中 阿 含 經
KINH TRUNG A HÀM
Hán Dịch: Phật Ðà Da Xá &
Trúc Phật Niệm,
Việt Dịch & Hiệu Chú:
Thích Tuệ Sỹ
|
11. PHẨM ÐẠI
(Phần Ðầu)
127. KINH PHƯỚC ĐIỀN[1]
Tôi nghe như vầy:
Một thời Đức Phật du hóa tại nước Xá-vệ, trong rừng Thắng, vườn Cấp cô
độc.
Bấy giờ, Cư sĩ Cấp Cô Độc đi đến chỗ Phật, cúi đầu đảnh lễ sát chân Phật
rồi ngồi xuống một bên, thưa rằng:
“Bạch Thế Tôn, ở đời có bao nhiêu hạng người phước điền[02]?”
Đức Thế Tôn dạy:
“Này Cư sĩ, ở đời có hai hạng người phước điền. Những hạng người nào là
hai? Một là hạng học nhân[03],
hai là hạng vô học nhân[04].
“Hạng hữu học có mười tám, hạng vô học có chín.
“Này Cư sĩ, mười tám hạng người hữu học là những ai? Là tín hành, pháp
hành, tín giải thoát, kiến đảo, thân chứng[05], gia gia[06],
nhất chủng, hướng Tu-đà-hoàn, đắc Tu-đà-hoàn; hướng Tư-đà-hàm, đắc
Tư-đà-hàm; hướng A-na-hàm, đắc A-na-hàm, trung Bát-niết-bàn, sanh
Bát-niết-bàn, hành Bát-niết-bàn, vô hành Bát-niết-bàn, thượng lưu sắc cứu
cánh[07]. Đó là mười tám hạng hữu
học.
“Này Cư sĩ, chín hạng người vô học là những ai? Tư pháp, thăng tấn pháp,
bất động pháp, thối pháp, bất thối pháp, hộ pháp, hộ tắc bất thối bất hộ tắc
thối[08], thật trụ pháp, tuệ giải
thoát, câu giải thoát. Đó là chín hạng vô học[09].”
Khi ấy Đức Thế Tôn nói tụng:
- Học, vô học trong đời,
- Đáng tôn, đáng phụng kính;
- Các ngài tu chánh thân,
- Miệng, ý cũng chánh hạnh.
- Ruộng tốt cho tại gia,
- Cúng dường được phước lớn.
Phật thuyết như vậy. Cư sĩ Cấp Cô Độc và các Tỳ-kheo, sau khi nghe Phật
thuyết, hoan hỷ phụng hành.
-ooOoo-
Chú thích:
- [01] Tương đương Pāli
A.2.4.4 Dakkhiṇeyya (Samacittavaggo). Hán, biệt dịch, No.99 (992).
- [02] Phước điền nhân
福 田 人. Pāli: dakkhiṇeyya, người xứng đáng được cúng dường.
- [03] Học nhân 學 人, chỉ các
bậc Thánh dưới A-la-hán quả, vì còn phải học. Pāli: sekha.
- [04] Vô học nhân 無 學 人, chỉ
vị đắc quả A-la-hán, không cần phải học nữa. Pāli: asekha.
- [05] Tín hành, hay Tùy tín
hành; Pháp hành hay Tùy pháp hành; Tín giải thoát hay Tín thắng giải; Kiến
đáo hay Kiến chí và Thân chứng. Xem Kinh số
195.
- [06] Gia
gia 家 家 (Pāli: Kolaṅkola), những vị chứng quả Dự lưu
(Sotāpanna) phải thọ sanh từ nhân gian lên thiên thượng hay từ thiên
thượng xuống nhân gian, trước khi chứng đắc Niết-bàn. Nhất chủng 一
種 (Pāli: Ekabīja), những vị chứng quả Dự lưu chỉ tái sanh một lần trước
khi đắc Niết-bàn. Cả hai hạng này thuộc Nhất lai hướng hay Tư đà hàm hướng
(Sakadāgāmimagga), tức từ Dự lưu quả hướng đến Nhất lai quả.
- [07] Năm hạng A-na-hàm (Ngũ
bất hoàn 五 不 還) xem Tập Dị 14 (Đại 26, trang 425 c-26 c): 1. Trung
Bát-niết-bàn (Pāli: antaraparinibbāyi), nhập Niết-bàn ngay sau khi vừa
thác sanh lên Tịnh cư thiên (Niết-bàn với thân trung hữu, theo Hữu bộ); 2.
Sanh bát Niết-bàn (Pāli: upahacca-parinibhāyi): thác sanh Tịnh cư thiên
một thời gian mới nhập Niết-bàn; 3. Hữu hành Bát-niết-bàn (Pāli:
sasaṅkhāra-parinibbāyī): thác sanh thượng giới, tinh tấn tu tập mới nhập
Niết-bàn; 4. Vô hành Bát-niết-bàn (Pāli: asaṅkhāra-parinibhāyī): không cần
tinh tấn tu tập nữa; 5. Thượng lưu sắc cứu caùnh (Pāli:
uddhaṃsota-akanittha-gāmī), lần lượt tái sinh qua các cõi từ sơ thiền, cho
đến tầng cao nhất của Sắc giới, nhập Niết-bàn tại đó.
- [08] Đối chiếu với sáu hạng
A-la-hán trong luận Câu-xá 25 (No.1558, Đại 26, trang 129a, tt.): 1. Thối
pháp (thối bất thối), gặp nghịch duyên bị sụt xuống các bậc Thánh thấp
hơn; 2. Tư pháp, mong cầu Vô dư Niết-bàn cấp thời vì sợ thối thất; 3. Hộ
pháp (hộ tắc bất thối, bất hộ tắc thối), do thủ hộ mà không bị thối thất;
4. An trụ pháp (thật trụ), không bị chi phối nghịch duyêân để thối thất,
nhưng không tiến tới; 5. Kham đạt pháp (thăng tiến), có khả năng tiến tới
bất động tánh. 6. Bất động tánh căn cơ mãnh lợi, không bị chi phối bởi bất
cứ duyên gì.
- [09] Bản Pāli và No.99
(992) không đề cập đến các chi tiết, chỉ nói đại cương hai hạng phước điền
và bài tụng.
-ooOoo-
|