(như trên)... - Bạch ngài, có bao nhiêu hạng (đầu đà) ngụ chỗ ở theo chỉ định? ...(như trên)... - Bạch ngài, có bao nhiêu hạng (đầu đà) một chỗ ngồi (khi thọ thực)? ...(như trên)... - Bạch ngài, có bao nhiêu hạng (đầu đà) không ăn vật thực dâng sau? ...(như trên)... - Bạch ngài, có bao nhiêu hạng (đầu đà) thọ thực trong bình bát? - Này Upāli, đây là năm hạng (đầu đà) thọ thực trong bình bát. Thế nào là năm? Hạng (đầu đà) thọ thực trong bình bát do bản tánh ngu khờ, do bản tánh si mê; hạng (đầu đà) thọ thực trong bình bát có ước muốn xấu xa, bị thúc giục bởi ước muốn; hạng (đầu đà) thọ thực trong bình bát do điên khùng, do mất trí; hạng thọ thực trong bình bát (nghĩ rằng): “Được chư Phật và chư Thinh Văn của đức Phật ngợi khen;” và cũng có hạng (đầu đà) thọ thực trong bình bát chính vì sự ham muốn ít, chính vì sự tự biết đủ, chính vì sự ức chế, chính vì sự tách ly, chính vì sự lợi ích của điều này. Này Upāli, đây là năm hạng (đầu đà) thọ thực trong bình bát. Phần Đầu Đà là phần thứ sáu. Tóm lược phần này: [1192] Ngụ
ở rừng, khất thực, ******* [1193] - Bạch ngài, có bao nhiêu loại nói dối? - Này Upāli, đây là năm loại nói dối. Thế nào là năm? Có loại nói dối đưa đến tội pārājika, có loại nói dối đưa đến tội saṅghādisesa, có loại nói dối đưa đến tội thullaccaya, có loại nói dối đưa đến tội pācittiya, có loại nói dối đưa đến tội dukkaṭa. Này Upāli, đây là năm loại nói dối. [1194] - Bạch ngài, vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện trong khi đình chỉ lễ Uposatha hoặc lễ Pavāraṇā ở giữa hội chúng nên bị răn đe rằng: “Này tỳ khưu, đủ rồi! Chớ có sự xung đột, chớ có sự cãi cọ, chớ có sự tranh luận, chớ có sự tranh tụng!” rồi hội chúng nên tiến hành lễ Uposatha hoặc lễ Pavāraṇā? - Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện trong khi đình chỉ lễ Uposatha hoặc lễ Pavāraṇā ở giữa hội chúng nên bị răn đe rằng: “Này tỳ khưu, đủ rồi! Chớ có sự xung đột, chớ có sự cãi cọ, chớ có sự tranh luận, chớ có sự tranh tụng!” rồi hội chúng nên tiến hành lễ Uposatha hoặc lễ Pavāraṇā. Với năm (điều kiện) gì? Là vị vô liêm sỉ, ngu dốt, bản thân không trong sạch, là vị nói với ý định loại trừ, không với ý định làm cho thoát tội. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này trong khi đình chỉ lễ Uposatha hoặc lễ Pavāraṇā ở giữa hội chúng nên bị răn đe rằng: “Này tỳ khưu, đủ rồi! Chớ có sự xung đột, chớ có sự cãi cọ, chớ có sự tranh luận, chớ có sự tranh tụng!” rồi hội chúng nên tiến hành lễ Uposatha hoặc lễ Pavāraṇā. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa trong khi đình chỉ lễ Uposatha hoặc lễ Pavāraṇā ở giữa hội chúng nên bị răn đe rằng: “Này tỳ khưu, đủ rồi! Chớ có sự xung đột, chớ có sự cãi cọ, chớ có sự tranh luận, chớ có sự tranh tụng!” rồi hội chúng nên tiến hành lễ Uposatha hoặc lễ Pavāraṇā. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có sở hành về thân không được trong sạch, có sở hành về khẩu không được trong sạch, có sự nuôi mạng không được trong sạch, ngu dốt không kinh nghiệm, là vị gây nên các sự xung đột (và) gây nên các sự cãi cọ. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này trong khi đình chỉ lễ Uposatha hoặc lễ Pavāraṇā ở giữa hội chúng nên bị răn đe rằng: “Này tỳ khưu, đủ rồi! Chớ có sự xung đột, chớ có sự cãi cọ, chớ có sự tranh luận, chớ có sự tranh tụng!” rồi hội chúng nên tiến hành lễ Uposatha hoặc lễ Pavāraṇā. [1195] - Bạch ngài, việc thẩm vấn không nên giao cho vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện? - Này Upāli, việc thẩm vấn không nên giao cho vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về sự phạm tội hay không phạm tội, vị không biết về tội nhẹ hay nặng, vị không biết về tội còn dư sót hay không còn dư sót, vị không biết về tội xấu xa hay không xấu xa, vị không biết về tội có sự sửa chữa hay không có sự sửa chữa. Này Upāli, việc thẩm vấn không nên giao cho vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, việc thẩm vấn nên được giao cho vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về sự phạm tội hay không phạm tội, vị biết về tội nhẹ hay nặng, vị biết về tội còn dư sót hay không còn dư sót, vị biết về tội xấu xa hay không xấu xa, vị biết về tội có sự sửa chữa hay không có sự sửa chữa. Này Upāli, việc thẩm vấn nên được giao cho vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. [1196] - Bạch ngài, vị tỳ khưu vi phạm tội với bao nhiêu biểu hiện? - Này Upāli, vị tỳ khưu vi phạm tội với năm biểu hiện. Với năm (biểu hiện) gì? Do sự vô liêm sỉ, do sự không biết, do sự thường xuyên sai phạm, tưởng rằng được phép trong việc không được phép, tưởng rằng không được phép trong việc được phép. Này Upāli, vị tỳ khưu vi phạm tội với năm biểu hiện này. Này Upāli, vị tỳ khưu vi phạm tội với năm biểu hiện khác nữa. Với năm (biểu hiện) gì? Do sự không thấy, do sự không nghe, do sự ngủ mê, (lầm) tưởng là như vậy, có sự lẫn lộn về niệm. Này Upāli, vị tỳ khưu vi phạm tội với năm biểu hiện này. [1197] - Bạch ngài, có bao nhiêu điều tội lỗi? - Này Upāli, đây là năm điều tội lỗi. Thế nào là năm? Giết hại mạng sống, việc lấy vật không được cho, việc làm sai trái trong các dục, nói dối, trường hợp dễ duôi đối với chất say, chất lên men, rượu mạnh. Này Upāli, đây là năm điều tội lỗi. [1198] - Bạch ngài, có bao nhiêu sự kiêng cử? - Này Upāli, đây là năm sự kiêng cử. Thế nào