Nhiệm vụ của con người chúng ta là phải tự giải thoát chính mình bằng cách mở rộng tình thương đến với muôn loài cũng như toàn bộ thiên nhiên tươi đẹp. (Our task must be to free ourselves by widening our circle of compassion to embrace all living creatures and the whole of nature and its beauty.)Albert Einstein
Người ta có hai cách để học hỏi. Một là đọc sách và hai là gần gũi với những người khôn ngoan hơn mình. (A man only learns in two ways, one by reading, and the other by association with smarter people.)Will Rogers
Hầu hết mọi người đều cho rằng sự thông minh tạo nên một nhà khoa học lớn. Nhưng họ đã lầm, chính nhân cách mới làm nên điều đó. (Most people say that it is the intellect which makes a great scientist. They are wrong: it is character.)Albert Einstein
Chớ khinh tội nhỏ, cho rằng không hại; giọt nước tuy nhỏ, dần đầy hồ to! (Do not belittle any small evil and say that no ill comes about therefrom. Small is a drop of water, yet it fills a big vessel.)Kinh Đại Bát Niết-bàn
Trong sự tu tập nhẫn nhục, kẻ oán thù là người thầy tốt nhất của ta. (In the practice of tolerance, one's enemy is the best teacher.)Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Lấy sự nghe biết nhiều, luyến mến nơi đạo, ắt khó mà hiểu đạo. Bền chí phụng sự theo đạo thì mới hiểu thấu đạo rất sâu rộng.Kinh Bốn mươi hai chương
Điều quan trọng không phải vị trí ta đang đứng mà là ở hướng ta đang đi.Sưu tầm
Tôi tìm thấy hy vọng trong những ngày đen tối nhất và hướng về những gì tươi sáng nhất mà không phê phán hiện thực. (I find hope in the darkest of days, and focus in the brightest. I do not judge the universe.)Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Khi ý thức được rằng giá trị của cuộc sống nằm ở chỗ là chúng ta đang sống, ta sẽ thấy tất cả những điều khác đều trở nên nhỏ nhặt, vụn vặt không đáng kể.Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Mục đích của đời sống là khám phá tài năng của bạn, công việc của một đời là phát triển tài năng, và ý nghĩa của cuộc đời là cống hiến tài năng ấy. (The purpose of life is to discover your gift. The work of life is to develop it. The meaning of life is to give your gift away.)David S. Viscott
VỀ MỤC LỤC
Năm nay là năm Thìn, mà Thìn nằm ở Can Nhâm, nên đối với những trang nam tử có tuổi Thìn lại thi cử đỗ đạt hay lập nên công danh sự nghiệp trong năm này, thì quả là điều tuyệt diệu biết bao nhiêu. Nhưng rồng hay đi đôi với nước và mây, cho nên năm nay có lẽ cũng sẽ là năm được báo hiệu nhiều nơi trên thế giới bị nước ngập, mà nước ngập thì bao nhiêu tai ương, khổ nạn sẽ xảy ra.
Người xưa thường chúc cho người đi thi cử là: “Gặp hội Long Vân”, nghĩa là gặp được vận may như rồng gặp mây. Có mây là có mưa. Có mưa là có nước. Theo người Trung Quốc thường hay cho rằng “Có nước thì có tiền”, nhưng không biết người Việt Nam mình có câu tục ngữ nào ngắn gọn mà thể hiện được vận hội này chăng? Người mình thường hay chúc cho người đi thi là: Bảng hổ đề tên, sau đó là thăng quan tiến chức v.v… Đó là những sĩ tử ngày xưa theo Nho học, còn ngày nay việc thi cử không còn như trước nữa, nhưng khi đỗ đạt rồi người ta vẫn gọi là kẻ sĩ. Đó là Bác sĩ, Nha sĩ, Thạc sĩ, Tiến sĩ v.v…
Vào đầu thế kỷ thứ 20 nước ta vẫn còn những khoa thi Tam Trường. Đó là thi Hương để lấy Tú Tài, thi Hội để lấy Cử Nhân và thi Đình để lấy Tiến Sĩ. Người nào thi đỗ cả ba khoa này được gọi là Tam Nguyên. Ở làng Yên Đỗ đã có một vị như thế, nên người đời gọi là Tam Nguyên Yên Đỗ. Đó chính là Nguyễn Khuyến. Ông là một nhà Nho yêu nước, học rất giỏi, ra làm quan rồi về nhà hưởng nhàn. Đọc thơ văn của Nguyễn Khuyến như các bài: Khóc Dương Khuê, Mẹ Mốc v.v... ta thấy được điều ấy. Nhưng riêng thi sĩ Trần Tế Xương
Người xưa thường chúc cho người đi thi cử là: “Gặp hội Long Vân”, nghĩa là gặp được vận may như rồng gặp mây. Có mây là có mưa. Có mưa là có nước. Theo người Trung Quốc thường hay cho rằng “Có nước thì có tiền”, nhưng không biết người Việt Nam mình có câu tục ngữ nào ngắn gọn mà thể hiện được vận hội này chăng? Người mình thường hay chúc cho người đi thi là: Bảng hổ đề tên, sau đó là thăng quan tiến chức v.v… Đó là những sĩ tử ngày xưa theo Nho học, còn ngày nay việc thi cử không còn như trước nữa, nhưng khi đỗ đạt rồi người ta vẫn gọi là kẻ sĩ. Đó là Bác sĩ, Nha sĩ, Thạc sĩ, Tiến sĩ v.v…
Vào đầu thế kỷ thứ 20 nước ta vẫn còn những khoa thi Tam Trường. Đó là thi Hương để lấy Tú Tài, thi Hội để lấy Cử Nhân và thi Đình để lấy Tiến Sĩ. Người nào thi đỗ cả ba khoa này được gọi là Tam Nguyên. Ở làng Yên Đỗ đã có một vị như thế, nên người đời gọi là Tam Nguyên Yên Đỗ. Đó chính là Nguyễn Khuyến. Ông là một nhà Nho yêu nước, học rất giỏi, ra làm quan rồi về nhà hưởng nhàn. Đọc thơ văn của Nguyễn Khuyến như các bài: Khóc Dương Khuê, Mẹ Mốc v.v... ta thấy được điều ấy. Nhưng riêng thi sĩ Trần Tế Xương
thì lận đận với con đường công danh sự nghiệp, ông đã đem chuyện học hành thi cử chẳng ra gì của mình vào trong những bài thơ tự trào châm biếm:
Tấp tễnh người đi tớ cũng đi,
Cũng lều, cũng chõng, cũng đi thi.
Tiễn chân, cô mất ba đồng chẵn,
Sờ bụng, thầy không một chữ gì…
(Đi thi tự vịnh)
…
Mai không tên tớ, tớ đi ngay
Giỗ Tết từ đây nhớ lấy ngày
Học đã sôi cơm nhưng chửa chín
Thi không ăn ớt thế mà cay.
Sách đèn phó mặc đàn con trẻ
Thưng đấu nhờ tay một mẹ mày
Cống hỉ, mét-xì, đây thuộc cả,
Chẳng sang Tàu, cũng tếch sang Tây.
(Hỏng thi 1)
Ngày xưa cứ ba năm mới mở hội trường thi như vậy. Cả nước Việt Nam thời cuối nhà Nguyễn chỉ tổ chức ở Kinh Đô Huế. Lúc ấy ai muốn thi phải chuẩn bị đến trường thi trước và khi đi thi phải mang theo cả lều, cả chõng, dĩ nhiên là có cả người giúp việc theo nữa. Vợ ở nhà trông con để chồng đi thi. Khi tiễn chồng vào Kinh ứng thí đã trao cho chồng những đồng tiền chắt chiu được lâu nay để vừa lo nuôi con và nuôi chồng ăn học, nhưng ông chồng chẳng biết lý do gì mà chẳng chịu học đòi theo bút nghiên, nên khi sờ bụng Thầy chẳng có một chữ nào cả. Thời đầu thế kỷ thứ 20 là thời giao thoa của Tây, Tàu, Nhật. Cho nên cái học từ chương thuần túy không còn nữa. Người ta bây giờ đi học tiếng Pháp để ra làm thông ngôn cho Tây, để được đi đây đi đó, chứ ít ai muốn học cái chữ Thánh Hiền kia. Do vậy mà Trần Tế Xương đã than lên như vậy cũng là điều có lý.
Một bài thơ khác của Trần Tế Xương đã diễn tả về cái học của nhà Nho thuở ấy như sau:
Cái học nhà Nho đã hỏng rồi
Mười người đi học, chín người thôi
Cô hàng bán
Tấp tễnh người đi tớ cũng đi,
Cũng lều, cũng chõng, cũng đi thi.
Tiễn chân, cô mất ba đồng chẵn,
Sờ bụng, thầy không một chữ gì…
(Đi thi tự vịnh)
…
Mai không tên tớ, tớ đi ngay
Giỗ Tết từ đây nhớ lấy ngày
Học đã sôi cơm nhưng chửa chín
Thi không ăn ớt thế mà cay.
Sách đèn phó mặc đàn con trẻ
Thưng đấu nhờ tay một mẹ mày
Cống hỉ, mét-xì, đây thuộc cả,
Chẳng sang Tàu, cũng tếch sang Tây.
(Hỏng thi 1)
Ngày xưa cứ ba năm mới mở hội trường thi như vậy. Cả nước Việt Nam thời cuối nhà Nguyễn chỉ tổ chức ở Kinh Đô Huế. Lúc ấy ai muốn thi phải chuẩn bị đến trường thi trước và khi đi thi phải mang theo cả lều, cả chõng, dĩ nhiên là có cả người giúp việc theo nữa. Vợ ở nhà trông con để chồng đi thi. Khi tiễn chồng vào Kinh ứng thí đã trao cho chồng những đồng tiền chắt chiu được lâu nay để vừa lo nuôi con và nuôi chồng ăn học, nhưng ông chồng chẳng biết lý do gì mà chẳng chịu học đòi theo bút nghiên, nên khi sờ bụng Thầy chẳng có một chữ nào cả. Thời đầu thế kỷ thứ 20 là thời giao thoa của Tây, Tàu, Nhật. Cho nên cái học từ chương thuần túy không còn nữa. Người ta bây giờ đi học tiếng Pháp để ra làm thông ngôn cho Tây, để được đi đây đi đó, chứ ít ai muốn học cái chữ Thánh Hiền kia. Do vậy mà Trần Tế Xương đã than lên như vậy cũng là điều có lý.
Một bài thơ khác của Trần Tế Xương đã diễn tả về cái học của nhà Nho thuở ấy như sau:
Cái học nhà Nho đã hỏng rồi
Mười người đi học, chín người thôi
Cô hàng bán
sách lim dim ngủ
Thầy khóa tư lương nhấp nhổm ngồi
Sĩ khí rụt rè, gà phải cáo
Văn trường liều lĩnh đấm ăn xôi
Tôi đâu dám mỉa làng tôi nhỉ
Trình có ông tiên, thứ chỉ tôi.
(Cái học nhà Nho)
Bây giờ trong thế kỷ thứ 21 này, nếu có ai đó cố gắng diễn tả cho lớp trẻ đời nay sinh ra và lớn lên tại hải ngoại về thứ bậc của các quan hạng nhất, hạng nhì (tiên chỉ, thứ chỉ) trong làng như thế nào, chắc là chúng sẽ lắc đầu ngoay ngoảy rồi bỏ đi. Mới gần 100 năm thôi mà xã hội loài người thay đổi quá nhiều như vậy.
Ngày xưa có rất nhiều người sau khi đỗ đạt ra làm quan và lúc về già từ quan vào chùa tu niệm hay ở vậy để hưởng nhàn. Ví dụ như ba vị Tổ phái Trúc Lâm Yên Tử của Việt Nam chúng ta vào thời cuối thế kỷ 13 và đầu thế kỷ 14 cũng đã thể hiện được việc này.
Vị sơ Tổ là Điều Ngự Giác Hoàng. Ông là vua Trần Nhân Tông, sau 2 lần đại thắng quân Nguyên Mông, đã nhường ngôi cho con là Trần Anh Tông, rồi chính thức xuất gia vào năm 1296 tại chùa Chân Giáo. Từ đó về sau chống gậy đi khắp nhân gian để khuyên người dân tu theo Thập Thiện và ông là người đã chính thức gả Công Chúa Huyền Trân cho Chế Mân của Chiêm Thành để đổi lấy Châu Ô và Châu Lý, nay là 2 tỉnh Thừa Thiên và Quảng Nam.
Vị Tổ thứ hai của dòng phái này là ngài Pháp Loa Tôn Sư là một vị Tổ rất đặc biệt (xem thêm truyện Trúc Lâm Tam Tổ).
Riêng vị Tổ thứ ba của dòng Thiền này mới là một vị đặc biệt hơn. Đó là Ngài Huyền Quang. Tên đời của Ngài là Lý Đạo Tái. Sau khi đỗ Tiến Sĩ, Ngài có 2 câu thơ bất hủ là:
Thầy khóa tư lương nhấp nhổm ngồi
Sĩ khí rụt rè, gà phải cáo
Văn trường liều lĩnh đấm ăn xôi
Tôi đâu dám mỉa làng tôi nhỉ
Trình có ông tiên, thứ chỉ tôi.
(Cái học nhà Nho)
Bây giờ trong thế kỷ thứ 21 này, nếu có ai đó cố gắng diễn tả cho lớp trẻ đời nay sinh ra và lớn lên tại hải ngoại về thứ bậc của các quan hạng nhất, hạng nhì (tiên chỉ, thứ chỉ) trong làng như thế nào, chắc là chúng sẽ lắc đầu ngoay ngoảy rồi bỏ đi. Mới gần 100 năm thôi mà xã hội loài người thay đổi quá nhiều như vậy.
Ngày xưa có rất nhiều người sau khi đỗ đạt ra làm quan và lúc về già từ quan vào chùa tu niệm hay ở vậy để hưởng nhàn. Ví dụ như ba vị Tổ phái Trúc Lâm Yên Tử của Việt Nam chúng ta vào thời cuối thế kỷ 13 và đầu thế kỷ 14 cũng đã thể hiện được việc này.
Vị sơ Tổ là Điều Ngự Giác Hoàng. Ông là vua Trần Nhân Tông, sau 2 lần đại thắng quân Nguyên Mông, đã nhường ngôi cho con là Trần Anh Tông, rồi chính thức xuất gia vào năm 1296 tại chùa Chân Giáo. Từ đó về sau chống gậy đi khắp nhân gian để khuyên người dân tu theo Thập Thiện và ông là người đã chính thức gả Công Chúa Huyền Trân cho Chế Mân của Chiêm Thành để đổi lấy Châu Ô và Châu Lý, nay là 2 tỉnh Thừa Thiên và Quảng Nam.
Vị Tổ thứ hai của dòng phái này là ngài Pháp Loa Tôn Sư là một vị Tổ rất đặc biệt (xem thêm truyện Trúc Lâm Tam Tổ).
Riêng vị Tổ thứ ba của dòng Thiền này mới là một vị đặc biệt hơn. Đó là Ngài Huyền Quang. Tên đời của Ngài là Lý Đạo Tái. Sau khi đỗ Tiến Sĩ, Ngài có 2 câu thơ bất hủ là:
Khó khăn thì chẳng ai nhìn
Đến khi đỗ Trạng tám nghìn nhân duyên.
Khi còn là cậu ấm hay sinh đồ nghèo thì chẳng ai để ý đến, nhưng khi đỗ Trạng Nguyên, Tiến Sĩ thì có không biết bao nhiêu nàng con gái muốn theo hầu để nâng khăn sửa túi. Do vậy sau khi làm quan, ông đã xuất gia đầu Phật và trở thành vị Tổ thứ 3 của Trúc Lâm Yên Tử.
Ngày xưa khi đỗ Tiến Sĩ, Trạng Nguyên thì thường được nhà Vua chọn làm Phò Mã. Đây là cái vinh dự của người về đầu trong chốn quan trường.
Thông thường có Vua, có Hoàng Hậu thì phải có Tam cung Lục Viện đi kèm. Thế nhưng cũng có những vị làm Vua, làm Giáo Chủ cả hằng bao nhiêu thế kỷ nay mà vẫn không lập ngôi Hoàng Hậu hay Thứ Phi. Đó là ngôi vị của Đạt Lai Lạt Ma Tây Tạng và Đức Giáo Hoàng của La Mã. Cho nên không cần Tam Cung Lục Viện làm gì.
Từ đó ta thấy rằng: Ngôi Vua là chốn cao sang nhất, nhưng trong lịch sử đã có nhiều vị chối từ. Ví dụ như Thái Tử Tất Đạt Đa (Ấn Độ), Trần Nhân Tông (Việt Nam) hay các vị Pháp Vương của Tây Tạng. Ngai vàng còn không thiết, do vậy vai Phò Mã đâu cần gì, miễn là thi thố tài năng để an bang tế thế là được rồi.
Riêng tôi năm Nhâm Thìn này (2012) có 3 niềm vui nho nhỏ liên tục mang đến qua ba thế hệ của những người xuất gia đã đỗ Đại Đăng Khoa (Bác Sĩ Văn Học). Đó là các Thầy Như Tú (Đệ tử của Sư Phụ), Thầy Nguyên Tân (Đệ tử của Sư Huynh) và Thầy Hạnh Giả (Đệ tử của tôi). Trong một nhà có 3 đến 4 đời đỗ Tiến Sĩ, nhưng rất hiếm ở Việt Nam. Năm nay Môn Phong Pháp Phái Viên Giác có được điều hy
hữu này trong cửa Thiền. Do vậy tôi xin kể để hầu quý vị.
Đệ tử của Sư phụ tôi là Thầy Thích Như Tú, Sư đệ của tôi. Năm 2002, Thầy Như Tú sau khi đậu Cử nhân Anh văn tại Việt Nam đã qua Ấn Độ tham dự lễ khánh thành Trung Tâm Tu Học Viên Giác tại Bồ Đề Đạo Tràng do Thầy Hạnh Nguyện và Thầy Hạnh Tấn thành lập. Tôi thấy Thầy Như Tú còn trẻ, có ý muốn học thêm, nên tôi bảo Thầy về lại Việt Nam lo giấy tờ hồ sơ để sang Ấn Độ du học. Trong suốt 10 năm, từ năm 2002 đến nay, Thầy Như Tú đã trải qua các kỳ thi của phân khoa Anh ngữ và Phật học ở cấp bậc MA, Mphl., Ph.D. Vào tháng 1 năm 2012 Thầy đã bảo vệ hoàn thành luận án Tiến Sĩ của mình tại Đại Học Dehli, Ấn Độ. Phần tôi và chùa Viên Giác đã chăm lo đời sống vật chất cho Thầy suốt cả hơn 10 năm nay. Nay Thầy đã ra trường, thật chẳng còn niềm vui mừng nào sánh được!
Sư Phụ tôi, tức là cố Hòa Thượng thượng Long hạ Trí, đã về cõi Phật Tây phương cách đây hơn 10 năm về trước. Chức vụ cuối cùng của Ngài là: Chánh Văn Phòng Viện Hóa Đạo Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, lúc cố Đại Lão Hòa Thượng Thích Huyền Quang còn đương thời. Khi Sư Phụ tôi viên tịch (ngày 1.11.1998 nhằm ngày 13 tháng 9 năm Mậu Dần, thọ 71 tuổi). Viện Tăng Thống và Viện Hóa Đạo có đi một tấm trướng mà ngày nay vẫn còn treo tại giảng đường chùa Viên Giác tại Hội An.
Thế hệ đầu của chúng tôi xuất gia vào giữa thập niên 60, chỉ có cố Hòa Thượng Thích Tâm Thanh, tôi và Ni Sư Như Viên và thập niên 80, 90 Sư phụ tiếp độ thêm được vài chục Thầy Cô
Đệ tử của Sư phụ tôi là Thầy Thích Như Tú, Sư đệ của tôi. Năm 2002, Thầy Như Tú sau khi đậu Cử nhân Anh văn tại Việt Nam đã qua Ấn Độ tham dự lễ khánh thành Trung Tâm Tu Học Viên Giác tại Bồ Đề Đạo Tràng do Thầy Hạnh Nguyện và Thầy Hạnh Tấn thành lập. Tôi thấy Thầy Như Tú còn trẻ, có ý muốn học thêm, nên tôi bảo Thầy về lại Việt Nam lo giấy tờ hồ sơ để sang Ấn Độ du học. Trong suốt 10 năm, từ năm 2002 đến nay, Thầy Như Tú đã trải qua các kỳ thi của phân khoa Anh ngữ và Phật học ở cấp bậc MA, Mphl., Ph.D. Vào tháng 1 năm 2012 Thầy đã bảo vệ hoàn thành luận án Tiến Sĩ của mình tại Đại Học Dehli, Ấn Độ. Phần tôi và chùa Viên Giác đã chăm lo đời sống vật chất cho Thầy suốt cả hơn 10 năm nay. Nay Thầy đã ra trường, thật chẳng còn niềm vui mừng nào sánh được!
Sư Phụ tôi, tức là cố Hòa Thượng thượng Long hạ Trí, đã về cõi Phật Tây phương cách đây hơn 10 năm về trước. Chức vụ cuối cùng của Ngài là: Chánh Văn Phòng Viện Hóa Đạo Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, lúc cố Đại Lão Hòa Thượng Thích Huyền Quang còn đương thời. Khi Sư Phụ tôi viên tịch (ngày 1.11.1998 nhằm ngày 13 tháng 9 năm Mậu Dần, thọ 71 tuổi). Viện Tăng Thống và Viện Hóa Đạo có đi một tấm trướng mà ngày nay vẫn còn treo tại giảng đường chùa Viên Giác tại Hội An.
Thế hệ đầu của chúng tôi xuất gia vào giữa thập niên 60, chỉ có cố Hòa Thượng Thích Tâm Thanh, tôi và Ni Sư Như Viên và thập niên 80, 90 Sư phụ tiếp độ thêm được vài chục Thầy Cô
nữa, trong ấy có Thầy Như Tú. Rất tiếc là Thầy tôi đã ra đi và 2 cây đa chùa Viên Giác cũng đã chết mất một. Người không còn có mặt trên cõi thế để chứng kiến cho người đệ tử xuất gia của mình đã đỗ đạt thành tài. Sư phụ là người canh tân, đổi mới, nên những gì khiến cho Phật Pháp triển khai thì Sư Phụ không bao giờ từ chối.
Đệ tử của Sư Huynh tôi là Thầy Nguyên Tân đã bảo vệ thành công luận án Tiến Sĩ tại Đại Học Dehli Ấn Độ trong tháng 3 năm 2012 này. Sư Huynh Tâm Thanh xuất gia với Sư Phụ tôi vào cuối năm 1963 tại chùa Tỉnh Hội Quảng Nam (nay là chùa Pháp Bảo) và sau đó Sư Huynh vào Sài Gòn học và tốt nghiệp tại Phật Học Viện Huệ Nghiêm, sau ra làm giảng sư của Giáo Hội. Sau năm 1975 Sư Huynh Tâm Thanh tức Hòa Thượng Thích Tâm Thanh về Đại Ninh lập nên Tu Viện Vĩnh Minh để chuyên tu Tịnh Độ và dạy chúng. Ngày ra đi của Sư Huynh là ngày 02.4.2004 nhằm ngày 13 tháng 2 năm Giáp Thân, thọ 72 tuổi. Hiện tượng vãng sanh đã đến với người chuyên tu Tịnh Độ nên Sư Huynh biết trước ngày ra đi của mình. Ngày nay chùa Vĩnh Minh do Thầy Nguyên Hiền trụ trì và Thầy Nguyên Tân là Sư đệ của Thầy Nguyên Hiền.
Khi Sư Huynh tôi còn tại tiền, Người đã gửi gấm Thầy Nguyên Tân cho tôi chăm lo về đời sống vật chất. Tôi đã sẵn lòng và nay đệ tử của Sư Huynh đã đỗ đạt thành tài. Hòa Thượng Tâm Thanh lại không có mặt để chứng kiến ngày vui hiếm có ấy. Quả là điều đáng tiếc, nhưng dù cho ở một phương trời nào, khi Sư Phụ và Sư Huynh tôi nhìn về cõi Ta Bà này, thấy đệ tử của mình thành tựu
Đệ tử của Sư Huynh tôi là Thầy Nguyên Tân đã bảo vệ thành công luận án Tiến Sĩ tại Đại Học Dehli Ấn Độ trong tháng 3 năm 2012 này. Sư Huynh Tâm Thanh xuất gia với Sư Phụ tôi vào cuối năm 1963 tại chùa Tỉnh Hội Quảng Nam (nay là chùa Pháp Bảo) và sau đó Sư Huynh vào Sài Gòn học và tốt nghiệp tại Phật Học Viện Huệ Nghiêm, sau ra làm giảng sư của Giáo Hội. Sau năm 1975 Sư Huynh Tâm Thanh tức Hòa Thượng Thích Tâm Thanh về Đại Ninh lập nên Tu Viện Vĩnh Minh để chuyên tu Tịnh Độ và dạy chúng. Ngày ra đi của Sư Huynh là ngày 02.4.2004 nhằm ngày 13 tháng 2 năm Giáp Thân, thọ 72 tuổi. Hiện tượng vãng sanh đã đến với người chuyên tu Tịnh Độ nên Sư Huynh biết trước ngày ra đi của mình. Ngày nay chùa Vĩnh Minh do Thầy Nguyên Hiền trụ trì và Thầy Nguyên Tân là Sư đệ của Thầy Nguyên Hiền.
Khi Sư Huynh tôi còn tại tiền, Người đã gửi gấm Thầy Nguyên Tân cho tôi chăm lo về đời sống vật chất. Tôi đã sẵn lòng và nay đệ tử của Sư Huynh đã đỗ đạt thành tài. Hòa Thượng Tâm Thanh lại không có mặt để chứng kiến ngày vui hiếm có ấy. Quả là điều đáng tiếc, nhưng dù cho ở một phương trời nào, khi Sư Phụ và Sư Huynh tôi nhìn về cõi Ta Bà này, thấy đệ tử của mình thành tựu
được như vậy, chắc quý Ngài cũng sẽ nở nụ cười mãn nguyện.
Đệ tử của tôi là Thầy Hạnh Giả vừa bảo vệ luận án Tiến Sĩ ở Đại Học Hannover - Đức Quốc, cả điểm thi miệng lẫn thi viết thuộc hạng tối ưu. Đó là ngày 14 tháng 12 năm 2011 và ngày 14 tháng 2 năm này (2012) Thầy Hạnh Giả lãnh bằng. Đặc biệt luận án Tiến Sĩ bằng tiếng Đức đã được nhà xuất bản Tectum in thành sách và phát hành khắp nơi trên nước Đức cũng như các nước nói ngôn ngữ Đức tại Âu Châu. Riêng quyển luận án này đã được dịch ra tiếng Việt và sẽ được ấn tống trong thời gian tới, năm 2012. Đây là quyển sách rất cần thiết cho mọi người Phật Tử Việt Nam đang sinh sống tại nước Đức này.
Thầy Hạnh Giới hiện trụ trì chùa Viên Giác tại Hannover là anh ruột của Thầy Hạnh Giả, trước đây 9 năm vào năm 2003 đã tốt nghiệp Tiến Sĩ (Bác Sĩ Văn Học) ngành triết học, chuyên khoa về Tôn Giáo. Ở cấp Cao học, Thầy Hạnh Giới chuyên về Tôn Giáo học và Anh, Pháp Văn. Sau khi tốt nghiệp, tôi gửi Thầy đi Đài Loan 4 năm để tu học. Do vậy Thầy Hạnh Giới bây giờ thông thạo 5 ngôn ngữ. Nói, dịch, viết, nghe rất lưu loát bằng các thứ tiếng Việt, Anh, Pháp, Đức và Hoa ngữ.
Vào ngày 22 tháng 2 năm 2012 vừa qua, chúng tôi tổ chức lễ kỷ niệm 40 năm tôi đã ở ngoại quốc và lồng vào chương trình này có tổ chức mừng hai Thầy đệ tử của tôi và họ là huynh đệ trong một gia đình đã đỗ đạt Đại Đăng Khoa. Mọi người hôm đó đều vui, nhất là Đạo hữu Quảng Ngộ và Đạo hữu Diệu Hiền, song thân của hai Thầy.
Phần tôi, bổn phận làm Thầy còn vui hơn nữa. Tuy là giả danh
Đệ tử của tôi là Thầy Hạnh Giả vừa bảo vệ luận án Tiến Sĩ ở Đại Học Hannover - Đức Quốc, cả điểm thi miệng lẫn thi viết thuộc hạng tối ưu. Đó là ngày 14 tháng 12 năm 2011 và ngày 14 tháng 2 năm này (2012) Thầy Hạnh Giả lãnh bằng. Đặc biệt luận án Tiến Sĩ bằng tiếng Đức đã được nhà xuất bản Tectum in thành sách và phát hành khắp nơi trên nước Đức cũng như các nước nói ngôn ngữ Đức tại Âu Châu. Riêng quyển luận án này đã được dịch ra tiếng Việt và sẽ được ấn tống trong thời gian tới, năm 2012. Đây là quyển sách rất cần thiết cho mọi người Phật Tử Việt Nam đang sinh sống tại nước Đức này.
Thầy Hạnh Giới hiện trụ trì chùa Viên Giác tại Hannover là anh ruột của Thầy Hạnh Giả, trước đây 9 năm vào năm 2003 đã tốt nghiệp Tiến Sĩ (Bác Sĩ Văn Học) ngành triết học, chuyên khoa về Tôn Giáo. Ở cấp Cao học, Thầy Hạnh Giới chuyên về Tôn Giáo học và Anh, Pháp Văn. Sau khi tốt nghiệp, tôi gửi Thầy đi Đài Loan 4 năm để tu học. Do vậy Thầy Hạnh Giới bây giờ thông thạo 5 ngôn ngữ. Nói, dịch, viết, nghe rất lưu loát bằng các thứ tiếng Việt, Anh, Pháp, Đức và Hoa ngữ.
Vào ngày 22 tháng 2 năm 2012 vừa qua, chúng tôi tổ chức lễ kỷ niệm 40 năm tôi đã ở ngoại quốc và lồng vào chương trình này có tổ chức mừng hai Thầy đệ tử của tôi và họ là huynh đệ trong một gia đình đã đỗ đạt Đại Đăng Khoa. Mọi người hôm đó đều vui, nhất là Đạo hữu Quảng Ngộ và Đạo hữu Diệu Hiền, song thân của hai Thầy.
Phần tôi, bổn phận làm Thầy còn vui hơn nữa. Tuy là giả danh
trong cuộc sống, dù cho Tiến Sĩ, Thạc Sĩ, Bác Sĩ v.v... cũng đều giả. Chỉ có Tu Sĩ mới là điều đáng nói và đáng lưu tâm hơn. Vì đã có biết bao nhiêu kẻ sĩ trong đời đã từ bỏ địa vị của mình để đi tìm cái sĩ ẩn dật, cái sĩ an bần lạc đạo, cái sĩ của người lấy nẻo Đạo làm vui cho cuộc sống để thật sự được giải thoát về sau này. Người cư sĩ tu vẫn có thể giải thoát sanh tử được, nhưng khó hơn cuộc sống xuất gia rất nhiều. Vì lẽ người xuất gia không nặng nợ gia đình.
Thầy Hạnh Giả thông thạo 3 ngôn ngữ. Đó là tiếng Việt, tiếng Anh và tiếng Đức. Trước khi đi xuất gia, Thầy đã tốt nghiệp kỹ sư điện toán và khi vào chùa xuất gia vào ngày 12 tháng 2 năm 2002, cách đây 10 năm về trước, tôi đã bảo Thầy nên học tiếp để lấy bằng Tiến Sĩ và sau đúng 10 năm Thầy thành công, như tôi đã giao phó. Kể từ tháng 10 năm 2010, Thầy Hạnh Giả bắt đầu dạy tại Đại Học Hannover và Semester của năm 2012, Thầy giảng dạy về Phật Giáo Việt Nam thêm 2 Đại Học Marburg và Đại Học Jena thuộc Tiểu Bang Thüringen, Đức Quốc. Đây cũng là niềm vui và hãnh diện của tôi. Vì đó chính là mục đích của tôi từ lúc ban đầu, mong muốn làm sao Phật Giáo Việt Nam phải có mặt trong thượng tầng cấu trúc của xã hội Đức và nay thì cây trái đã có mặt khắp chùa.
Ba thế hệ ấy, riêng tôi đã được hân hạnh chứng kiến các đệ tử của mình ăn học, tu niệm và thành tựu trên đường học vấn, nên niềm vui ấy trọn vẹn. Riêng Sư Phụ và Sư Huynh tôi không còn cơ hội để chứng kiến điều này, nhưng tôi nghĩ rằng quý Ngài cũng vui khi
Thầy Hạnh Giả thông thạo 3 ngôn ngữ. Đó là tiếng Việt, tiếng Anh và tiếng Đức. Trước khi đi xuất gia, Thầy đã tốt nghiệp kỹ sư điện toán và khi vào chùa xuất gia vào ngày 12 tháng 2 năm 2002, cách đây 10 năm về trước, tôi đã bảo Thầy nên học tiếp để lấy bằng Tiến Sĩ và sau đúng 10 năm Thầy thành công, như tôi đã giao phó. Kể từ tháng 10 năm 2010, Thầy Hạnh Giả bắt đầu dạy tại Đại Học Hannover và Semester của năm 2012, Thầy giảng dạy về Phật Giáo Việt Nam thêm 2 Đại Học Marburg và Đại Học Jena thuộc Tiểu Bang Thüringen, Đức Quốc. Đây cũng là niềm vui và hãnh diện của tôi. Vì đó chính là mục đích của tôi từ lúc ban đầu, mong muốn làm sao Phật Giáo Việt Nam phải có mặt trong thượng tầng cấu trúc của xã hội Đức và nay thì cây trái đã có mặt khắp chùa.
Ba thế hệ ấy, riêng tôi đã được hân hạnh chứng kiến các đệ tử của mình ăn học, tu niệm và thành tựu trên đường học vấn, nên niềm vui ấy trọn vẹn. Riêng Sư Phụ và Sư Huynh tôi không còn cơ hội để chứng kiến điều này, nhưng tôi nghĩ rằng quý Ngài cũng vui khi
nhìn thấy đệ tử của mình được như vậy.
Riêng Quảng Nam luôn được nhắc đến là dân của “Ngũ phụng tề phi”, nghĩa là 5 con phụng cùng bay về xứ Quảng từ triều đình Huế. Đã một lần như thế, vào một khoa thi ở đầu thế kỷ thứ 20, có 5 vị ra Huế thi và trong đó 3 vị đỗ đầu Trạng Nguyên, Tiến Sĩ, 2 vị đỗ Phó bảng, nên nhà Vua mới phong cho chức tước, quân hầu về lại quê xưa và đây cũng là xứ của văn chương văn hóa. Quảng Nam không là xứ ngàn năm văn vật như Thăng Long, Hà Nội ngày nào, nhưng là một xứ có những nhà cách mạng lỗi lạc như: Phan Châu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Hoàng Diệu, Ông Ích Khiêm, Thoại Ngọc Hầu v.v... có những nhà thơ nổi tiếng như Phan Khôi, Bùi Giáng v.v... Về phía Đạo, Quảng Nam không có Tăng Thống, nhưng Quảng Nam là nơi đã đào tạo ra 4 vị Tăng Thống trong 5 vị mà Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất đang có. Đó là Đức Đệ Nhất Tăng Thống Thích Tịnh Khiết, Đức Đệ Nhị Tăng Thống Thích Giác Nhiên. Hai vị này đã thọ giới Tỳ Kheo tại giới đàn do Ngài Vĩnh Gia làm Đàn Đầu Hòa Thượng tại chùa Phước Lâm, Hội An, vào đầu thế kỷ thứ 20. Ngài Đệ Tứ Tăng Thống Thích Huyền Quang và Ngài Tăng Thống của Giáo Hội Phật Giáo Linh Sơn trên thế giới, cả 2 vị đều là con cháu của chốn Tổ Chúc Thánh tại Hội An.
Cách đây chừng 5 năm tôi có viết một bài vinh danh 5 Thầy con dân xứ Quảng đã tốt nghiệp Tiến Sĩ (Bác Sĩ Văn Học). Đó là Thượng Tọa Thích Hạnh Tuấn tốt nghiệp Tiến Sĩ Tôn Giáo Học tại Đại Học Havard Hoa Kỳ, Đại Đức Thích Hạnh Chánh, Đại Đức Thích Hạnh Đức, Đại Đức Thích Giác Định và Đại
Riêng Quảng Nam luôn được nhắc đến là dân của “Ngũ phụng tề phi”, nghĩa là 5 con phụng cùng bay về xứ Quảng từ triều đình Huế. Đã một lần như thế, vào một khoa thi ở đầu thế kỷ thứ 20, có 5 vị ra Huế thi và trong đó 3 vị đỗ đầu Trạng Nguyên, Tiến Sĩ, 2 vị đỗ Phó bảng, nên nhà Vua mới phong cho chức tước, quân hầu về lại quê xưa và đây cũng là xứ của văn chương văn hóa. Quảng Nam không là xứ ngàn năm văn vật như Thăng Long, Hà Nội ngày nào, nhưng là một xứ có những nhà cách mạng lỗi lạc như: Phan Châu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Hoàng Diệu, Ông Ích Khiêm, Thoại Ngọc Hầu v.v... có những nhà thơ nổi tiếng như Phan Khôi, Bùi Giáng v.v... Về phía Đạo, Quảng Nam không có Tăng Thống, nhưng Quảng Nam là nơi đã đào tạo ra 4 vị Tăng Thống trong 5 vị mà Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất đang có. Đó là Đức Đệ Nhất Tăng Thống Thích Tịnh Khiết, Đức Đệ Nhị Tăng Thống Thích Giác Nhiên. Hai vị này đã thọ giới Tỳ Kheo tại giới đàn do Ngài Vĩnh Gia làm Đàn Đầu Hòa Thượng tại chùa Phước Lâm, Hội An, vào đầu thế kỷ thứ 20. Ngài Đệ Tứ Tăng Thống Thích Huyền Quang và Ngài Tăng Thống của Giáo Hội Phật Giáo Linh Sơn trên thế giới, cả 2 vị đều là con cháu của chốn Tổ Chúc Thánh tại Hội An.
Cách đây chừng 5 năm tôi có viết một bài vinh danh 5 Thầy con dân xứ Quảng đã tốt nghiệp Tiến Sĩ (Bác Sĩ Văn Học). Đó là Thượng Tọa Thích Hạnh Tuấn tốt nghiệp Tiến Sĩ Tôn Giáo Học tại Đại Học Havard Hoa Kỳ, Đại Đức Thích Hạnh Chánh, Đại Đức Thích Hạnh Đức, Đại Đức Thích Giác Định và Đại
Đức Thích Giác Trí. Năm vị này đều là người Quảng Nam và đã thi đỗ Tiến Sĩ cùng một năm và cả năm vị, tôi cũng đã bảo bọc tài chánh cho suốt học trình nghiên cứu của Cao Học và Tiến Sĩ trong nhiều năm dài như vậy dầu nhiều hay ít, tùy theo nhu cầu của từng vị. Trong 5 vị này có 3 vị chính thức xin y chỉ nơi tôi và ngày nay họ đang cũng như sẽ tạo nên những thành tích cho Đời và cho Đạo.
Ngoài ra từ năm 1994 đến nay 2012 đã gần 19 năm chùa Viên Giác và bản thân chúng tôi cấp phát học bổng cho 200 Thầy Cô du học tại Hoa Kỳ, Đài Loan, đa phần là Ấn Độ. Trải qua một chặng đường dài như vậy, cho đến hôm nay đã có 132 vị tốt nghiệp học vị cao nhất của Đời cũng như của Đạo. Đó là học hàm Bác Sĩ Văn Học chuyên ngành về Phật Giáo. Trong 200 vị ấy không có ai là đệ tử xuất gia của tôi, nhưng một số Tăng Ni cũng đã xin tôi làm Thầy y chỉ. Sau khi thành tài có một số quý vị đã về Việt Nam làm việc, đa số đến Hoa Kỳ cũng như Âu Châu và Úc Châu.
Nói ra việc này chẳng phải để kể công, nhưng tôi mượn cơ hội này để xin cảm ơn quý Cô và quý Phật Tử chùa Viên Giác đã ngày đêm làm từng chiếc bánh phát hành để nuôi quý Thầy Cô ăn học. Ngoài ra cũng có một số Phật Tử ẩn danh giúp cho tôi trong những năm sau này, khi khâu bánh trái của chùa Viên Giác không còn hoạt động mạnh như xưa nữa. Vì quý Cô và quý Bác tại đây đã lớn tuổi, cần phải tịnh dưỡng nhiều hơn cũng như lo tụng kinh niệm Phật để lo cho phần hậu sự của mình sau này.
Ngoài ra từ năm 1994 đến nay 2012 đã gần 19 năm chùa Viên Giác và bản thân chúng tôi cấp phát học bổng cho 200 Thầy Cô du học tại Hoa Kỳ, Đài Loan, đa phần là Ấn Độ. Trải qua một chặng đường dài như vậy, cho đến hôm nay đã có 132 vị tốt nghiệp học vị cao nhất của Đời cũng như của Đạo. Đó là học hàm Bác Sĩ Văn Học chuyên ngành về Phật Giáo. Trong 200 vị ấy không có ai là đệ tử xuất gia của tôi, nhưng một số Tăng Ni cũng đã xin tôi làm Thầy y chỉ. Sau khi thành tài có một số quý vị đã về Việt Nam làm việc, đa số đến Hoa Kỳ cũng như Âu Châu và Úc Châu.
Nói ra việc này chẳng phải để kể công, nhưng tôi mượn cơ hội này để xin cảm ơn quý Cô và quý Phật Tử chùa Viên Giác đã ngày đêm làm từng chiếc bánh phát hành để nuôi quý Thầy Cô ăn học. Ngoài ra cũng có một số Phật Tử ẩn danh giúp cho tôi trong những năm sau này, khi khâu bánh trái của chùa Viên Giác không còn hoạt động mạnh như xưa nữa. Vì quý Cô và quý Bác tại đây đã lớn tuổi, cần phải tịnh dưỡng nhiều hơn cũng như lo tụng kinh niệm Phật để lo cho phần hậu sự của mình sau này.
Nay tôi cũng đã ở tuổi 64 và gần 50 năm nương tựa nơi cửa chùa, tôi đã thọ ân của Tam Bảo và Đàn Na Tín Thí rất nhiều, đã san sẻ phần tài chánh của chùa và của mình để phát học bổng cho quý Thầy Cô trong vòng 19 năm như thế không gián đoạn và mỗi năm trung bình, kể cả những vị học ở cấp dưới như Cao Học, Cử Nhân và Tú Tài, con số thành không nhỏ. Nó dao động từ 30.000 đến 50.000 Mỹ Kim. Tôi sẽ chính thức phát cho quý Tăng Ni đang du học tại Ấn Độ trong tháng 10 năm 2012 này nữa là lần chót. Rất tiếc không được góp phần cho những vị học trễ sau này.
Xin niệm ân tất cả những Thầy Cô đã cho tôi và Tăng Ni cũng như Phật Tử chùa Viên Giác có cơ hội đóng góp chỉ riêng tiền học bổng trong vòng 19 năm qua, con số trên dưới 1 triệu Mỹ Kim để đào tạo thành những nhà Bác Học cho Phật Giáo, trong đó có cả các đệ tử xuất gia của tôi, những vị đệ tử y chỉ và đệ tử của những Thầy Cô khác.
Khi phát học bổng cho quý Thầy Cô, đặc biệt tôi không phân biệt Bắc, Trung, Nam hay hệ phái như Khất Sĩ, Nguyên Thủy hay Bắc Tông v.v... mà tất cả đều theo nhu cầu của từng vị một. Có những vị mỗi năm nhận 1.500 đô la Mỹ, có vị nhiều hơn nhưng cũng có vị ít hơn như 500 đô hay 1.000 đô la v.v... Tất cả đều lệ thuộc vào nhu cầu sách vở, tiền học phí nhà trường, ăn ở v.v...
Tôi cảm thấy vui với những việc đã làm. Vì người làm ơn nên quên, kẻ chịu ơn nên nhớ. Do vậy tôi chỉ nêu lên một lần chính thức này và đây cũng là lần chót, không đề cập đến chuyện cấp
phát học bổng trong tương lai nữa. Tôi chỉ mong rằng quý Thầy Cô khác đã ra trường nên tiếp tục hướng dẫn giúp đỡ chia sẻ với lớp đàn em của mình ở mọi hình thức khác nhau, như vậy thì ngọn đèn Chánh pháp sẽ luôn tỏa sáng khắp muôn phương.
Một ngày nào đó tôi cũng sẽ ra đi, nhưng tôi rất lấy làm mãn nguyện về những gì đã thực hiện để giúp đỡ cho quý Thầy Cô, và tôi nghĩ, những công việc như vậy nay chính là lúc đáng dừng lại để cho những thế hệ sau tiếp tục gánh vác vì những lý do như tôi đã nêu trên.
Người xưa thường nói rằng:
Học hải vô nhai, cần thị ngạn
Thanh không hữu lộ, chí vi thê
Nghĩa:
Biển học không bờ, siêng là bến
Trời xanh có lối, chí là thang
Dù cho không gian có vô cùng và thời gian có vô tận đi chăng nữa, nhưng với những người có ý chí mạnh mẽ và siêng năng thì cái gì cũng có thể thành tựu được. Do vậy người Pháp cũng có câu tục ngữ là: “Sự thành công không là điều quan trọng, mà điều quan trọng là phải làm thế nào để đi đến sự thành công.”
Một học trình dài từ Tiểu Học lên Trung Học, Đại Học rồi Hậu Đại Học kéo dài hơn 20 năm, có người đi được trọn vẹn, còn đa phần là dang dở ở Tiểu Học hay Trung Học và bỏ đi học nghề để tìm việc nuôi thân. Những người xong Đại Học hay Hậu Đại Học là những người có điều kiện và ý chí mãnh liệt nhằm xây dựng hay tô bồi nền văn học, mới có thể hoàn thành những giai đoạn sau cùng của một người làm văn hóa. Đó là những luận văn tốt nghiệp Đại Học, Cao Học hay những luận án chuyên ngành ở cấp bậc Tiến Sĩ, Bác Sĩ. Dĩ nhiên sự học mênh mông
Một ngày nào đó tôi cũng sẽ ra đi, nhưng tôi rất lấy làm mãn nguyện về những gì đã thực hiện để giúp đỡ cho quý Thầy Cô, và tôi nghĩ, những công việc như vậy nay chính là lúc đáng dừng lại để cho những thế hệ sau tiếp tục gánh vác vì những lý do như tôi đã nêu trên.
Người xưa thường nói rằng:
Học hải vô nhai, cần thị ngạn
Thanh không hữu lộ, chí vi thê
Nghĩa:
Biển học không bờ, siêng là bến
Trời xanh có lối, chí là thang
Dù cho không gian có vô cùng và thời gian có vô tận đi chăng nữa, nhưng với những người có ý chí mạnh mẽ và siêng năng thì cái gì cũng có thể thành tựu được. Do vậy người Pháp cũng có câu tục ngữ là: “Sự thành công không là điều quan trọng, mà điều quan trọng là phải làm thế nào để đi đến sự thành công.”
Một học trình dài từ Tiểu Học lên Trung Học, Đại Học rồi Hậu Đại Học kéo dài hơn 20 năm, có người đi được trọn vẹn, còn đa phần là dang dở ở Tiểu Học hay Trung Học và bỏ đi học nghề để tìm việc nuôi thân. Những người xong Đại Học hay Hậu Đại Học là những người có điều kiện và ý chí mãnh liệt nhằm xây dựng hay tô bồi nền văn học, mới có thể hoàn thành những giai đoạn sau cùng của một người làm văn hóa. Đó là những luận văn tốt nghiệp Đại Học, Cao Học hay những luận án chuyên ngành ở cấp bậc Tiến Sĩ, Bác Sĩ. Dĩ nhiên sự học mênh mông
vô cùng tận, chỉ trừ khi nắp quan tài đậy lại là chúng ta không còn cơ hội để học nữa, nếu còn sống còn phải học để thích nghi với đời sống, với sự việc.
Mới đây báo chí có đề cập đến 10 người Việt Nam thành công nhất trên thế giới đang ở ngoại quốc qua nhiều lĩnh vực khác nhau như: chính trị, văn hóa, khoa học, thương mãi v.v... đây là những bài học sống động chúng ta nên suy gẫm và cố gắng thực hành. Hôm nay tôi chỉ xin đơn cử hai trường hợp đặc biệt. Đó là trường hợp của một người Việt ở Mỹ và một người Việt ở Đức.
Đó là Giáo sư Tiến Sĩ Trương Nguyện Thành có xuất xứ là một cậu bé bán thuốc lá ở chợ Gò Vấp Việt Nam, nay trở thành nhà khoa học tài giỏi ở Hoa Kỳ. Đọc tiểu sử của anh từ lúc tấm bé cho đến khi trưởng thành, chẳng thấy có điều gì đặc biệt ngoài tinh thần cố gắng và tận tụy. Hình như yếu tố thông minh ít được đề cập đến.
Sau năm 1975, nhiều gia đình ở miền Nam Việt Nam lâm vào cảnh suy thoái ở mọi lĩnh vực về vật chất cũng như tinh thần. Tất cả đều do vấn đề tư tưởng, chủ nghĩa. Do vậy người miền Nam mới bị khốn khổ, nhiều người tìm cách bỏ nước ra đi. Cậu bé Thành thuở ấy phải về Gò Vấp để đi bán thuốc lá dạo lúc 11 tuổi. Đến tuổi 15 cậu cùng gia đình dời về Lái Thiêu để làm ruộng, chăn trâu. Ngày làm việc, đêm xem sách, học toán cho đến khuya. Cậu được ông Thầy giáo dạy toán lưu tâm về sự thông minh và hiếu học, nên đã ghi tên ứng thí, nhưng vì trong lý lịch có cha đi lính trong chế độ miền Nam, nên cô giáo không cho đi thi. Nhưng ông Thầy
Mới đây báo chí có đề cập đến 10 người Việt Nam thành công nhất trên thế giới đang ở ngoại quốc qua nhiều lĩnh vực khác nhau như: chính trị, văn hóa, khoa học, thương mãi v.v... đây là những bài học sống động chúng ta nên suy gẫm và cố gắng thực hành. Hôm nay tôi chỉ xin đơn cử hai trường hợp đặc biệt. Đó là trường hợp của một người Việt ở Mỹ và một người Việt ở Đức.
Đó là Giáo sư Tiến Sĩ Trương Nguyện Thành có xuất xứ là một cậu bé bán thuốc lá ở chợ Gò Vấp Việt Nam, nay trở thành nhà khoa học tài giỏi ở Hoa Kỳ. Đọc tiểu sử của anh từ lúc tấm bé cho đến khi trưởng thành, chẳng thấy có điều gì đặc biệt ngoài tinh thần cố gắng và tận tụy. Hình như yếu tố thông minh ít được đề cập đến.
Sau năm 1975, nhiều gia đình ở miền Nam Việt Nam lâm vào cảnh suy thoái ở mọi lĩnh vực về vật chất cũng như tinh thần. Tất cả đều do vấn đề tư tưởng, chủ nghĩa. Do vậy người miền Nam mới bị khốn khổ, nhiều người tìm cách bỏ nước ra đi. Cậu bé Thành thuở ấy phải về Gò Vấp để đi bán thuốc lá dạo lúc 11 tuổi. Đến tuổi 15 cậu cùng gia đình dời về Lái Thiêu để làm ruộng, chăn trâu. Ngày làm việc, đêm xem sách, học toán cho đến khuya. Cậu được ông Thầy giáo dạy toán lưu tâm về sự thông minh và hiếu học, nên đã ghi tên ứng thí, nhưng vì trong lý lịch có cha đi lính trong chế độ miền Nam, nên cô giáo không cho đi thi. Nhưng ông Thầy
dạy toán tìm mọi cách để anh Thành được ứng thí và cuối cùng anh được tuyển vào một trong năm học sinh giỏi nhất.
Năm 19 tuổi, tuy anh đã đậu vào Đại Học Bách Khoa Sài Gòn, nhưng cha anh đã tìm cách cho anh vượt biển và cuối cùng đã đến được Hoa Kỳ. Sau một năm học Trung Học với những khó khăn về ngôn ngữ mới, anh đã bắt đầu cuộc sống tự lập ở Đại Học cho đến khi ra trường. Anh kể rằng: Lúc mới đến Mỹ, anh quen với một người bạn Việt Nam khác. Người này sau khi xong Trung Học thì đi tìm việc làm và làm việc ngay tại địa phương với công việc là bóc ruột gà Tây ở một hãng làm thịt gà. Riêng Thành vẫn cố gắng trên đường học vấn. Anh chỉ sống với một valy sách vở và số tiền học bổng nghèo nàn, trong khi đó người bạn kia sau hai năm làm việc tại hãng mổ gà Tây bây giờ đã có xe hơi và nhà riêng.
Còn anh vẫn cố gắng nghiên cứu, tìm tòi, viết 16 bài nghiên cứu về khoa học giá trị. Đến năm 1992 anh về làm Giáo sư Đại Học Utah sau khi đỗ Tiến Sĩ. Sau đó anh được chọn là nhà khoa học trẻ nhiều triển vọng của Hoa Kỳ với giải thưởng 500.000 đô la cho những công trình nghiên cứu và năm 2002 anh Thành được cấp bằng Giáo Sư cao cấp, tức là bậc cao nhất trong 3 cấp Giáo Sư của Mỹ.
Sau đó anh về thăm lại chốn xưa, người bạn cũ bây giờ không còn làm trong hãng gà Tây đông lạnh nữa. Vì sau bao nhiêu năm đứng trong nhà máy đông lạnh, bây giờ tay chân đã rã rời và đổi nghề khác. Khi đề cập về các yếu tố để được thành công như trên, Giáo sư Thành cho biết rằng: Thứ nhất là người
Năm 19 tuổi, tuy anh đã đậu vào Đại Học Bách Khoa Sài Gòn, nhưng cha anh đã tìm cách cho anh vượt biển và cuối cùng đã đến được Hoa Kỳ. Sau một năm học Trung Học với những khó khăn về ngôn ngữ mới, anh đã bắt đầu cuộc sống tự lập ở Đại Học cho đến khi ra trường. Anh kể rằng: Lúc mới đến Mỹ, anh quen với một người bạn Việt Nam khác. Người này sau khi xong Trung Học thì đi tìm việc làm và làm việc ngay tại địa phương với công việc là bóc ruột gà Tây ở một hãng làm thịt gà. Riêng Thành vẫn cố gắng trên đường học vấn. Anh chỉ sống với một valy sách vở và số tiền học bổng nghèo nàn, trong khi đó người bạn kia sau hai năm làm việc tại hãng mổ gà Tây bây giờ đã có xe hơi và nhà riêng.
Còn anh vẫn cố gắng nghiên cứu, tìm tòi, viết 16 bài nghiên cứu về khoa học giá trị. Đến năm 1992 anh về làm Giáo sư Đại Học Utah sau khi đỗ Tiến Sĩ. Sau đó anh được chọn là nhà khoa học trẻ nhiều triển vọng của Hoa Kỳ với giải thưởng 500.000 đô la cho những công trình nghiên cứu và năm 2002 anh Thành được cấp bằng Giáo Sư cao cấp, tức là bậc cao nhất trong 3 cấp Giáo Sư của Mỹ.
Sau đó anh về thăm lại chốn xưa, người bạn cũ bây giờ không còn làm trong hãng gà Tây đông lạnh nữa. Vì sau bao nhiêu năm đứng trong nhà máy đông lạnh, bây giờ tay chân đã rã rời và đổi nghề khác. Khi đề cập về các yếu tố để được thành công như trên, Giáo sư Thành cho biết rằng: Thứ nhất là người
đó có tiềm năng trời phú. Thứ hai, có môi trường giúp họ phát triển và thứ ba người đó có nhận thức được rằng mình có cơ hội đó hay không.
Đây là ba điều kiện cần và có. Thật ra, ai sinh ra trong đời này cũng sẵn có một năng khiếu đặc biệt. Thế nhưng mình không biết nhận ra mình mà thôi. Vả lại bản chất của con người là lười biếng, chỉ muốn có kết quả sớm như mì ăn liền thì làm sao chín chắn được. Điều thứ hai quan trọng là môi trường. Cũng may là Giáo sư Thành được đi Mỹ để học, nếu chẳng may bị trôi giạt đến những rừng già hay sa mạc của Phi Châu thì chắc chắn rằng Giáo sư Thành không có ngày nay. Điểm cuối cùng là chính mỗi cá nhân có nhận thức được mình có cơ hội ấy không?
Đọc ba điều trên của một cậu bé đi bán thuốc lá dạo ở chợ Gò Vấp thuở nào, rồi chăn trâu, làm ruộng ở Lái Thiêu mà bây giờ là Giáo sư Tiến Sĩ đang đứng trên bục giảng của Đại Học Utah Hoa Kỳ, giảng cho những sinh viên Tiến Sĩ khác về công trình nghiên cứu của mình thì thật là một điều kỳ diệu.
Ngày xưa vào thế kỷ thứ 13 ở Nhật có một vị Tổ của Tịnh Độ Tông Nhật Bản, đạo hiệu là Shinran (Thân Loan), sau khi tu chứng và nương vào tha lực của Đức Phật A Di Đà để được thành tựu việc vãng sanh về thế giới Cực Lạc trong phần Giáo, Hạnh, Tín, Chứng, Ngài viết rằng: Thật ra một người mù và một người có mắt cùng đi chung trên một chuyến đò, khi qua được bên kia bờ rồi thì người mù và kẻ sáng mắt ấy giống nhau ở mục đích đến, không có gì khác nhau cả. Chiếc thuyền chỉ cho tha lực của Đức Phật A Di
Đây là ba điều kiện cần và có. Thật ra, ai sinh ra trong đời này cũng sẵn có một năng khiếu đặc biệt. Thế nhưng mình không biết nhận ra mình mà thôi. Vả lại bản chất của con người là lười biếng, chỉ muốn có kết quả sớm như mì ăn liền thì làm sao chín chắn được. Điều thứ hai quan trọng là môi trường. Cũng may là Giáo sư Thành được đi Mỹ để học, nếu chẳng may bị trôi giạt đến những rừng già hay sa mạc của Phi Châu thì chắc chắn rằng Giáo sư Thành không có ngày nay. Điểm cuối cùng là chính mỗi cá nhân có nhận thức được mình có cơ hội ấy không?
Đọc ba điều trên của một cậu bé đi bán thuốc lá dạo ở chợ Gò Vấp thuở nào, rồi chăn trâu, làm ruộng ở Lái Thiêu mà bây giờ là Giáo sư Tiến Sĩ đang đứng trên bục giảng của Đại Học Utah Hoa Kỳ, giảng cho những sinh viên Tiến Sĩ khác về công trình nghiên cứu của mình thì thật là một điều kỳ diệu.
Ngày xưa vào thế kỷ thứ 13 ở Nhật có một vị Tổ của Tịnh Độ Tông Nhật Bản, đạo hiệu là Shinran (Thân Loan), sau khi tu chứng và nương vào tha lực của Đức Phật A Di Đà để được thành tựu việc vãng sanh về thế giới Cực Lạc trong phần Giáo, Hạnh, Tín, Chứng, Ngài viết rằng: Thật ra một người mù và một người có mắt cùng đi chung trên một chuyến đò, khi qua được bên kia bờ rồi thì người mù và kẻ sáng mắt ấy giống nhau ở mục đích đến, không có gì khác nhau cả. Chiếc thuyền chỉ cho tha lực của Đức Phật A Di
Đà, còn người mù, kẻ sáng mắt là chúng sanh trong thế giới này. Bờ bên kia, chính là sự giải thoát sanh tử. Khi qua được rồi thì ai cũng giống nhau. Đây là nhờ bổn nguyện lực của Đức Phật A Di Đà mà chúng sanh được thành tựu như vậy. Do đó pháp môn Tịnh Độ không kể kẻ phàm, người trí, xuất gia hay tại gia… Tất cả đều có thể lên bờ giải thoát, nếu chúng sanh ấy ưa muốn.
Năm 1972, khi tôi còn học tiếng Nhật tại trường Nhật ngữ ở Yottsuya, có bà giáo già lúc nào cũng nhấn mạnh rằng: Ano hito Atama ga ii desu ne! (Người kia thông minh!) Sono hito Atama ga warui desu ne! (Người nọ dốt, dở!). Tôi đưa tay lên phản bác và lý luận rằng: Thật ra chẳng có người nào là thông minh và cũng chẳng có người nào đần độn cả. Ví dụ như lập phương trình để giải một bài toán. Đáp số ra giống nhau thì không thể nói rằng ai thông minh và ai kém thông minh. Chỉ có điều người giải trước và kẻ giải sau mà thôi. Bà giáo lắc đầu và chẳng nói gì. Lập luận này mãi cho đến bây giờ tôi vẫn còn giữ như thế. Thật ra, yếu tố thông minh chỉ là yếu tố phụ. Yếu tố chuyên cần và chăm chỉ là yếu tố chính của mọi người. Vì lẽ Phật tánh thì không phân biệt đàn bà, đàn ông hay kẻ ngu người trí. Tất cả đều giống nhau. Điều quan trọng là Phật tánh của người ấy có sáng suốt toàn diện hay Phật tánh kia vẫn còn một phần mây mù của vô minh che phủ mà thôi. Ở đây giống nhau là Phật tánh, khác nhau là ai đã được chiếu sáng toàn diện và ai vẫn còn bị bóng mây che phủ. Như vậy Tiến Sĩ, Bác Sĩ, Kỹ Sư, Nhạc Sĩ, Đạo Sĩ, Tu Sĩ,
Năm 1972, khi tôi còn học tiếng Nhật tại trường Nhật ngữ ở Yottsuya, có bà giáo già lúc nào cũng nhấn mạnh rằng: Ano hito Atama ga ii desu ne! (Người kia thông minh!) Sono hito Atama ga warui desu ne! (Người nọ dốt, dở!). Tôi đưa tay lên phản bác và lý luận rằng: Thật ra chẳng có người nào là thông minh và cũng chẳng có người nào đần độn cả. Ví dụ như lập phương trình để giải một bài toán. Đáp số ra giống nhau thì không thể nói rằng ai thông minh và ai kém thông minh. Chỉ có điều người giải trước và kẻ giải sau mà thôi. Bà giáo lắc đầu và chẳng nói gì. Lập luận này mãi cho đến bây giờ tôi vẫn còn giữ như thế. Thật ra, yếu tố thông minh chỉ là yếu tố phụ. Yếu tố chuyên cần và chăm chỉ là yếu tố chính của mọi người. Vì lẽ Phật tánh thì không phân biệt đàn bà, đàn ông hay kẻ ngu người trí. Tất cả đều giống nhau. Điều quan trọng là Phật tánh của người ấy có sáng suốt toàn diện hay Phật tánh kia vẫn còn một phần mây mù của vô minh che phủ mà thôi. Ở đây giống nhau là Phật tánh, khác nhau là ai đã được chiếu sáng toàn diện và ai vẫn còn bị bóng mây che phủ. Như vậy Tiến Sĩ, Bác Sĩ, Kỹ Sư, Nhạc Sĩ, Đạo Sĩ, Tu Sĩ,
Giáo Sĩ v.v… tất cả chúng ta đều có thể trở thành, nếu chúng ta thực tâm mong muốn điều đó.
Câu chuyện thứ hai liên hệ với xứ Đức, nơi tôi đang ở từ năm 1977 đến nay. Khi mới đến đây ai cũng lo chiến đấu với ngôn ngữ và cái lạnh của xứ Đức này. Thật ra ở Nhật cũng có tuyết vào đông, nhiệt độ ở Tokyo thỉnh thoảng vẫn ở không độ, nhưng sao ở đây cái lạnh nó tê tái, mà ngôn ngữ khó vô cùng, nào der, die, das và đủ loại biến thể của ngôn ngữ này. Tôi ăn chay nên đi tìm mua đậu hủ và chao không phải đơn giản như bây giờ. Phải lên tận Hamburg vào tiệm người Hoa hay xuống Aachen mới tìm mua được những món này.
Nhưng rồi ngày tháng trôi qua ai cũng quen đi. Bỗng một hôm, trên đường từ nhà ga xe lửa về chùa, tôi nhận thấy có một tấm bảng quảng cáo tranh cử cho đảng F.D.P (Đảng Dân Chủ Tự Do). Tôi nhìn kỹ thì thấy người thanh niên ấy dáng dấp là người Việt Nam, nhưng lại mang tên là Dr. Philipp Rößler. Sau này tìm hiểu và được biết anh ta ứng cử đơn vị Döhren, nơi gần chùa Viên Giác và anh đã đắc cử Dân Biểu tại địa phương này. Bẵng đi một thời gian báo chí lại đưa tin rằng: Dr. Philipp Rößler bây giờ là Tổng Thư Ký của đảng F.D.P và là Bộ Trưởng Bộ Giao Thông Thể Thao của Tiểu Bang Niedersachsen. Tôi xem tin tức thấy cũng vui. Vì mình là người Việt Nam mà có người sinh ra tại Việt Nam bây giờ làm chức lớn như thế ở trong Tiểu Bang này lại còn gì vui hơn thế nữa.
Sau kỳ bầu cử Quốc Hội Liên Bang của Đức cách đây 3 năm, đảng CDU/CSU liên kết với đảng F.D.P cầm quyền và vào năm 2010 Dr. Rößler
Câu chuyện thứ hai liên hệ với xứ Đức, nơi tôi đang ở từ năm 1977 đến nay. Khi mới đến đây ai cũng lo chiến đấu với ngôn ngữ và cái lạnh của xứ Đức này. Thật ra ở Nhật cũng có tuyết vào đông, nhiệt độ ở Tokyo thỉnh thoảng vẫn ở không độ, nhưng sao ở đây cái lạnh nó tê tái, mà ngôn ngữ khó vô cùng, nào der, die, das và đủ loại biến thể của ngôn ngữ này. Tôi ăn chay nên đi tìm mua đậu hủ và chao không phải đơn giản như bây giờ. Phải lên tận Hamburg vào tiệm người Hoa hay xuống Aachen mới tìm mua được những món này.
Nhưng rồi ngày tháng trôi qua ai cũng quen đi. Bỗng một hôm, trên đường từ nhà ga xe lửa về chùa, tôi nhận thấy có một tấm bảng quảng cáo tranh cử cho đảng F.D.P (Đảng Dân Chủ Tự Do). Tôi nhìn kỹ thì thấy người thanh niên ấy dáng dấp là người Việt Nam, nhưng lại mang tên là Dr. Philipp Rößler. Sau này tìm hiểu và được biết anh ta ứng cử đơn vị Döhren, nơi gần chùa Viên Giác và anh đã đắc cử Dân Biểu tại địa phương này. Bẵng đi một thời gian báo chí lại đưa tin rằng: Dr. Philipp Rößler bây giờ là Tổng Thư Ký của đảng F.D.P và là Bộ Trưởng Bộ Giao Thông Thể Thao của Tiểu Bang Niedersachsen. Tôi xem tin tức thấy cũng vui. Vì mình là người Việt Nam mà có người sinh ra tại Việt Nam bây giờ làm chức lớn như thế ở trong Tiểu Bang này lại còn gì vui hơn thế nữa.
Sau kỳ bầu cử Quốc Hội Liên Bang của Đức cách đây 3 năm, đảng CDU/CSU liên kết với đảng F.D.P cầm quyền và vào năm 2010 Dr. Rößler
đã được bầu làm Bộ Trưởng Y Tế Liên Bang Đức, đến giữa năm 2011 ông Westerwelle, Đảng Trưởng F.D.P, được cử làm Bộ Trưởng Bộ Ngoại Giao, còn Dr.Philipp Rößler lên làm Đảng Trưởng, kiêm Phó Thủ Tướng. Vị trí nằm thứ 2 trong nội các liên minh, chỉ ngồi sau bà Thủ Tướng Dr. Merkel một ghế, mà người ấy lại có mái tóc đen, xuất xứ từ Việt Nam, quả là điều mầu nhiệm. Khi Dr. Rößler lên làm Bộ Trưởng Y Tế coi sóc sức khỏe cho 85 triệu dân Đức, nhật báo Bildzeitung (Hình Ảnh) đăng tin rằng: “Có một người không có quê hương, không có tên gọi khi mới sinh ra. Bây giờ là Bộ Trưởng Y Tế của đất nước chúng ta.” Đây là một tin nóng hổi, ai đọc cũng biết đó là người nào. Thế rồi tờ báo mới đi ngược dòng thời gian như sau:
“Người ấy mới 9 tháng tuổi vào cuối năm 1973 đã được một gia đình người Đức ở Hamburg đến Cô Nhi Viện ở Sóc Trăng nhận về đây làm con nuôi và sau đó gia đình cha mẹ nuôi về ở Bückeburg, tiếp đến cậu Philipp Rößler học Y khoa tại Đại Học Hannover. Anh thực tập trong trại lính với chuyên ngành về nhãn khoa. Vợ của Philipp người ở Goslar cũng là Bác Sĩ, sau khi thành hôn, bà vợ khuyên anh nên về Việt Nam thăm lại quê hương cũ để sau này hai con song sinh của anh lớn lên hỏi quê nội ở đâu thì con anh có thể biết được.”
Từ đó tờ báo tiếp tục theo dõi sự việc này và các phóng viên cũng về tận Sóc Trăng, nơi Cô Nhi Viện Thiên Chúa Giáo đã nuôi dưỡng Dr.Philipp Rößler từ những ngày mới lọt lòng mẹ và được đem vào đây để cho các Dì Phước nuôi. Một trong hai Dì Phước trông trẻ lúc ấy đã mất, bây giờ chỉ còn lại một bà
“Người ấy mới 9 tháng tuổi vào cuối năm 1973 đã được một gia đình người Đức ở Hamburg đến Cô Nhi Viện ở Sóc Trăng nhận về đây làm con nuôi và sau đó gia đình cha mẹ nuôi về ở Bückeburg, tiếp đến cậu Philipp Rößler học Y khoa tại Đại Học Hannover. Anh thực tập trong trại lính với chuyên ngành về nhãn khoa. Vợ của Philipp người ở Goslar cũng là Bác Sĩ, sau khi thành hôn, bà vợ khuyên anh nên về Việt Nam thăm lại quê hương cũ để sau này hai con song sinh của anh lớn lên hỏi quê nội ở đâu thì con anh có thể biết được.”
Từ đó tờ báo tiếp tục theo dõi sự việc này và các phóng viên cũng về tận Sóc Trăng, nơi Cô Nhi Viện Thiên Chúa Giáo đã nuôi dưỡng Dr.Philipp Rößler từ những ngày mới lọt lòng mẹ và được đem vào đây để cho các Dì Phước nuôi. Một trong hai Dì Phước trông trẻ lúc ấy đã mất, bây giờ chỉ còn lại một bà
Soeur già đã hơn 80 tuổi. Phóng viên Đức hỏi rằng: Bây giờ Soeur có mong được gì ở một ông Phó Thủ Tướng Đức mà ngày xưa, cách đây 38 năm về trước Soeur đã chăm sóc cho ông ta không? Soeur già nhoẻn miệng cười và chỉ trả lời rằng: “Tôi chỉ muốn giữ lại hình ảnh của đứa bé 9 tháng tuổi thuở ấy mà thôi.” Câu trả lời thật là chân tình và đầy đủ ý nghