Xin lưu ý: Cần có phông UnicodeViệt-Phạn CN-Times cài vào máy để đọc các chữ Pàli.

TỬ THI MỚI SÌNH (uddhumātaka asubha)

1.- Vaṇṇato: Ðây là thi hài của người trắng hoặc đen v.v...

2.- Lingato: Ðây là thi hài của người ấu niên, trung niên hoặc lão niên;

3.- Santhānato: Ðây về phần đầu, hoặc về phần chân v.v...

4.- Sisato: Trong thi hài này, từ rún trở xuống về phần dưới, từ rún trở lên về phần trên: "Ðây về phần dưới, đây về phần trên", hoặc ghi nhớ cho biết: "Ta đứng trong phần này, tử thi ở phía này".

5.- Okāsato: "Tay ở phía này, chân ở phía này", "hoặc ta đứng ở phía này, tử thi ở phía này";

6.- Paricchedato: Phân biệt cho biết: "Thi hài này; phía dưới tới bàn chân, phía trên tới ngọn tóc,chung quanh có da bao bọc, trong khoảng ấy chỉ đầy những 32 thể trược, hoặc phải cho biết: "Tay chừng này, chân chừng này";

7.- Sandhito: Phân biệt cho biết trong cả thi hài, có 180 khớp xương;

8.- Vivarato: Phân biệt cho biết: khoảng trong tay chân và bụng;

9.- Ninnato: Phân biệt cho biết chỗ hõm tử thi, như: mắt, miệng v.v...; phân biệt cho biết; ta đứng chỗ thấp, tử thi nơi cao.

10.- Unnatato: Phân biệt cho biết chỗ gò của tử thi (đầu gối v.v...), hoặc phân biệt cho biết ta đứng chỗ cao, tử thi ở dưới thấp.

11.- Samantato: Phải đem trí tuệ quan sát khắp cả tử thi cho đều đủ, nếu chỗ nào phát sanh ra rõ rệt, phải ghi nhớ chỗ ấy.

Phương pháp niệm tử thi theo 11 điều đã giải trên, để buộc chặt đề mục thiền định cho phát sanh uggahanimitta, paṭibhāgangimitta và nhập định, cho đến khi đắc quả A La Hán, nếu hành giả niệm thêm pháp minh sát.

Phải phấn chí hành cho tinh tấn, phải hết lòng thỏa thích, phải đem cả tinh thần vào đề mục Thiền định ấy và mở mắt nhìn xem, ghi nhớ và niệm như vầy: uddhumātakam patikūlam, uddhumātakam patikūlam v.v... Tử thi sình đáng ghê gớm, Tử thi sình đáng ghê gớm v.v..." và nhắm mắt lại cũng niệm như thế đến 100, 1000 lần, cho đến khi uggahanimitta phát sanh ra rõ rệt, mở mắt cũng thấy, nhắm mắt cũng thấy như nhau. Ðến khi ra khỏi nơi ấy, về đến chỗ ngụ của mình cũng hằng nhớ niệm luôn luôn như thế cho đến khi paṭibhāgangimitta phát sanh.

Trong đề mục tử thi này, uggahanimitta phát sanh ra có điều lạ, là đáng ghê gớm lắm. Còn paṭibhāgangimitta phát sanh ra như người có tay, chân, mắt, mũi đều đủ thân thể to béo, như người mới dùng cơm no nằm ngủ. Ðến đây, 5 phép che lấp và các phiền não của hành giả đều dần dần êm lặng, tâm an trụ vào bậc gần nhập định (upacārasamādhi). Nếu hành giả tinh tấn niệm luôn đề mục thiền định ấy, ắt sẽ nhập định được. Nhưng đề mục thiền định này chỉ có thắng lực đem đến bực sơ định thôi, chớ không có thể kết quả đến bực định trên nữa. Chín đề mục tử thi sẽ giải ra sau cũng vậy.

"Vinilakam, patikūlaṃ, vinilakam, patikulam v.v..." Tử thi sình có sắc xanh đáng ghê gớm, Tử thi sình có sắc xanh đáng ghê gớm v.v...". Uggahanimitta phát sanh ra có nhiều màu sắc, còn patibhāgangimitta có nhiều sắc: đỏ, trắng, xanh; sắc nào nhiều hơn sẽ trở nên rõ rệt.