là năm? Sự kiêng cử việc giết hại mạng sống, sự kiêng cử việc lấy vật không được cho, sự kiêng cử việc làm sai trái trong các dục, sự kiêng cử việc nói dối, sự kiêng cử trường hợp dễ duôi đối với chất say, chất lên men, rượu mạnh. Này Upāli, đây là năm sự kiêng cử. [1199] - Bạch ngài, có bao nhiêu sự mất mát? - Này Upāli, đây là năm sự mất mát. Thế nào là năm? Sự mất mát về thân quyến, sự mất mát về của cải, sự mất mát vì bệnh hoạn, sự mất mát về giới, sự mất mát về kiến thức. Này Upāli, đây là năm sự mất mát. [1200] - Bạch ngài, có bao nhiêu sự thành tựu? - Này Upāli, đây là năm sự thành tựu. Thế nào là năm? Sự thành tựu về thân quyến, sự thành tựu về của cải, sự thành tựu về không bệnh, sự thành tựu về giới, sự thành tựu về kiến thức. Này Upāli, đây là năm sự thành tựu. Phần Nói Dối là phần thứ bảy. Tóm lược phần này: [1201] Nói
dối, và răn đe, ******* [1202] - Bạch ngài, đích thân hội chúng tỳ khưu ni nên thực thi hành sự đối với vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện? - Này Upāli, đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện, đích thân hội chúng tỳ khưu ni nên thực thi hành sự là hội chúng tỳ khưu ni không nên đảnh lễ vị tỳ khưu ấy. Với năm (điều kiện) gì? Vị cởi ra rồi cho các tỳ khưu ni thấy thân thể, cho thấy đùi, cho thấy chỗ kín, cho thấy hai vai, vị nói chuyện và cấu kết với người tại gia. Này Upāli, đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này, đích thân hội chúng tỳ khưu ni nên thực thi hành sự là hội chúng tỳ khưu ni không nên đảnh lễ vị tỳ khưu ấy. Này Upāli, đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa, đích thân hội chúng tỳ khưu ni nên thực thi hành sự là hội chúng tỳ khưu ni không nên đảnh lễ vị tỳ khưu ấy. Với năm (điều kiện) gì? Là vị ra sức làm cho các tỳ khưu ni không được lợi lộc, là vị ra sức làm cho các tỳ khưu ni không được lợi ích, là vị ra sức làm cho các tỳ khưu ni không được chỗ ở, là vị mắng nhiếc nói xấu các tỳ khưu ni, là vị chia rẽ các tỳ khưu với các tỳ khưu ni. Này Upāli, đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này, đích thân hội chúng tỳ khưu ni nên thực thi hành sự là hội chúng tỳ khưu ni không nên đảnh lễ vị tỳ khưu ấy. Này Upāli, đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa, đích thân hội chúng tỳ khưu ni nên thực thi hành sự là hội chúng tỳ khưu ni không nên đảnh lễ vị tỳ khưu ấy. Với năm (điều kiện) gì? Là vị ra sức làm cho các tỳ khưu ni không được lợi lộc, là vị ra sức làm cho các tỳ khưu ni không được lợi ích, là vị ra sức làm cho các tỳ khưu ni không được chỗ ở, là vị mắng nhiếc nói xấu các tỳ khưu ni, là vị giao lưu các tỳ khưu với các tỳ khưu ni. Này Upāli, đối với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này, đích thân hội chúng tỳ khưu ni nên thực thi hành sự là hội chúng tỳ khưu ni không nên đảnh lễ vị tỳ khưu ấy. [1203] - Bạch ngài, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu ni hội đủ bao nhiêu điều kiện? - Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu ni hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? - Vị ni cởi ra rồi cho các tỳ khưu thấy thân thể, cho thấy đùi, cho thấy chỗ kín, cho thấy hai vai, vị ni nói chuyện và cấu kết với người tại gia. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu ni hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu ni hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị ni ra sức làm cho các tỳ khưu không được lợi lộc, là vị ni ra sức làm cho các tỳ khưu không được lợi ích, là vị ni ra sức làm cho các tỳ khưu không được chỗ ở, là vị ni mắng nhiếc nói xấu các tỳ khưu, là vị ni chia rẽ các tỳ khưu ni với các tỳ khưu. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu ni hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu ni hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị ni ra sức làm cho các tỳ khưu không được lợi lộc, là vị ni ra sức làm cho các tỳ khưu không được lợi ích, là vị ni ra sức làm cho các tỳ khưu không được chỗ ở, là vị ni mắng nhiếc nói xấu các tỳ khưu, là vị ni giao lưu các tỳ khưu ni với các tỳ khưu. Này Upāli, hành sự nên được thực thi đối với vị tỳ khưu ni hội đủ năm điều kiện này. [1204] - Bạch ngài, vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện không nên đình chỉ sự giáo giới của các tỳ khưu ni? - Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện không nên đình chỉ sự giáo giới của các tỳ khưu ni. Với năm (điều kiện) gì? Là vị vô liêm sỉ, là vị ngu dốt, và bản thân không trong sạch, là vị nói với ý định loại trừ, không với ý định làm cho thoát tội. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên đình chỉ sự giáo giới của các tỳ khưu ni. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên đình chỉ sự giáo giới của các tỳ khưu ni. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có sở hành về thân không được trong sạch, có sở hành về khẩu không được trong sạch, có sự nuôi mạng không được trong sạch, là vị ngu dốt không kinh nghiệm, không có khả năng đối đáp lại khi bị thẩm vấn. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên đình chỉ sự giáo giới của các tỳ khưu ni. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên đình chỉ sự giáo giới của các tỳ khưu ni. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có sở hành sai trái về thân, là vị có sở hành sai trái về khẩu, là vị có sở hành sai trái về thân và khẩu, là vị mắng nhiếc và chê bai các tỳ khưu ni, là vị sống thân cận với các tỳ khưu ni với sự chung đụng không thích hợp. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên đình chỉ sự giáo giới của các tỳ khưu ni. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên đình chỉ sự giáo giới của các tỳ khưu ni. Với năm (điều kiện) gì? Là vị vô liêm sỉ, là vị ngu dốt, và bản thân không trong sạch, là vị thường gây ra các sự xung đột và gây ra các sự cãi vã, là vị không làm đầy đủ việc học tập. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên đình chỉ sự giáo giới của các tỳ khưu ni. [1205] - Bạch ngài, vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện không nên nhận lãnh việc giáo giới các tỳ khưu ni? - Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên nhận lãnh việc giáo giới các tỳ khưu ni. Với năm (điều kiện) gì? Là vị có sở hành sai trái về thân, là vị có sở hành sai trái về khẩu, là vị có sở hành sai trái về thân và khẩu, là vị mắng nhiếc và chê bai các tỳ khưu ni, là vị sống thân cận với các tỳ khưu ni với sự chung đụng không thích hợp. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên nhận lãnh việc giáo giới các tỳ khưu ni. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không nên nhận lãnh việc giáo giới các tỳ khưu ni. Với năm (điều kiện) gì? Là vị vô liêm sỉ, là vị ngu dốt, và bản thân không trong sạch, là vị ra đi, hoặc là vị bị bệnh. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không nên nhận lãnh việc giáo giới các tỳ khưu ni. [1206] - Bạch ngài, không nên thảo luận với vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện? - Này Upāli, không nên thảo luận với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không thành tựu vô học giới uẩn, là vị không thành tựu vô học định uẩn, là vị không thành tựu vô học tuệ uẩn, là vị không thành tựu vô học giải thoát uẩn, là vị không thành tựu vô học giải thoát tri kiến uẩn. Này Upāli, không nên thảo luận với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, nên thảo luận với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị thành tựu vô học giới uẩn, là vị thành tựu vô học định uẩn, là vị thành tựu vô học tuệ uẩn, là vị thành tựu vô học giải thoát uẩn, là vị thành tựu vô học giải thoát tri kiến uẩn. Này Upāli, nên thảo luận với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, không nên thảo luận với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không thành đạt sự phân tích về ý nghĩa, là vị không thành đạt sự phân tích về Pháp, là vị không thành đạt sự phân tích về ngôn từ, là vị không thành đạt sự phân tích về diễn giải, là vị không quán xét tâm theo sự giải thoát. Này Upāli, không nên thảo luận với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, nên thảo luận với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị thành đạt sự phân tích về ý nghĩa, là vị thành đạt sự phân tích về Pháp, là vị thành đạt sự phân tích về ngôn từ, là vị thành đạt sự phân tích về diễn giải, là vị quán xét tâm theo sự giải thoát. Này Upāli, nên thảo luận với vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Phần Giáo Giới Tỳ Khưu Ni là phần thứ tám. Tóm lược phần này: [1207]
Chính các tỳ khưu ni ******* [1208] - Bạch ngài, không nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện? - Này Upāli, không nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không rành rẽ về ý nghĩa, là vị không rành rẽ về Pháp, là vị không rành rẽ về ngôn từ, là vị không rành rẽ về diễn giải, là vị không rành rẽ việc trước và việc sau. Này Upāli, không nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị rành rẽ về ý nghĩa, là vị rành rẽ về Pháp, là vị rành rẽ về ngôn từ, là vị rành rẽ về diễn giải, là vị rành rẽ việc trước và việc sau. Này Upāli, nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, không nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị cáu kỉnh (và) bị chế ngự bởi sự cáu kỉnh; là vị đạo đức giả (và) bị chế ngự bởi sự đạo đức giả; là vị dối trá (và) bị chế ngự bởi sự dối trá; là vị đố kỵ (và) bị chế ngự bởi sự đố kỵ; là vị chấp thủ một cách lộ liễu, ương ngạnh, khó buông bỏ. Này Upāli, không nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không cáu kỉnh (và) không bị chế ngự bởi sự cáu kỉnh; là vị không đạo đức giả (và) không bị chế ngự bởi sự đạo đức giả; là vị không dối trá (và) không bị chế ngự bởi sự dối trá; là vị không đố kỵ (và) không bị chế ngự bởi sự đố kỵ; là vị không chấp thủ một cách lộ liễu, không ương ngạnh, dễ buông bỏ. Này Upāli, nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, không nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị nóng nảy, hiểm độc, gây sự chống đối, khiêu khích, là vị không nhẫn nại tiếp không nghiêm chỉnh nhận sự giáo huấn. Này Upāli, không nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không nóng nảy, không hiểm độc, không gây sự chống đối, không khiêu khích, là vị nhẫn nại nghiêm chỉnh tiếp nhận sự giáo huấn. Này Upāli, nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, không nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị xao lãng không ráng ghi nhớ, là vị phát ngôn khi chưa thỉnh ý, là vị khiển trách không theo Pháp không theo Luật không đúng tội, là vị hành xử không theo Pháp không theo Luật không đúng tội, là vị không trình bày theo