LỜI NHÀ XUẤT BẢNĐối với những ai sinh ra và lớn lên ở miền Nam Việt Nam kể từ thập niên 60 trở về sau, hầu như tên tuổi và hình ảnh của chị Quách Thị Trang không hề xa lạ. Tên chị gắn liền với tượng đài ngay phía trước chợ Bến Thành, một biểu tượng quen thuộc của Sài Gòn, và cũng gắn liền với một nhạc phẩm đã đi vào tâm hồn của những thế hệ cùng thời cũng như sinh ra và lớn lên sau chị. Đó là nhạc phẩm Em Là Vì Sao Sáng của nhạc sĩ Nguyễn Hiền.
Gọi là “em” vì Quách Thị Trang đã vĩnh viễn nằm xuống khi tuổi đời chưa tròn đôi tám, và hình ảnh thanh xuân đó như còn sống mãi trong lòng người, cho dù nếu có cơ hội sống đến hôm nay thì Quách Thị Trang cũng đã ngoài độ tuổi “cổ lai hy”.
Nhưng lịch sử hẳn không thiếu sự bù trừ khi cướp đi sự sống của Quách Thị Trang ngay độ tuổi trăng tròn, vì chính lòng quả cảm và sự hy sinh anh dũng của Quách Thị Trang đã dựng lên giữa cuộc đời này một tượng đài sừng sững, cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Chúng ta đã nhìn thấy tượng đài mang hình bóng Quách Thị Trang ngay giữa Sài Gòn hoa lệ, và cũng thấy cả những tượng đài tưởng niệm sự hy sinh của Quách Thị Trang trong lòng mỗi người dân yêu chuộng tự do và hòa bình.
Dòng máu đỏ chảy ra từ quả tim non nớt kia đã góp phần viết thêm những dòng chói ngời vào trang sử Đạo trong mùa Pháp nạn 1963. Thời gian trôi qua, có rất nhiều câu chuyện rồi sẽ đi vào quên lãng, nhưng sự hy sinh của Quách Thị Trang sẽ còn được nhớ đến mãi mãi trong lòng người Phật tử.
Sáu mươi năm đã trôi qua kể từ ngày Quách Thị Trang ngã xuống. Nhà xuất bản Liên Phật Hội quyết định tái bản tập thơ này qua hệ thống phân phối toàn cầu để đáp lại tấm lòng của đông đảo của quý độc giả gần xa, đã nhiệt tình đón nhận tập thơ qua lần xuất bản đầu tiên tại Hoa Kỳ cũng như khi tái bản tại Việt Nam. Hàng ngàn bản in đã được chuyển đến khắp nơi, trong cũng như ngoài nước, và chúng tôi đã nhận được rất nhiều những phản hồi tích cực. Để bày tỏ lòng biết ơn trước sự quan tâm khích lệ của độc giả, chúng tôi đã cố gắng hết sức để chỉnh sửa hoàn thiện hơn trong lần tái bản này.
Bản in đặc biệt này là để kỷ niệm 60 năm ngày hy sinh của Quách Thị Trang và cũng là 60 năm Phật giáo vượt qua mùa Pháp nạn 1963. Việc ghi nhận và lưu giữ sự kiện này trong thơ nhạc cũng là một nén tâm hương để tưởng nhớ đến chư vị thánh tử đạo tăng ni cũng như Phật tử, đã không nề gian khó hiểm nguy vì sự trường tồn của Đạo pháp.
Mong rằng tập thơ sẽ đáp ứng được lòng mong mỏi của bao người yêu mến và thương tiếc Quách Thị Trang.
Westminster, California, 2023NHÀ XUẤT BẢN LIÊN PHẬT HỘIUNITED BUDDHIST PUBLISHER
_________________________
PHI LỘMùa hè năm 2021, chúng tôi có dịp đọc luận án tiến sĩ của Ryan Nelson tại University of California, Berkeley với tựa đề “South Vietnam: A Social, Cultural, Political History, 1963 to 1967”. Tác giả khảo cứu các yếu tố lịch sử xã hội, văn hoá và chính trị của miền Nam Việt Nam từ năm 1963 đến năm 1967, phần lớn dựa vào những tin tức và bài viết trên báo chí đương thời ở Sài Gòn.
Trong phần đầu của luận án, tác giả có nói đến sự hy sinh của nữ sinh Quách Thị Trang vào ngày 25 tháng 8 năm 1963 và ảnh hưởng của sự hy sinh ấy trong lịch sử thời đó.
Chị Quách Thị Trang là người con thứ tư trong gia đình chúng tôi. Để tưởng niệm chị và góp thêm tài liệu cho thời kỳ lịch sử này, chúng tôi cố gắng sưu tập và xuất bản những bài thơ viết về chị đã đăng trên báo chí Sài Gòn từ sau ngày hy sinh của chị. Mong rằng việc xuất bản tập thơ này sẽ góp phần ghi nhận những ảnh hưởng sự hy sinh của chị trong lòng người và trong lịch sử Việt Nam.
Rất tiếc là có nhiều bài thơ đã bị thất lạc trong những năm gia đình chúng tôi phải di chuyển nhiều lần, nhưng chúng tôi cũng lưu giữ được một số bài đã đăng rải rác trên báo chí Sài Gòn trong khoảng thời gian từ lúc chị hy sinh cho đến vài năm sau đó. Trong số các tác giả, ngoài các thi sĩ nổi tiếng như Vũ Hoàng Chương, Trụ Vũ, Tú Kếu Trần Đức Uyển... còn có nhiều người khác, phần lớn là những người trẻ tuổi thương mến và cảm phục sự hy sinh của chị. Những dòng thơ của họ có thể không trau chuốt cầu kỳ nhưng đều bộc lộ sự chân thành thương tiếc chị.
Do điều kiện xa xôi cách trở nên chúng tôi không thể liên lạc được với từng tác giả để xin phép. Hơn nữa, với thời gian trôi qua đã quá lâu, một số tác giả cũng không còn nữa và chúng tôi không biết được ai là người thừa kế. Do vậy, chúng tôi xin kính lời tri ân đến tất cả và mong quý vị niệm tình bỏ qua cho sự thiếu sót này.
California, ngày 25 tháng 8 năm 2021Nhân ngày giỗ thứ 58 của chịQuách An Đông
_____________________________