Trong đề mục tử thi này, phải niệm như vầy: "Vipubbakam patikulam, vipubbakam patikulam v.v... Tử thi sình có mủ chảy bên trên, bên dưới v.v... Tử thi sình có mủ chảy bên trên, bên dưới v.v...". Uggahanimitta phát sinh ra như có mủ đang chảy ra, còn patibhāgangimitta như tử thi có mủ nhưng im lặng.

Trong đề mục tử thi này, thường có ở nơi chiến trường, hoặc trong chỗ có bọn cướp hay cư ngụ, trong chỗ giết tội nhơn, hoặc nơi có thú dữ (cọp, beo), chỗ nên hành giả tìm kiếm được tử thi ấy trong một nơi nào, nếu tử thi đứt lìa xa nhau, phải gom tinh thần, niệm hiệp dính lại làm một, hoặc nhờ người hoặc tự mình dùng cây hiệp tử thi lại (chẳng nên mó tay vào), và phải niệm như vầy "Vicchedakam patikūlam, vicchedakam patikūlam v.v... Tử thi người chặt đứt nửa thân mình đáng ghê gớm v.v...". Uggahanimitta phát sanh ra như tử thi đứt lìa phân nửa, còn patibhāgangimitta như tử thi dính lại làm một.

Trong đề mục tử thi này, phải ghi nhớ niệm như vầy: "Vikkhayitakam patikūlam; vikkhayitakam patikūlam, v.v... Tử thi có nhiều dấu thú bươi ăn, đáng ghê gớm, Tử thi có nhiều dấu thú bươi ăn, đáng ghê gớm v.v..".

Ấn chứng uggahanimitta trong đề mục tử thi này phát sanh ra như có nhiều dấu thú bươi ăn, còn paṭibhāgangimitta phát sanh ra như tử thi còn đều đủ.

Trong đề mục tử thi này, phải ghi nhớ niệm như vầy: "Vikkhittakam patikūlam, vikkhittakam patikūlaṃ v.v...". Tử thi bị người chặt đứt lìa từng đoạn rải rác đáng ghê gớm, Tử thi bị người chặt đứt lìa từng đoạn rải rác đáng ghê rớm v.v...".

Uggahanimitta trong đề mục tử thi này phát sanh ra như tử thi đứt lìa ra từng mảnh, còn patibhāgangimitta phát sanh ra như tử thi còn đều đủ.

Trong đề mục tử thi này phải ghi nhớ, niệm như vầy: "Hatavikkhittakam patipūlam, hatavikkhittakam patikūlaṃ" v.v.. Tử thi bị người bằm nhiều dấu, đáng ghê gớm. Tử thi bị người bằm nhiều dấu, đáng ghê gớm v.v..".

Uggahanimitta trong đề mục tử thi này phát sanh ra có dấu bằm đứt; còn patibhāgangimitta phát sanh ra như tử thi còn nguyên.

Hành giả phải tìm đề mục tử thi này tại nơi chiến trường, như đã có giải trong đề mục "Tử thi bị người chặt đứt nửa thân mình (viccheddaka asubha)"; nhưng chỉ phải niệm trong khi máu đương chảy ra, bằng không thì niệm trong khi máu chảy ra mấy chỗ nứt sình, hoặc ngoài tử thi ra cũng được (người còn sống bị thương tích). Phải ghi nhớ niệm như vầy: "lohitakam patikūlaṃ, lohitakam patikūlaṃ" v.v... Tử thi có máu chảy lấm lem đáng ghê gớm, Tử thi có máu chảy lắm lem đáng ghê gớm v.v..".

Uggahanimitta trong đề mục tử thi này phát sanh ràng ràng như miếng vải đỏ bị gió thổi phất phơ. Còn paṭibhāgangimitta phát sanh ra có sắc đỏ yên lặng.

TỬ THI CÓ DÒI ĂN TỪ TRONG CỬU KHIẾU BÒ RA (Pulovaka asubha)

Trong đề mục tử thi này, phải niệm trong khi dòi từ trong cửu khiếu bò ra, hoặc trong khi hài cốt rời ra từng đoạn, chỉ còn dòi từng cục như cục cơm cũng được, dầu hài cốt ấy là loài thú (chó, ngựa, trâu, bò...) cũng niệm được cả. Phải ghi nhớ niệm như vậy: "puluvakam patikulam, puluvakam patikulam" v.v... Tử thi bị dòi ăn từ trong cửu khiếu bò ra đáng ghê gớm.

Uggahanimitta trong đề mục tử thi này phát sanh ra như rung rinh; còn pathibhāgangimitta phát sanh ra yên lặng như cục cơm vậy.

Trong đề mục tử thi này, dầu chỉ còn xương không hoặc rời rã từng đoạn mà chỉ còn một hai đoạn mục nát đến đâu cũng đều dùng để niệm được cả. Phải ghi nhớ niệm như vậy: "Atthikam patikūlam, atthikam patikūlaṃ v.v... Tử thi chỉ còn xương không, rời rã ra đáng ghê gớm, Tử thi chỉ còn xương không, rời rã ra đáng ghê gớm v.v...".

Uggahanimitta phát sanh ra như tử thi chỉ còn xương rời xa nhau từng chặng, còn patibhāgangimitta phát sanh ra như tử thi còn đều đủ.

Trong 10 đề mục tử thi này, khi hành giả niệm phát sanh patibhāgangimitta thì 5 phép che lấp (nivaranadharma) dần dần yên lặng; hành giả được vào bậc gần nhập định, rồi sẽ nhập định được, nhưng chỉ nhập định đến bậc sơ thiền thôi. Dầu hành giả có gắng niệm đến đâu cũng chẳng có thể nhập định bậc trên, hoặc đắc nhãn thông, nhĩ thông được, chỉ thấy tử thi rõ rệt khắp mặt đất. Tuy nhiên, nếu hành giả tu thêm phép minh sát thì sẽ đắt đến A La Hán quả.

NIỆM NIỆM ÐỨC CỦA PHẬT (Buddhānussati)

Khi hành giảmuốn niệm đức của Phật, phải nhất tâm qui ngưỡng đức của Phật không thối chuyển và tìm nơi thanh vắng, chăm chỉ ghi nhớ đức của Phật. Khởi đầu niệm từ: Itipiso bhagavā araham (Ðức Thế Tôn có hiệu Á RÁ HĂN) cho đến ... bhagavā (xem thêm trong Kinh "Nhật Hành"). Phải lựa trong 10 hiệu Phật mà niệm như vầy:

"So bhagavā itipi araham" : Ðức Thế Tôn, hiệu Arahaṃ bởi Ngài đã xa lìa các phiền não và tiền khiên tật rồi, Ngài đã bẻ gãy bánh xe luân hồi, Ngài đáng cho chúng sanh lễ bái cúng dường, và Ngài không làm việc tội lỗi trong nơi khuất lấp...

NIỆM NIỆM PHÁP (Dhammānussati)

Nếu hành giả muốn niệm đề mục niệm Pháp, phải một lòng tín ngưỡng đức của Pháp và tìm nơi thanh vắng chăm chỉ nhớ ghi đức của Pháp học và Pháp hành, kể từ Svakkhato, bhagavatā, dhammo... cho đến paccattam veditabbo viññuhi, và phải lựa một đức nào để niệm cho thấy rõ triệu chứng phát sanh.

NIỆM NIỆM TĂNG (Sanghānussati)

Nếu hành giả muốn niệm đề mục niệm Tăng, phải hết lòng tín ngưỡng đức của Tăng và tìm nơi thanh vắng, chăm chỉ nhớ ghi đức của Thánh Tăng, kể từ Supatipañño bhagavato... cho đến anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa và phải dùng mỗi đức để niệm niệm.

NIỆM NIỆM GIỚI (Sīlānussati)

Nếu hành giả muốn niệm đề mục niệm giới, phải hành cho giới của mình đã thọ trì được trong sạch và tìm nơi thanh vắng, chăm chỉ niệm niệm đức của Giới như vầy: "Aho vata mesīlāni akhandāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāmivinnupasatthāni aparāmatthāni samādhi samvattanikāni". Nghĩa: Ô! Giới của ta thọ trì không hư hoại, không nhơ bợn, thoát khỏi vòng ái dục và tà kiến đáng cho bực minh triết nhứt là Ðức Phật ngợi khen. Giới được trong sạch ắt sanh thiền định.

