Thành công không phải điểm cuối cùng, thất bại không phải là kết thúc, chính sự dũng cảm tiếp tục công việc mới là điều quan trọng. (Success is not final, failure is not fatal: it is the courage to continue that counts.)Winston Churchill
Khi gặp phải thảm họa trong đời sống, ta có thể phản ứng theo hai cách. Hoặc là thất vọng và rơi vào thói xấu tự hủy hoại mình, hoặc vận dụng thách thức đó để tìm ra sức mạnh nội tại của mình. Nhờ vào những lời Phật dạy, tôi đã có thể chọn theo cách thứ hai. (When we meet real tragedy in life, we can react in two ways - either by losing hope and falling into self-destructive habits, or by using the challenge to find our inner strength. Thanks to the teachings of Buddha, I have been able to take this second way.)Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Nếu muốn đi nhanh, hãy đi một mình. Nếu muốn đi xa, hãy đi cùng người khác. (If you want to go fast, go alone. If you want to go far, go together.)Ngạn ngữ Châu Phi
Hạnh phúc chân thật là sự yên vui, thanh thản mà mỗi chúng ta có thể đạt đến bất chấp những khó khăn hay nghịch cảnh. Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Không trên trời, giữa biển, không lánh vào động núi, không chỗ nào trên đời, trốn được quả ác nghiệp.Kinh Pháp cú (Kệ số 127)
Việc người khác ca ngợi bạn quá hơn sự thật tự nó không gây hại, nhưng thường sẽ khiến cho bạn tự nghĩ về mình quá hơn sự thật, và đó là khi tai họa bắt đầu.Rộng Mở Tâm Hồn
Hầu hết mọi người đều cho rằng sự thông minh tạo nên một nhà khoa học lớn. Nhưng họ đã lầm, chính nhân cách mới làm nên điều đó. (Most people say that it is the intellect which makes a great scientist. They are wrong: it is character.)Albert Einstein
Các sinh vật đang sống trên địa cầu này, dù là người hay vật, là để cống hiến theo cách riêng của mình, cho cái đẹp và sự thịnh vượng của thế giới.Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Bạn có thể lừa dối mọi người trong một lúc nào đó, hoặc có thể lừa dối một số người mãi mãi, nhưng bạn không thể lừa dối tất cả mọi người mãi mãi. (You can fool all the people some of the time, and some of the people all the time, but you cannot fool all the people all the time.)Abraham Lincoln
Người trí dù khoảnh khắc kề cận bậc hiền minh, cũng hiểu ngay lý pháp, như lưỡi nếm vị canh.Kinh Pháp Cú - Kệ số 65

VỀ MỤC LỤC

Từ ngày bướm chỉ là một chiếc trứng chưa bằng hạt sương, bướm mẹ đã linh cảm thấy rằng đây không phải là một chiếc trứng tầm thường. Sau này nhất định không phải là một con sâu, một con bướm tầm thường.

Nhờ kinh nghiệm của những lần sinh nở trước, vì thế bướm mẹ hết sức để ý giữ gìn, chăm sóc đến chiếc trứng bé nhỏ ấy.

Quả như bướm mẹ đoán, chiếc trứng nở thành sâu thành nhộng rồi thành bướm, mà bướm quả đã không tầm thường.

Bướm cắn kén chậm hơn các anh chị cùng lứa để bướm mẹ chờ sốt cả ruột. Khi vừa ra khỏi kén, bướm bị hoa mắt vì ánh sáng mặt trời và bùng tai vì những tiếng reo mừng của các anh chị đang vây chung quanh.

- Trời! Bướm đẹp, bướm đẹp quá!

Mà bướm đẹp thật, tuy đôi cánh còn non mềm, màu sắc chưa đậm đà, chỉ có một tí bụi phấn thưa thớt dính ở mình, nhưng ai mới nhìn cũng nhận rằng nhan sắc của bướm đầy hứa hẹn.

Đáng tiếc không phải là giống bướm cái để lưu truyền cái đẹp ấy cho hậu thế.

Bướm chỉ là một chú bướm đực.