tri kiến. Này Upāli, không nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị ráng ghi nhớ không bị xao lãng, là vị phát ngôn khi đã thỉnh ý, là vị khiển trách theo Pháp theo Luật đúng tội, là vị hành xử theo Pháp theo Luật đúng tội, là vị trình bày theo tri kiến. Này Upāli, nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, không nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị chi phối bởi sự ưa thích, bị chi phối bởi sự sân hận, bị chi phối bởi sự si mê, bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị vô liêm sỉ. Này Upāli, không nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không bị chi phối bởi sự ưa thích, không bị chi phối bởi sự sân hận, không bị chi phối bởi sự si mê, không bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị có liêm sỉ. Này Upāli, nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, không nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị chi phối bởi sự ưa thích, bị chi phối bởi sự sân hận, bị chi phối bởi sự si mê, bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị không rành rẽ về Luật. Này Upāli, không nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không bị chi phối bởi sự ưa thích, không bị chi phối bởi sự sân hận, không bị chi phối bởi sự si mê, không bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị rành rẽ về Luật. Này Upāli, nên chỉ định theo lối đại biểu vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này. [1209] - Bạch ngài, vị tỳ khưu bị xem là “kẻ ngu dốt” hội đủ bao nhiêu điều kiện? - Này Upāli, vị tỳ khưu bị xem là “kẻ ngu dốt” hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về giới bổn, không biết về điều phù hợp với giới bổn, không biết về Luật, không biết về điều phù hợp với Luật, vị không rành rẽ việc thành lập (tội) hay không thành lập (tội). Này Upāli, vị tỳ khưu bị xem là “kẻ ngu dốt” hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, vị tỳ khưu được xem là “vị thông thái” hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về giới bổn, biết về điều phù hợp với giới bổn, biết về Luật, biết về điều phù hợp với Luật, vị rành rẽ việc thành lập (tội) hay không thành lập (tội). Này Upāli, vị tỳ khưu được xem là “vị thông thái” hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, vị tỳ khưu bị xem là “kẻ ngu dốt” hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về giới bổn, không biết về điều phù hợp với giới bổn, không biết về Luật, không biết về điều phù hợp với Luật, là vị không rành rẽ về việc trước và việc sau. Này Upāli, vị tỳ khưu bị xem là “kẻ ngu dốt” hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, vị tỳ khưu được xem là “vị thông thái” hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về giới bổn, biết về điều phù hợp với giới bổn, biết về Luật, biết về điều phù hợp với Luật, là vị rành rẽ về việc trước và việc sau. Này Upāli, vị tỳ khưu được xem là “vị thông thái” hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, vị tỳ khưu bị xem là “kẻ ngu dốt” hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về sự việc, không biết về duyên khởi, không biết về sự quy định, không biết về thứ tự của chữ (trong câu), không biết về phương thức của lối trình bày mạch lạc. Này Upāli, vị tỳ khưu bị xem là “kẻ ngu dốt” hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, vị tỳ khưu được xem là “vị thông thái” hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về sự việc, biết về duyên khởi, biết về sự quy định, biết về thứ tự của chữ (trong câu), biết về phương thức của lối trình bày mạch lạc. Này Upāli, vị tỳ khưu được xem là “vị thông thái” hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, vị tỳ khưu bị xem là “kẻ ngu dốt” hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về tội, không biết về nguồn sanh tội, không biết về sự tiến hành của tội, không biết về cách giải quyết tội, không rành rẽ trong việc xác định tội. Này Upāli, vị tỳ khưu bị xem là “kẻ ngu dốt” hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, vị tỳ khưu được xem là “vị thông thái” hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về tội, biết về nguồn sanh tội, biết về sự tiến hành của tội, biết về cách giải quyết tội, rành rẽ trong việc xác định tội. Này Upāli, vị tỳ khưu được xem là “vị thông thái” hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, vị tỳ khưu bị xem là “kẻ ngu dốt” hội đủ năm điều kiện khác nữa. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về sự tranh tụng, không biết về nguồn sanh khởi của sự tranh tụng, không biết về cách tiến hành sự tranh tụng, không biết về cách giải quyết sự tranh tụng, không rành rẽ trong việc xác định sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu bị xem là “kẻ ngu dốt” hội đủ năm điều kiện này. Này Upāli, vị tỳ khưu được xem là “vị thông thái” hội đủ năm điều kiện. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về sự tranh tụng, biết về nguồn sanh khởi của sự tranh tụng, biết về cách tiến hành sự tranh tụng, biết về cách giải quyết sự tranh tụng, rành rẽ trong việc xác định sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu được xem là “vị thông thái” hội đủ năm điều kiện này. Phần Đại Biểu là phần thứ chín. Tóm lược phần này: [1210]
