Thời-không vũ trụ chứa hàng triệu, tỉ, hàng ức cho đến không máy móc nào đếm hằng hà sa số hành tinh như trái đất mới biết con người là một sinh thể gần như bằng không. Nhưng vấn đề ở chỗ, con người vốn siêu việt, câu thông với vũ trụ, chứa thông tin vũ trụ và do đó sự tồn tại của vũ trụ có liên đới trực tiếp với con người. Chân lý tối thượng này mấy ngàn năm trước từ một con người bình thường đã phát hiện thông qua sự giác ngộ toàn triệt - đó là Bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật. Cho đến khoảng ba mươi năm trở lại đây, ngành khoa học tiên phong Vật lý lượng tử đã phần nào nhìn ra, khiến cho lời Phật thêm phần chói sáng; chứng minh tuyệt đối kinh Phật chẳng những là triết học mà còn là khoa học siêu vượt. Cũng đi đến một kết luận đặc biệt quan trọng: Hễ ai nói chỉ tin khoa học, không tin Phật giáo, họ hoàn toàn chưa tiếp cận đến nền khoa học đang dấn mình về phía hư không đầy hấp dẫn.

Từ sự thấu triệt chân tướng vũ trụ nhân sinh, Đức Phật thuyết lại không thêm bớt. Một khi các nhà thiên văn học biết vũ trụ rộng lớn nhường nào, sẽ dần hiểu những ẩn nghĩa siêu hình trong kinh Phật. Siêu hình ở đây là siêu quá, vượt khỏi lối kiến giải thông thường. Thử nghiệm câu trong Bát nhã Tâm kinh: “Sắc tức thị không”. Sắc, hiểu thô là vật chất; đã vật chất sao lại không? Nói như giỡn chơi. Phải đến lúc khoa học phát triển, cùng với việc chia chẻ vật chất ra điện tử, trung tử, quang tử, lượng tử, cho đến hạt cơ bản, mới hay vật chất đó chính xác là huyễn tướng (Kinh Kim Cang: “Phàm sở hữu tướng giai thị hư vọng”). So với các hạt Phật nêu như cực

vi chi vi (hay còn gọi lân hư trần), khoa học hãy còn rất xa mới thể hội tường tận. Thông điệp “Sắc tức thị không, không tức thị sắc; sắc bất dị không, không bất dị sắc” không đơn thuần dừng lại ở sự vi diệu đó. Nó là bản thể của chân tâm mà những vị tu chứng mới phần nào thâm nhập, nghĩa là nằm ngoài sự kiến giải.

Một câu quen thuộc khác trong kinh Hoa Nghiêm: “Nhất tức nhất thiết” (một là tất cả). Một cộng một bằng hai. Bây giờ một gồm thâu tất cả, nghe thật buồn cười. Điểm này một