NIỆM NIỆM SỰ THÍ (Cāgānussati).

Nếu hành giả muốn niệm đề mục niệm sự thí, phải một lòng tín thành trong việc thí, bằng chia sớt của cải cho người. Trong thời công phu phát nguyện rằng: Nếu có kẻ đến xin, mà ta chưa được cho, dầu là một vắt cơm, thì ta cũng chẳng ăn trước". Khi ta được bố thí ít nhiều cho một bậc đại đức nào rồi, ta phải tìm nơi thanh vắng, chăm chỉ nhớ niệm sự thí mà ta đã làm như vậy: "Lābhāvata me suladdham vata me yoham maccheramalapariyutthitāya pajāya vigatamalamaccherena cetasā viharāmi muttacāgo payatapāni vossaggarato yācayogo dānasamvibhāgarato", nghĩa: Năm quả báo mà Ðức Phật ngợi khen là tài lợi của thí chủ, quả báo ấy là của ta thật (năm món quả báo trong sự thí: được sống lâu, sắc đẹp, yên vui, sức mạnh và giàu sang). Phật - Pháp hoặc hình thể con người mà ta đã được đây gọi là được theo lẻ chánh (bởi chúng sanh bị lắm nhơ vì bị lòng bỏn sẻn) ta đem của ra tự mình bố thí theo lẻ đạo, đó là cách hành động của người ưa thích việc đem của mình chia cho người khác.

NIỆM NIỆM ÐỨC TIN CỦA CHƯ THIÊN (Devatānussati)

Nếu hành giả muốn niệm đề mục này, phải hết lòng tín ngưỡng, nhất là đức tin Chư Thiên và tìm nơi thanh vắng chăm chỉ niệm đức tin của Chư Thiên và đức tin của mình như vầy: "Chư Thiên trong cõi Tứ Ðại Thiên Vương (cātummahārajikā), Chư Thiên trong cõi Trời Ðạo Lợi (tavatina), từng Dạ Ma Thiên (yāmā), Ðấu Xuất Ðà (tusitā) v.v... trong cõi Phạm Thiên hoặc trên nữa, tất cả Chư Thiên đó đều nhờ Tin, Giới, Văn, Thí, Tuệ và có trạng thái thế nào ở cõi người mới sanh lên cõi Ðức Thiên hoặc cõi Phạm Thiên, ta đây cũng có trạng thái như thế ấy.

NIỆM NIỆM SỰ CHẾT (Maranānussati)

1.- Vadhakapaccupatthānato: Phải nhớ: Thấy sự chết rõ rệt, như kẻ nghịch cầm dao đưa ngang cổ;

2.- Sampattivipattito: Phải nhớ: Vạn vật trong thế giới đều phải tiêu hoại không sao trángh khỏi;

3.- Upasamharanato: Phải nhớ: Ðến sự chết của mình và đem so sánh với sự chết của người;

4.- Kāyabahusadhāranato: Phải nhớ: Thân thể này hằng bị nhiều sự tai hại, nhất là bị 80 thứ dòi (dòi trong cơ thể);

5.- Āyudubbalato: Phải nhớ: Tuổi thọ này không được lâu dài, bởi sự sống của chúng sanh chỉ nhờ hơi thở ra, thở ra;

6.- Animittato: Phải nhớ: Sự sống không chừng, bởi sự sống của chúng sanh không nhất định được;

7.- Addhānaparicchedato: Phải nhớ: Sự sống của chúng sanh trong thời kỳ này có lâu lắm chỉ được 100 tuổi là cùng;

8.- Khanaparittato: Phải nhớ: Sự sống chốc lát của chúng sanh, nếu nói theo lẽ chánh thì rất ngắn ngủi.

1.- Yasamahattato: So sánh với sự chết của người cao sang, có bộ hạ đông đúc như các bực đại Hoàng đế;

2.- Puñña mahatattato: So sánh với sự chết của người đại phước đức, như các bực đại phú gia;

3.- Thāmamahattato: So sánh với sự chết của người có sức lực nhiều, như đức Vua Vasudeva và Baladeva;

4.- Iddhimatattato: So sánh với sự chết của người có nhiều thần thông như Ðại đức Moggallānathera;

5.- Paññāmahattato: So sánh với sự chết của người có đại trí tuệ như Ðại đức Sariputtathera;

6.- Pacchekabuddhato: So sánh với sự nhập diệt của bậc Ðộc Giác Phật;

7.- Sammāsambuddhato: So sánh với sự nhập Niết Bàn của đức Phật Thế Tôn.