Không rành rẽ ý nghĩa, ******* [1211] - Bạch ngài, vị tỳ khưu hội đủ bao nhiêu điều kiện không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng? - Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về tội, không biết về nguồn sanh tội, không biết về sự tiến hành của tội, không biết về cách giải quyết tội, không rành rẽ trong việc xác định tội. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về tội, biết về nguồn sanh tội, biết về sự tiến hành của tội, biết về cách giải quyết tội, rành rẽ trong việc xác định tội. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về sự tranh tụng, không biết về nguồn sanh khởi của sự tranh tụng, không biết về cách tiến hành sự tranh tụng, không biết về cách giải quyết sự tranh tụng, không rành rẽ trong việc xác định sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về sự tranh tụng, biết về nguồn sanh khởi của sự tranh tụng, biết về cách tiến hành sự tranh tụng, biết về cách giải quyết sự tranh tụng, rành rẽ trong việc xác định sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị chi phối bởi sự ưa thích, bị chi phối bởi sự sân hận, bị chi phối bởi sự si mê, bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị vô liêm sỉ. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không bị chi phối bởi sự ưa thích, không bị chi phối bởi sự sân hận, không bị chi phối bởi sự si mê, không bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị có liêm sỉ. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị chi phối bởi sự ưa thích, bị chi phối bởi sự sân hận, bị chi phối bởi sự si mê, bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị nghe ít. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không bị chi phối bởi sự ưa thích, không bị chi phối bởi sự sân hận, không bị chi phối bởi sự si mê, không bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị nghe nhiều. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không biết về sự việc, không biết về duyên khởi, không biết về sự quy định, không biết về thứ tự của chữ (trong câu), không biết về phương thức của lối trình bày mạch lạc. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị biết về sự việc, biết về duyên khởi, biết về sự quy định, biết về thứ tự của chữ (trong câu), biết về phương thức của lối trình bày mạch lạc. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị chi phối bởi sự ưa thích, bị chi phối bởi sự sân hận, bị chi phối bởi sự si mê, bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị không rành rẽ về Luật. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không bị chi phối bởi sự ưa thích, không bị chi phối bởi sự sân hận, không bị chi phối bởi sự si mê, không bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị rành rẽ về Luật. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị chi phối bởi sự ưa thích, bị chi phối bởi sự sân hận, bị chi phối bởi sự si mê, bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị tôn trọng cá nhân không tôn trọng hội chúng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không bị chi phối bởi sự ưa thích, không bị chi phối bởi sự sân hận, không bị chi phối bởi sự si mê, không bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị tôn trọng hội chúng không tôn trọng cá nhân. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện khác nữa không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị chi phối bởi sự ưa thích, bị chi phối bởi sự sân hận, bị chi phối bởi sự si mê, bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị tôn trọng tài vật không tôn trọng Chánh Pháp. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này không đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không bị chi phối bởi sự ưa thích, không bị chi phối bởi sự sân hận, không bị chi phối bởi sự si mê, không bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị tôn trọng Chánh Pháp không tôn trọng tài vật. Này Upāli, vị tỳ khưu hội đủ năm điều kiện này đủ khả năng để giải quyết sự tranh tụng. [1212] - Bạch ngài, hội chúng bị chia rẽ do bao nhiêu cách? - Này Upāli, hội chúng bị chia rẽ do năm cách. Do năm (cách) gì? Do hành sự, do sự đọc tụng (giới bổn), trong khi phát biểu, do lời thông báo, do cách phân phát thẻ biểu quyết. Này Upāli, hội chúng bị chia rẽ do năm cách này. [1213] - Bạch ngài, có điều nói rằng: “Sự bất đồng trong hội chúng.” Bạch ngài, cho đến như thế nào được gọi là sự bất đồng trong hội chúng mà không là sự chia rẽ hội chúng? Cho đến như thế nào được gọi là sự bất đồng trong hội chúng và là sự chia rẽ hội chúng? - Này Upāli, điều đã được ta quy định cho các tỳ khưu vãng lai là phận sự của vị vãng lai. Này Upāli, khi điều học đã khéo được quy định bởi ta như thế, các tỳ khưu vãng lai không thực hành các phận sự của vị vãng lai; này Upāli, như thế cũng là sự bất đồng trong hội chúng mà không là sự chia rẽ hội chúng. Này Upāli, điều đã được ta quy định cho các tỳ khưu thường trú là phận sự của vị thường trú. Này Upāli, khi điều học đã khéo được quy định bởi ta như thế, các tỳ khưu thường trú không thực hành các phận sự của vị thường trú; này Upāli, như thế cũng là sự bất đồng trong hội chúng mà không là sự chia rẽ hội chúng. Này Upāli, điều đã được ta quy định cho các tỳ khưu ở trong nhà ăn là phận sự ở nhà ăn: chỗ ngồi hạng nhất, nước uống hạng nhất, thức ăn hạng nhất tùy theo thâm niên, tùy theo (số lượng) đêm, tùy theo sự chính đáng. Này Upāli, khi điều học đã khéo được quy định bởi ta như thế, các tỳ khưu mới tu chiếm chỗ ngồi của các tỳ khưu trưởng lão ở trong nhà ăn; này Upāli, như thế cũng là sự bất đồng trong hội chúng mà không là sự chia rẽ hội chúng. Này Upāli, điều đã được ta quy định cho các tỳ khưu ở trong chỗ trú ngụ là phận sự đối với chỗ trú ngụ: tùy theo thâm niên, tùy theo (số lượng) đêm, tùy theo sự chính đáng. Này Upāli, khi điều học đã khéo được quy định bởi ta như thế, các tỳ khưu mới tu chiếm chỗ trú ngụ của các tỳ khưu trưởng lão; này Upāli, như thế cũng là sự bất đồng trong hội chúng mà không là sự chia rẽ hội chúng. Này Upāli, điều đã được ta quy định cho các tỳ khưu ở trong ranh giới (sīmā) là chung lễ Uposatha, chung lễ Pavāraṇā, chung hành sự của hội chúng, chung hành sự có tính tiếp diễn. Này Upāli, khi điều học đã khéo được quy định bởi ta như thế, ngay tại nơi ấy ở trong ranh giới, sau khi tách riêng rẽ, sau khi kết thành nhóm, rồi thực hiện lễ Uposatha riêng rẽ, thực hiện lễ Pavāraṇā riêng rẽ, thực hiện hành sự của hội chúng riêng rẽ, thực hiện hành sự có tính tiếp diễn riêng rẽ; này Upāli, như thế cũng là sự bất đồng trong hội chúng mà không là sự chia rẽ hội chúng. Phần Giải Quyết sự Tranh Tụng là phần thứ mười. Tóm lược phần này: [1214] Tội
vi phạm, tranh tụng, ******* [1215] - Bạch ngài, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ bao nhiêu điều kiện là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được? - Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã thể hiện quan điểm (sai trái) bằng hành sự. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã thể hiện quan điểm (sai trái) bằng sự đọc tụng (giới bổn). Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã thể hiện quan điểm (sai trái) trong khi phát biểu. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã thể hiện quan điểm (sai trái) bằng lời thông báo. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã thể hiện quan điểm (sai trái) bằng cách phân phát thẻ biểu quyết. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã thể hiện điều mong mỏi bằng hành sự. ...(như trên)... đã thể hiện điều mong mỏi bằng sự đọc tụng (giới bổn). ...(như trên)... đã thể hiện điều mong mỏi trong khi phát biểu. ...(như trên)... đã thể hiện điều mong mỏi bằng lời thông báo. ...(như trên)... đã thể hiện điều mong mỏi bằng cách phân phát thẻ biểu quyết. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã thể hiện điều khao khát bằng hành sự. ...(như trên)... đã thể hiện điều khao khát bằng sự đọc tụng (giới bổn). ...(như trên)... đã thể hiện điều khao khát trong khi phát biểu. ...(như trên)... đã thể hiện điều khao khát bằng lời thông báo. ...(như trên)... đã thể hiện điều khao khát bằng cách phân phát thẻ biểu quyết. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã thể hiện ý định bằng hành sự. ...(như trên)... đã thể hiện ý định bằng sự đọc tụng (giới bổn). ...(như trên)... đã thể hiện ý định trong khi phát biểu. ...(như trên)... đã thể hiện ý định bằng lời thông báo. ...(như trên)... đã thể hiện ý định bằng cách phân phát thẻ biểu quyết. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ phải gánh chịu sự bất hạnh, gánh chịu cảnh địa ngục, bị đọa trọn kiếp, không thể khác được. Phần Chia Rẽ Hội Chúng là phần thứ mười một. Tóm lược phần này: [1216] Đã
thể hiện quan điểm ******* [1217] - Bạch ngài, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ bao nhiêu điều kiện là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được? - Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có đổi thể khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã không thể hiện quan điểm (sai trái) bằng hành sự. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã không thể hiện quan điểm (sai trái) bằng sự đọc tụng (giới bổn). Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã không thể hiện quan điểm (sai trái) trong khi phát biểu. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã không thể hiện quan điểm (sai trái) bằng lời thông báo. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã không thể hiện quan điểm (sai trái) bằng cách phân phát thẻ biểu quyết. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã không thể hiện điều mong mỏi bằng hành sự. ...(như trên)... đã không thể hiện điều mong mỏi bằng sự đọc tụng (giới bổn). ...(như trên)... đã không thể hiện điều mong mỏi trong khi phát biểu. ...(như trên)... đã không thể hiện điều mong mỏi bằng lời thông báo. ...(như trên)... đã không thể hiện điều mong mỏi bằng cách phân phát thẻ biểu quyết. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã không thể hiện điều khao khát bằng hành sự. ...(như trên)... đã không thể hiện điều khao khát bằng sự đọc tụng (giới bổn). ...(như trên)... đã không thể hiện điều khao khát trong khi phát biểu. ...(như trên)... đã không thể hiện điều khao khát bằng lời thông báo. ...(như trên)... đã không thể hiện điều khao khát bằng cách phân phát thẻ biểu quyết. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện khác nữa là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Với năm (điều kiện) gì? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu tuyên bố phi Pháp là “Pháp,” tuyên bố Pháp là: “Phi Pháp,” tuyên bố phi Luật là: “Luật,” tuyên bố Luật là: “Phi Luật,” đã không thể hiện ý định bằng hành sự. ...(như trên)... đã không thể hiện ý định bằng sự đọc tụng (giới bổn). ...(như trên)... đã không thể hiện ý định trong khi phát biểu. ...(như trên)... đã không thể hiện ý định bằng lời thông báo. ...(như trên)... đã không thể hiện ý định bằng cách phân phát thẻ biểu quyết. Này Upāli, kẻ chia rẽ hội chúng hội đủ năm điều kiện này là kẻ không phải gánh chịu sự bất hạnh, không gánh chịu cảnh địa ngục, không bị đọa trọn kiếp, có thể đổi khác được. Phần Chia Rẽ Hội Chúng thứ nhì là phần thứ mười hai. Tóm lược phần này: [1218] Đã
thể hiện quan điểm ******* [1219] - Bạch ngài, vị tỳ khưu thường trú hội đủ bao nhiêu điều kiện bị đọa vào địa ngục tương ứng với việc đã làm như thế? - Này Upāli, vị tỳ khưu thường trú hội đủ năm điều kiện bị đọa vào địa ngục tương ứng với việc đã làm như thế. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị chi phối bởi sự ưa thích, bị chi phối bởi sự sân hận, bị chi phối bởi sự si mê, bị chi phối bởi sự sợ hãi, vị sử dụng vật thuộc về hội chúng như là vật dụng thuộc về cá nhân. Này Upāli, vị tỳ khưu thường trú hội đủ năm điều kiện này bị đọa vào địa ngục tương ứng với việc đã làm như thế. Này Upāli, vị tỳ khưu thường trú hội đủ năm điều kiện được sanh vào cõi trời tương ứng với việc đã làm như thế. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không bị chi phối bởi sự ưa thích, không bị chi phối bởi sự sân hận, không bị chi phối bởi sự si mê, không bị chi phối bởi sự sợ hãi, vị không sử dụng vật thuộc về hội chúng như là vật dụng thuộc về cá nhân. Này Upāli, vị tỳ khưu thường trú hội đủ năm điều kiện này được sanh vào cõi trời tương ứng với việc đã làm như thế. [1220] - Bạch ngài, có bao nhiêu cách giải thích Luật sai Pháp? - Này Upāli, đây là năm cách giải thích Luật sai Pháp. Thế nào là năm? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu thuyết phục rằng phi Pháp là “Pháp,” thuyết phục rằng Pháp là: “Phi Pháp,” thuyết phục rằng phi Luật là: “Luật,” thuyết phục rằng Luật là: “Phi Luật,” vị quy định điều chưa được quy định và hủy bỏ điều đã được quy định. Này Upāli, đây là năm cách giải thích Luật sai Pháp. Này Upāli, đây là năm cách giải thích Luật đúng Pháp. Thế nào là năm? Này Upāli, trong trường hợp này vị tỳ khưu thuyết phục rằng phi Pháp là “Phi Pháp,” thuyết phục rằng Pháp là: “Pháp,” thuyết phục rằng phi Luật là: “Phi Luật,” thuyết phục rằng Luật là: “Luật,” vị không quy định điều chưa được quy định và không hủy bỏ điều đã được quy định. Này Upāli, đây là năm cách giải thích Luật đúng Pháp. [1221] - Bạch ngài, vị sắp xếp bữa ăn hội đủ bao nhiêu điều kiện bị đọa vào địa ngục tương ứng với việc đã làm như thế? - Này Upāli, vị sắp xếp bữa ăn hội đủ năm điều kiện bị đọa vào địa ngục tương ứng với việc đã làm như thế. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị chi phối bởi sự ưa thích, bị chi phối bởi sự sân hận, bị chi phối bởi sự si mê, bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị không biết (bữa ăn) đã được sắp xếp hay chưa được sắp xếp. Này Upāli, vị tỳ khưu thường trú hội đủ năm điều kiện này bị đọa vào địa ngục tương ứng với việc đã làm như thế. Này Upāli, vị sắp xếp bữa ăn hội đủ năm điều kiện được sanh vào cõi trời tương ứng với việc đã làm như thế. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không bị chi phối bởi sự ưa thích, không bị chi phối bởi sự sân hận, không bị chi phối bởi sự si mê, không bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị biết (bữa ăn) đã được sắp xếp hay chưa được sắp xếp. Này Upāli, vị tỳ khưu thường trú hội đủ năm điều kiện này được sanh vào cõi trời tương ứng với việc đã làm như thế. Này Upāli, vị phân bố chỗ trú ngụ ...(như trên)... vị giữ kho đồ đạc…(như trên)… vị tiếp nhận y …(như trên)… vị phân chia y …(như trên)… vị phân chia cháo …(như trên)… vị phân chia trái cây …(như trên)… vị phân chia thức ăn khô …(như trên)… vị phân chia vật linh tinh …(như trên)… vị tiếp nhận y khoác ngoài, …(như trên)… vị tiếp nhận bình bát, …(như trên)… vị quản trị các người phụ việc chùa, …(như trên)… vị quản trị các sa di hội đủ năm điều kiện bị đọa vào địa ngục tương ứng với việc đã làm như thế. Với năm (điều kiện) gì? Là vị bị chi phối bởi sự ưa thích, bị chi phối bởi sự sân hận, bị chi phối bởi sự si mê, bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị không biết điều cần quản trị và điều không cần quản trị. Này Upāli, vị tỳ khưu thường trú hội đủ năm điều kiện này bị đọa vào địa ngục tương ứng với việc đã làm như thế. Này Upāli, vị quản trị các sa di hội đủ năm điều kiện được sanh vào cõi trời tương ứng với việc đã làm như thế. Với năm (điều kiện) gì? Là vị không bị chi phối bởi sự ưa thích, không bị chi phối bởi sự sân hận, không bị chi phối bởi sự si mê, không bị chi phối bởi sự sợ hãi, là vị biết điều cần quản trị và điều không cần quản trị. Này Upāli, vị tỳ khưu thường trú hội đủ năm điều kiện này được sanh vào cõi trời tương ứng với việc đã làm như thế. Phần Vị Thường Trú là phần thứ mười ba. Tóm lược phần này: [1222] Vị