Mỗi ngày bướm lớn hơn một tí, bướm cũng tự biết rằng mình đẹp, chẳng thế mà các bướm bà, bạn của mẹ, mỗi lần đến thăm là cứ khen rối cả lên. Lắm bà còn ác mồm bảo, có lẽ không phải là con của mẹ bướm. Làm như mấy hôm ấp trứng có cơn gió to nào thổi đến mẹ bướm những chiếc trứng của giòng họ nhà ai.

Thật vô lý, mẹ vẫn bảo mấy hôm ấy trời lặng gió.

Các bà bao giờ cũng lắm điều nhiều chuyện nên mỗi lần nghe tiếng đập cánh của các bướm bà từ đầu vườn xa là đằng này có tiếng cánh đập nhẹ của bướm đi tìm chỗ tránh.

Các bà mà họp nhau thì giống gì cũng như giống bướm, cũng chỉ để nói xấu nhau, hoặc là
khoe khoang giòng họ, nghe nhức đầu.

Đời còn bao nhiêu chuyện đáng xem, đáng nói. Một nét sao băng vạch lên trời, một bóng nắng làm tươi màu lá, một mùi hương lạ của bông hoa vườn ai nở muộn. Những chuyện ấy đối với các bà đâu có đáng nói. Các bà chỉ toàn nói chuyện ghen tương giữa một nụ hoa với hai bà bướm hoặc bà này có đôi cánh mướt đấy nhưng bằng sao được với đôi cánh của bà kia, v.v…

Mỗi lần phải nghe những câu chuyện vớ vẩn ấy, bướm chỉ muốn bỏ ra đi, đi thật xa để tránh cái thế giới bé nhỏ mà ai cũng biết ai, và ai cũng chỉ muốn dìm ai xuống đáy giếng.

Cũng có vài lần vô phúc không tránh kịp, bị các bà ấy níu kéo, lắm bà còn trẻ nên rất nhí nhảnh, bạn của mẹ tức cũng ở vào vai dì, thế mà gặp bướm là nhìn không chớp mắt rồi khen lấy khen để:

- Chao ơi, cậu có đôi cánh nhung sao mà duyên dáng!

Hoặc là :

- Hai điểm hồng trên đôi cánh như hai hạt trai, giá trời cho tôi được như thế.

Đại khái toàn là những lời khen tặng làm bướm ngượng vô cùng. Các bà già gặp bướm thì lên mặt kinh nghiệm dạy đời :

- Cậu ấy đẹp trai như thế kia, tha hồ mà làm khổ mọi người!

Vô lý, có phải trời sinh ra đẹp chỉ để làm khổ những kẻ khác đâu, định luật nào bảo thế. Mỗi lần các bà bướm nói nhiều quá thì mẹ bướm phải tìm cách nói sang chuyện khác vì biết rằng bướm không bằng lòng.

Nếu bướm đẹp đâu phải lỗi ở bướm. Nếu trong lứa bướm ấy chỉ toàn những con bướm màu nâu đất ruộng, riêng mình bướm có đôi cánh nhung đen huyền, điểm hai chấm hạt trai hồng óng ánh, nào phải do bướm tự chọn được đôi cánh ấy.

Mẹ bướm rất kiêu hãnh mỗi lần bay
đi đây đi đó cùng với bướm. Ai cũng ngoảnh lại nhìn hai mẹ con.

Nhưng tính bướm rất kỳ lạ, không giống các anh chị em tí nào, bướm thích bay đến những chỗ vắng lặng, đậu trên cành cây, xếp đôi cánh nhung lại rồi cứ thế lim dim suy nghĩ hàng buổi.

Ở tuổi ấy đáng lẽ chỉ biết ăn uống nô đùa, bướm không như thế.

Bướm ở xứ mặt trời nhưng thường nghe mẹ với các bướm bạn hay nói đến tuyết, và bướm cũng chỉ mơ được trông thấy tuyết. Bướm hỏi mẹ tuyết nó ra thế nào, mẹ bảo:

- Tuyết rơi không lên tiếng, thường vật gì rơi cũng gieo xuống một thứ tiếng động nhẹ hay nặng, chỉ trừ hai thứ, tuyết và nước mắt của loài người. Nhưng là những người đau khổ ngấm ngầm, khổ không biết than với ai nên mới khóc không lên tiếng. Người khác, khi họ khóc thì bù lu bù loa, và những giọt nước mắt cũng ầm ĩ không êm lặng như tuyết nữa.

Bướm hỏi:

- Sao mẹ biết nhiều thế?

- Tại mẹ già rồi có kinh nghiệm, chúng ta ở đây là ở trong vườn người.

Mẹ bướm không quên dặn con hãy coi chừng có lắm người rất hay đuổi bắt những con bướm đẹp.

- Để làm gì hở mẹ? Chúng ta có hại gì đến họ đâu?

- Để ép xác khô chơi thế thôi, họ dồn cất đủ màu. Có người lại tiêm thuốc lên thân bướm, rồi đóng kim lên từng xác bướm vào hộp kính, chưng bán ở cửa hiệu, hình như giá đắt lắm.

Nghe mẹ nói, lòng bướm hoang mang không hiểu tại sao loài người có thể ác đến thế. Mẹ bướm vẫn dặn con, tốt hơn hết là nên tránh xa loài người. Với các con khác, tầm thường hơn chẳng bị ai để ý, mẹ bướm không cần lo lắng, nhưng bướm là cả một nguồn lo âm ỉ trong lòng mẹ.

Một hôm bướm đi chơi đâu về hỏi mẹ
:

- Yêu là thế nào mẹ nhỉ?

Mẹ bướm ngơ ngác nhưng rồi cũng phải giảng:

- Yêu là khi gặp ai mà lúc về, lòng cứ bâng khuâng thao thức, đêm ấy mình không ngủ hoặc có ngủ cũng chỉ thêu toàn hình ảnh kẻ mình vừa gặp, đêm ngày mình chỉ mơ ước được nhìn nét mặt, được nghe giọng nói, đến khi gặp thì mình vụng về lúng túng.

Nghe mẹ giảng bướm hiểu được ngay, bướm tự hỏi xem mình đã có lần nào yêu ai chưa. Nhưng chưa, đời bướm chưa gặp ai mà về nhà thao thức như mẹ nói. Thế cũng may. Mẹ bướm còn khuyên con hãy nên tránh những bông hoa quá đẹp, các cô nàng thường vẫn hợm hĩnh, lắm khi không tâm hồn, hẳn vì bao nhiêu tinh túy đã đặt cả vào phần xác nên phần tâm hồn đành bị bỏ quên đi chăng. Một lần khác bướm đi chơi về hỏi mẹ:

- Hy sinh cho ai là gì hở mẹ?

- Là quên mình mà chỉ nghĩ đến ai.

- Thế còn thất vọng?

- Thất vọng là khi mình chờ đợi một sự gì mà nó xảy ra khác hẳn với ý mình muốn.

Tuy đã tạm bằng lòng với những lời giảng đơn sơ của mẹ, bướm còn hỏi thêm một câu:

- Thế mình yêu rồi thất vọng mới hy sinh hay là hy sinh, thất vọng rồi yêu hay yêu, hy sinh rồi thất vọng?

Mẹ bướm kêu trời vì những câu hỏi phức tạp của bướm. Không phải bướm cầu kỳ nhưng bướm muốn biết trong ba thứ tình cảm ấy, thứ nào cần đặt lên trước.

- Tùy đấy.

Mẹ bướm chỉ biết có thế chứ không thể nào giảng hơn, không hiểu con nhặt đâu ra những câu hỏi cầu kỳ như thế. Mẹ bướm làm sao hiểu nổi những sự tiến triển xảy ra trong tâm hồn con.

Mùa xuân về từ mấy hôm nay. Làng bướm xôn xao vì tin đồn sẽ có cuộc triển lãm muôn hoa trong dịp
Tết, bầu hoa hậu.

Bướm hỏi mẹ, mẹ bảo đấy là cuộc thi nhan sắc cả muôn loài hoa. Khi người ta đẹp thì người ta muốn khoe cái nhan sắc. Lòng bướm cũng đâm ra nôn nao, mong chóng đến ngày ấy. Bướm bây giờ không còn là chú bướm bé nhỏ chỉ biết ăn xong ra đùa với nắng trên mấy đám cỏ xanh.

Bướm lớn rồi, đôi cánh huyền càng ngày càng thẫm màu, mịn và mướt như nhung tơ, hơi co cúp một tí ở phía đầu cánh, giống hệt như hai cánh hoa. Đậu lên cành lá, ai cũng nhầm tưởng có một bông hoa kỳ lạ vừa chớm nở. Nhưng lòng bướm vẫn chưa hề biết yêu. Chưa có bông hoa nào hân hạnh được bướm để ý đến. Hẳn vì đẹp nên mới khó tính chăng?

Bay đi đến đâu cũng chỉ nghe bàn bạc về chuyện triển lãm ở vườn Ngự Uyển nhân dịp xuân về.

Mẹ bướm dặn các con hãy coi chừng, những bông hoa trong cuộc thi nhan sắc lắm khi chưa hẳn đã là đẹp nhất. Nếu muốn tìm nhan sắc thật, đúng nghĩa, thì phải vào trong rừng xanh núi rậm, đấy mới là nơi mà các cô nàng phô bày đầy đủ cả sắc lẫn hương. Những bông hoa được đưa ra cho mọi người ngắm thường vẫn bị gò ép trái mùa hoặc hữu sắc vô hương, hầu hết đều ít tình cảm.

Ngày thì chưa đến, cửa vườn còn đóng im ỉm, cấm ai lạ vào xem, chỉ những người mang hoa đến dự thi mới được vào, đi phía cửa nhỏ, khệ nệ khiêng từng chậu hoa, cố sức nhẹ nhàng sợ động đến thân hoa.

Cửa chỉ đóng với loài người chứ với chim, bướm thì cửa nào cũng chịu thua. Các chú bướm, cô chim tha hồ mà dập dìu, tíu tít.

Vào đến vườn, bướm như bị ngay một thứ hào quang đập vào mắt. Bướm phải đậu lại trên một cành cây, lặng yên tìm sự
bình tĩnh rồi mới tiếp tục bay đi ngắm nhan sắc các cô nàng.

Bay khắp vườn, bông hoa nào cũng chúm chím, cũng rực rỡ, cũng duyên dáng.

Thấy mấy chú bướm lượn bay, các cô lấy vẻ đài các kêu ầm lên:

- Sao lại hớ hênh để cho ai cũng ra vào được?

Các cô nàng làm như mình đã là hoa khôi rồi.

Lời mẹ bướm nói đúng, bướm bay khắp vườn mà chưa gặp bông hoa nào vừa ý. Trước sự phô trương nhan sắc thì hình như có gì đang làm hạ giá trị của nhan sắc xuống chăng?

Không vì thế mà nản lòng, bướm vẫn bay vẫn lượn, vẫn nhìn ngang dọc khắp nơi. Có lẽ nào lại không tìm được một bông hoa vừa ý?

Bay khắp hết từ vòng trong ra ngoài, ở mãi tận cuối vườn, bướm đang hơi thất vọng thì giật mình vì một tiếng thở dài nghe não nuột.

Quái lạ, trong lúc các cô nàng đều nao nức phô trương nhan sắc, sao lại có tiếng ai thở dài? Bướm tự hỏi rồi bay ngay đến phía ấy.

Đấy là một gốc hồng nhung khá đẹp, nhưng cái đẹp bên muôn nghìn cái đẹp khác cũng khó mà phân biệt được. Đẹp còn phải lạ, phải hiếm có, phải đặc biệt chứ đẹp suông thì chỉ được ban giám khảo nhìn phớt ngang mà thôi.

Cố nhiên là khi nhan sắc đứng bên lọ nồi, nhan sắc phải được giải nhất vì còn ai đâu cho ban giám khảo cân nhắc lựa chọn. Trong bầy con sen con đỏ suốt ngày gánh nước, bổ củi thì cô khâu được hạng nhất nhờ có đôi bàn tay không bị công việc làm rám chai. Bướm đứng lặng ngắm bông hoa hồng một lúc rồi mới lên tiếng, giọng bướm ngập ngừng, lần đầu tiên bướm nghe có gì lạ trong lòng mình khi đứng trước một bông hoa:

- Sao cô buồn, sao cô thở dài trong lúc mọi người đều vui?

- Em không đẹp.

- Bậy nào,
cô kém gì các cô khác.

- Anh bảo thế chứ đẹp mà cá mè một lứa thì có nghĩa lý gì.

B