NIỆM THEO THÂN THỂ (Kāyagatasati)

1.- Học đọc cho trôi chảy cả 32 thể (vacasā);
2.- Học đọc thầm cho trôi chảy cả 32 thể (manasā);
3.- Học phân biệt màu sắc của 32 thể ấy (vannato)
4.- Học phân biệt rõ ràng hình trạng các thể ấy (saṇthānato)
5.- Học phân biệt rõ ràng chỗ ở các thể ấy (disato);
6.- Học phân biệt rõ ràng thể nào ở chỗ nào (okāsato);
7.- Học phân biệt rõ ràng nơi chung quanh và thái trạng của thể ấy, không lầm lộn (parichedato);

a) Phần thứ nhất 5 thể: Tóc (kesā), Lông (lomā), Móng (nakhā), Răng (dantā), Da (taco)

b) - Phần thứ nhì có 5 thể: Thịt (mamsaṃ), Thần kinh (nhārū), Xương (atthi), Tủy trong xương (atthiminjaṃ), vakkaṃ (vakkaṃ: 2 cục thịt từ cuống họng chạy xuống trái tim.);

c) - Phần thứ ba có năm thể: Tim (hadayaṃ), Gan (yakanaṃ), Màng bao ruột (kilomakaṃ), Dạ dày (pihakaṃ), Phổi (papphasaṃ);

d) Phần thứ tư có 5 thể: Ruột già (antaṃ), Ruột non (antagunaṃ), Vật thực mới (udariyaṃ), Vật thực cũ (karisaṃ), Tủy trong óc (matthaIuṅgaṃ);

e) - Phần thứ 5 có 6 thể: Mật (pittaṃ), Ðàm (semhaṃ), Mủ (pubbo), Máu (lohitaṃ), Mỡ đặc (medo), Mồ hôi (sedo);

f) - Phần thứ sáu có 6 thể: Nước mắt (assu), Mỡ lỏng (vasā), Nước miếng (khelo), Nước mũi (singhanikā), Nhớt (lasikā), Nước tiểu (muttam).

2- Phải ghi nhớ không nên đọc mau lắm (nātisīghato);

3- Phải ghi nhớ không nên đọc chậm lắm (nātisanikato);

4- Khi tâm bỏ đề mục Thiền định, tìm hoàn cảnh khác, phải kiềm chế đừng để cho tâm thối chuyển (vikkhepaṭibāhanato);

7- Phải biết thể nào đem đến sự nhập định, là phải biết 32 thể (nhất là tóc...) đều có thắng lực đem tâm hành giả vào định được cả (appanāto);

8- Phải thông hiểu kinh adhicittasūtra (kinh giải về tâm cao thượng) mà Ðức Phật đã giải rằng: Phải ghi nhớ luôn luôn đến ba triệu chứng: Thiền định, uggaha và tâm xả.

9- Phải thông hiểu kinh sitibhāvasūtta mà đức Phật đã giảng giải rằng: thầy Tỳ khưu có đủ 6 pháp nên hành cho thấy rõ Niết Bàn (sitibhāvato)

10– Phải thông hiểu kinh sattabojjhangakosallasūtta mà Ðức Phật đã giảng giải phải hành theo 7 pháp Bồ Ðề trong khi tâm giãi đãi (sattabojjhangakosallosuttato) (Xem trong "Phật ngôn trích lục".).

1- Dơ nhớp vì màu sắc (vaṇṇato),
2- Dơ nhớp vì hình trạng(santhānato),
3- Dơ nhớp vì mùi vị (gangdhato),
4- Dơ nhớp vì chỗ nương dựa (āsayato),
5- Dơ nhớp vì không khí chỗ ở (okāsato),

Trong 10 đề mục Niệm niệm, (uggahanimitta) và (patibhāgangimitta) không phát sanh được đều đủ, chỉ phát sanh trong đề mục Niệm theo thân thể" và đề mục Niệm theo hơi thở" thôi.

Còn patibhāgangimitta phát sanh thấy sự dơ nhớp đủ cả 32 thể.

Nếu hành giả thường gìn giữ patibhāgangimitta, được thì sẽ đắc định, nhưng chỉ vào đến sơ thiền, cũng như trong đề mục tử thi vậy.

ÐỀ MỤC NIỆM HƠI THỞ RA VÔ (Anāpānassati)

1.- Phải học cho thông hiểu đều đủ cách niệm đề mục Thiền định ấy (uggaho).

2.- Phải tìm học hỏi nơi vị Thiền sư cho biết rõ rệt nơi nào mình còn hoài nghi (paripucchāna).

3.- Phải ghi nhớ, giữ gìn triệu chứng đã niệm phát sanh được (upatthanam).

4.- Phải học cho biết sự nhập định được trong đề mục này, như thế này (appanā).

5.- Phải học cho biết cái tướng của đề mục này rằng: phương pháp nhập định được nhờ năng lực của gangangāvidhī, anubandhanāvidhī và phusanāvidhī (xem lời giải phía dưới).

1.- Cách đếm hơi gió thở ra hít vô (gangangā);
2.– Cách chú ý khắng khít theo hơi gió thở ra hít vô (anubandhanā);
3.- Nơi mà hơi gió thở ra, hít vô tiếp xúc nhằm (plasanā);
4.- Cách ghi nhớ chơn chánh cảnh giới nhập định (thapanā);
5.- Cách ghi nhớ về cái tướng vô thường là ghi nhớ pháp minh sát (sallakkhanā),
6.- Cách dứt bỏ sự luân hồi nương theo 4 đạo;
7.- Cách trong sạch, lánh xa các phiền não, nương theo 4 quả;
8.- Trí tuệ suy xét thấy rõ thể tướng vũ trụ theo pháp minh sát.

Trong cách chú ý khắng khít theo hơi gió thở ra hít vô (anubandhanā) có giải rằng: Khi hành giả đã ghi nhớ cách đếm rồi phải ngưng, chú ý theo hơi gió thở ra hít vô, ghi nhớ đừng cho gián đoạn, nhưng chẳng nên nhớ chặng đầu, chặng giữa hay là chặng chót, nghĩa là ghi nhớ gián đoạn như vậy: Hơi thở ra rún là chặng đầu, tim là chặng giữa, chót mũi là chặng cuối cùng; hơi hít vô chót mũi là chặng đầu, tim là chặng giữa, rún là chặng cuối cùng, như thế là gián đoạn thì tâm phải xao lãng.

Trong phép niệm hơi thở (ānāpānassatikammatthāna) này nếu hành giả là bực sơ cơ (ādikammika) chú ý trong chỗ mà hơi thở ra, hít vô chạm nhằm cho thường thường theo phương tiện trí tuệ, do 4 phương pháp phía đầu, không bao lâu, hơi thở ra, hít vô đó sẽ trở nên rõ rệt, uggahanimitta và paṭibhāgangimitta cũng phát sanh. Song cả 2 nimitta trong kammatthāna này khép chung vào với nhau, không thấy giải khác nhau.

Nếu hành giả gìn giữ nimitta cho chơn chánh theo rakkhanāvidhī, thường thường, theo appanākosallavidhī có thể đắc định cả catukanaya và pancakanaya như trong 10 kasina.

NIỆM PHÁP NIẾT BÀN (Upasamānussati)

Khi hành giả muốn niệmupasamānussatikammatthāna , nên tìm ngụ trong nơi thanh vắng, xa khỏi các cảnh giới ngoại trần, rồi nhớ đến đức của Niết Bàn (nibbāna) là pháp yên lặng trừ diệt tất cả điều thống khổ sanh tử luân hồi nhất là theo Phật ngôn rằng: "yāvatā bhikkhave dhammā sankhatā và asankhatā và virāgo tesaṃ dhammānaṃ aggamakhāyati": Này các tỳ khưu, tất cả bao nhiêu pháp, dầu là tạo tác (sankhata) hoặc không tạo tác (asanghata) chỉ có pháp ly dục (virāga) tức là Niết Bàn, rõ rệt cao quý hơn tất cả pháp đó "yadidammadanim madano pipāsavinayo ālayasamugghāto vattupaccheto tanhakkhayo virāgo nirodho nibbānam": Phép ly dục này là đều sát hại sự say mê, là đều đuổi xô sự đói khát lòng ham muốn, là đều dứt khỏi sự thương tiếc trong ngũ dục, là đều cắt đứt sự luân chuyển trong tam giới, là đều tiêu diệt ái dục, là đều ly dục, là đều tắt ái dục thoát ly khỏi hẳn rừng sâu, tức là ái dục. Hoặc niệm một trong mấy tiếng sau này:

Ālayasamugghādo: Niết Bàn, pháp rút khỏi sự thương tiếc tức là ngũ dục;
Vaṭṭūpacchedo: Niết Bàn hằng cắt đứt sự luân chuyển trong ba cõi;
Taṇhakkhayo: Niết Bàn, pháp tiêu diệt ái dục;
Virāgo: ly dục;
Nirodho: tắt ái dục;
Nibbānam: khỏi ái dục.

Phép niệm upasamānussatikammatthāna này chỉ có thế lực cho kết quả đến cận định thôi, như trong phép niệm ân đức Phật vậy.

Hành giả muốn niệm Từ brahmavihāra nên tìm ngụ trong nơi vắng vẻ, trước hết cần phải suy nghĩ đến tội của sự sân hận và phước của tư cách kiên nhẫn rằng: Người mà bị lòng giận đè nén rồi, nhất là có thể sát hại kẻ khác được. Về phước báo của nhẫn nại, hãy xét rằng, sự nhịn nín là một đức tánh cao quý, để dứt tâm sân, cho phát sanh nhẫn nại. Nếu không suy cứu cho thấy trước thì không có thể trừ điều cừu oán được.

Ðức Phật hằng ngợi khen đức nhẫn nại là Niết Bàn cao thượng thật. Người nào có sự nhịn nín là sức mạnh. Như Lai gọi người đó là Khīnāsavabrahmana (Bà-la-môn hết tâm phiền nãongầm) cao quý" "- Khi hành giả quán tưởng thấy tội của sự giận, rõ phước của điều nhẫn nại rồi, nên chú tâm ghi nhớ trong sự nhịn nín có quả báo rõ rệt như thế rồi, lúc niệm mettà, không nên tìm rải lòng từ ái đến 4 hạng người sau này:

Chẳng phải chỉ có thế thôi, dầu là với hạng người khác tính nhau (nam nữ) và người quá vãng, cũng không nên rải mettā trước Các hạng người đó có sự bất lợi như sau này:

Vì lẽ đó nên không cho rải mettā đến các hạng người như đã giải trên.

Trước hết phải rải mettā cho mình, theo Pāli rằng: aham sukhitā homi niddukkho homi avero homi abyāpajjho homi anigho homi sukhī attānam pariharāmi: Xin cho ta được vui, đừng có khổ, đừng oán giận, không làm hại, cho khỏi khổ, hãy giữ mình cho được an vui.

Xong rồi phải rải mettā thường thường đến hạng người đáng tôn kính, nhất là ông thầy thế độ, giáo đạo rằng: "esa sappuriso sukhito hotu niddukkho: "Xin cho bậc thiện trí thức đó được vui đừng có khổ".

Do thế lực niệm niệm mettā brahmāvihāra ngay bậc ân nhân như thế đó, tâm định sẽ phát sanh không sai.

Lại nữa, nên niệm mettā thường thường đến 4 hạnh người: 1) mình (hành giả); 2) người thương; 3) người không thương-ghét; 4) người thù,... cho đều, không cho nặng nhẹ hơn nhau.

1- Sukhaṃ supati: ngũ hằng được vui,
2- Sukham paṭibujjhati: thức dậy cũng vui,
3- Na papakam supinam passati: hằng không thấy mộng xấu xa,
4- Manussānaṃ piyo hoti: hằng là nơi thương yêu của mọi người,
5- Amanussānaṃ piyo hoti: hằng là nơi thương yêu của hàng phi nhơn,
6- Devatā rakkhanti: chư thiên cũng hộ trì.
7- Nāssa aggi và visam và kamati: lửa, độc, binh khí, không làm hại được.
8- Tuvataṃ cittam samadhiyati: tâm nhập định được mau lẹ,
9- Mukhavaṇṇo vipassīdatti: sắc mặt tươi tỉnh khác thường,
10- Asammulho kalam karoti: không hôn mê trong giờ chết,
11- Uttarin appativajjhanto brahmalokūpaggo hoti: nếu chưa được giác ngộ pháp cao thượng, đạo quả, thì hằng thọ sanh trong cõi phạn thiên.

Khi hành giả muốn niệm Bi brahmavihāra nên trú ngụ trong nơi vắng vẻ, tìm xét tội lỗi trong sự làm khổ (vihiṃsa) và phước trong sự thương xót (karunā) trước rằng: "Sự làm khổ chúng sanh nhất là bằng tay hoặc bằng cây thật là rất xấu xa, cả và trong kiếp này và kiếp sau, quả báo của tâm thương xót, mong cho chúng sanh khỏi khổ mới là cao thượng trong đời này và đời sau.

Nếu hành giả niệm đức Bi brahmavihāra, đầu tiên, khoan nên tưởng đến 4 hạng người, như mettà brahmavihāra vậy, lúc thấy người đáng thương hại, như kẻ tàn tật, đói khát, nên rải lòng từ bi đến người đó rằng: "kiccaṃ vatayaṃ satto āppanno appeva nāma immamhā dukkhā mucceyya: Ồ! Chúng sanh này đang bị khổ, làm thế nào há cho (họ) khỏi khổ được?

Lại nữa, phải rải lòng thương xót đều nhau đến 4 hạng người trên đó, đừng cho nặng nhẹ hơn nhau, niệm cho đến khi đắc định, thì được phước báo như trong phép từ brahmavi hara vậy.

Hỷ Brahmavihāra (Muditābrahmavihāra)

Nếu muốn niệm phép Hỉ brahmavihāra, không nên quán tưởng đến 3 hạng người thương, người không thương ghét, người oán giận cùng nhau và đến hai hạng người nữa, là người khác tính nhau (nam với nữ), người đã quá vãng, trước hết, phải niệm trong người mình quá thương yêu.

Khi thấy người đó, đáng thỏa thích, được vui, cần làm cho hỉ brahmavihara phát sanh lên rằng: ṁodati vatayam satta aho sadhu aho sutthu": Ô! chúng sanh này hoan hỉ rất chơn chánh, rất phải lẽ. Dầu là người đó ngày trước đã được vui, hôm nay phải chịu khổ, cũng nên ghi nhớ đến điều vui của họ trong ngày đã qua, xét đến cái vui đã hưởng, khiến cho hỉ brahmavihāra phát sanh rằng: "Esa atite evam mahabhogo mahaparivaro niccamudito ahosi": Từ trước người đó là bậc giàu có như vậy, được nhiều kẻ phục tùng như vậy, là bậc thường hoan hỉ như vậy.

Rồi nên hành hỉ brahmavihāra rằng: "Trong hạng người mình thương, người không thương không ghét, người thù nhau theo thứ tự cho đến khi êm lặng bất bình trong người thù oán rồi, làm cho hỉ brahmavihara phát sanh tâm bình đẳng trong 4 hạng người, cần phải niệm niệm cho đắc định, như trong mettà brahmavihara.

Muốn niệm Xả brahmavihara phải tập nhập thiền nhất là trong mettā brahmavihāra cho thuần thục rồi đến giờ xuất thiền nên quán tưởng thấy tội trong 3 brahmavihāra trước rằng: "Còn có sự chú ý trong chúng sanh, trú gần cái tâm bất bình và hoan hỉ thô hiển, thấy phước báo trong tâm vô ký (upekkhā) có trạng thái êm lặng vi tế cao thượng xong rồi, trước hết hành Xả brahmavihāra cho phát sanh trong hạng người lãnh đạm, kế tiếp trong hạng người mình thương bực trung, người mình quá yêu, người cựu thù cùng nhau cho đến mình (hành giả) là thứ tự, cho có trạng thái bình đẳng, phải niệm thường thường cho đều trong 4 oai nghi.

Xả brahmavihāra này, hành giả bực sơ cơ không nên niệm, cần phải thấy tội trong mettā, karuna, mudita-brahmavihāra trước, như đã có giải.

-ooOoo-

Ðầu trang | Mục lục | 1.1 | 1.2 | 1.3 | 1.4 | 2.1 | 2.2 | 2.3