(tỳ khưu) thường trú, ******* [1223] - Bạch ngài, có bao nhiêu điều thuận lợi trong việc thành tựu Kaṭhina? - Này Upāli, đây là năm điều thuận lợi trong việc thành tựu Kaṭhina. Thế nào là năm? Việc ra đi không phải báo, việc ra đi không mang theo (đủ cả ba y), sự thọ thực thành nhóm, (sử dụng được nhiều) y theo như nhu cầu, sự phát sanh về y tại nơi ấy sẽ là của các vị ấy. Này Upāli, đây là năm điều thuận lợi trong việc thành tựu Kaṭhina. [1224] - Bạch ngài, có bao nhiêu điều bất lợi của vị có niệm bị xao lãng, không được giác tĩnh, và rơi vào giấc ngủ? - Này Upāli, đây là năm điều bất lợi của vị có niệm bị xao lãng, không được giác tĩnh, và rơi vào giấc ngủ. Thế nào là năm? Vị (ấy) ngủ khổ sở, thức dậy khổ sở, thấy mộng điều ác xấu, chư thiên không hộ trì, tinh dịch bị xuất ra. Này Upāli, đây là năm điều bất lợi của vị có niệm bị xao lãng, không được giác tĩnh, và rơi vào giấc ngủ. Này Upāli, đây là năm điều lợi ích của vị có niệm được thiết lập, được giác tĩnh, và rơi vào giấc ngủ. Thế nào là năm? Vị (ấy) ngủ an lạc, thức dậy an lạc, không thấy mộng điều ác xấu, chư thiên hộ trì, tinh dịch không bị xuất ra. Này Upāli, đây là năm điều lợi ích của vị có niệm được thiết lập, được giác tĩnh, và rơi vào giấc ngủ. [1225] - Bạch ngài, có bao nhiêu hạng người không nên được đảnh lễ? - Này Upāli, đây là năm hạng người không nên được đảnh lễ. Thế nào là năm? Vị đã đi vào trong xóm nhà không nên được đảnh lễ, vị đi ở đường lộ không nên được đảnh lễ, vị ở trong bóng tối không nên được đảnh lễ, vị không chú ý đến (sự đảnh lễ) không nên được đảnh lễ, vị đã ngủ không nên được đảnh lễ. Này Upāli, năm hạng người này không nên được đảnh lễ. Này Upāli, đây là năm hạng người khác nữa không nên được đảnh lễ. Thế nào là năm? Khi húp cháo không nên được đảnh lễ, ở trong nhà ăn không nên được đảnh lễ, vị tách riêng một mình (do oán giận) không nên được đảnh lễ, vị chú ý vào việc khác không nên được đảnh lễ, vị lõa thể không nên được đảnh lễ. Này Upāli, năm hạng người này không nên được đảnh lễ. Này Upāli, đây là năm hạng người khác nữa không nên được đảnh lễ. Thế nào là năm? Vị trong khi đang nhai (vật thực cứng) không nên được đảnh lễ, trong khi đang ăn (vật thực mềm) không nên được đảnh lễ, vị đang đại tiện không nên được đảnh lễ, vị đang tiểu tiện không nên được đảnh lễ, vị bị án treo không nên được đảnh lễ. Này Upāli, năm hạng người này không nên được đảnh lễ. Này Upāli, đây là năm hạng người khác nữa không nên được đảnh lễ. Thế nào là năm? Vị tu lên bậc trên sau không nên được đảnh lễ bởi vị tu lên bậc trên trước, vị chưa tu lên bậc trên không nên được đảnh lễ, vị không đồng cộng trú, vị thâm niên hơn là vị nói sai Pháp không nên được đảnh lễ, người nữ không nên được đảnh lễ, người vô căn không nên được đảnh lễ. Này Upāli, năm hạng người này không nên được đảnh lễ. Này Upāli, đây là năm hạng người khác nữa không nên được đảnh lễ. Thế nào là năm? Vị thực hành hành phạt parivāsa không nên được đảnh lễ, vị xứng đáng thực thi hành phạt lại từ đầu không nên được đảnh lễ, vị xứng đáng hành phạt mānatta không nên được đảnh lễ, vị thực hành hành phạt mānatta không nên được đảnh lễ, vị xứng đáng sự giải tội không nên được đảnh lễ. Này Upāli, năm hạng người này không nên được đảnh lễ. [1226] - Bạch ngài, có bao nhiêu hạng người nên được đảnh lễ? - Này Upāli, đây là năm hạng người nên được đảnh lễ. Thế nào là năm? Vị tu lên bậc trên trước nên được đảnh lễ bởi vị tu lên bậc trên sau, vị không đồng cộng trú thâm niên hơn là vị nói đúng Pháp nên được đảnh lễ, thầy dạy học nên được đảnh lễ, thầy tế độ nên được đảnh lễ, trong thế gian tính luôn cõi chư thiên, cõi Ma Vương, cõi Phạm thiên, cho đến dòng dõi sa-môn, bà-la-môn, chư thiên, và loài người, đức Như Lai bậc A-la-hán Chánh Đẳng Giác nên được đảnh lễ. Này Upāli, năm hạng người này nên được đảnh lễ. [1227] - Bạch ngài, vị tỳ khưu mới tu sau trong khi đảnh lễ ở chân của vị tỳ khưu thâm niên hơn nên an trú nội tâm bao nhiêu pháp rồi mới nên đảnh lễ ở hai chân? - Này Upāli, vị tỳ khưu mới tu sau trong khi đảnh lễ ở chân của vị tỳ khưu thâm niên hơn nên an trú nội tâm năm pháp rồi mới nên đảnh lễ ở hai chân. Thế nào là năm? Này Upāli, vị tỳ khưu mới tu sau trong khi đảnh lễ ở chân của vị tỳ khưu thâm niên hơn nên đắp thượng y một bên vai, chắp tay lên, chà xát khắp hai chân với hai lòng bàn tay, sau khi an trú với sự quý mến và kính trọng, rồi mới nên đảnh lễ ở hai chân. Này Upāli, vị tỳ khưu mới tu sau trong khi đảnh lễ ở chân của vị tỳ khưu thâm niên hơn nên an trú nội tâm năm pháp này rồi mới nên đảnh lễ ở hai chân. Phần Thành Tựu Kaṭhina là phần thứ mười bốn. Tóm lược phần này: [1228]
Thành tựu Kaṭhina, Dứt Nhóm Năm của Upāli. ****** Tóm lược những phần này: [1229]
Không nương nhờ, hành sự, ******* [1] Theo lời giải thích của ngài Buddhaghosa: Hướng dẫn về Thắng Pháp là có khả năng hướng dẫn về sự phân biệt Danh Sắc, và hướng dẫn về Thắng Luật là hướng dẫn về toàn bộ Tạng Luật. [2] Các điều học thuộc về phận sự căn bản tức là nói đến các phận sự trong bộ Luật Hợp Phần – Khandhaka gồm có Đại Phẩm và Tiểu Phẩm, còn các điều học thuộc về phần đầu của Phạm hạnh là các điều học đã được quy định ở hai giới bổn. [3] Adhisīla: Tăng thượng giới là giới bổn Pātimokkha. Adhicitta: Tăng thượng tâm là sự tu tập các loại định hợp thế. Adhipaññā: Tăng thượng tuệ là sự tu tập (các tâm) Đạo Siêu Thế (theo lời giải thích của ngài Buddhaghosa). [4] Là tiến hành bằng thân hay bằng khẩu (theo lời giải thích của ngài Buddhaghosa). -ooOoo-
Ðầu trang |
Mục lục |
01a |
01b |
01c |
01d |
02a |
02b |
03 |
04 |
05 | |
Chân thành cám ơn Tỳ khưu
Indacanda Nguyệt Thiên đã gửi tặng bản vi tính
(Bình Anson, 05-2005)
[Trở về
trang Thư Mục]
last updated: 06-06-2005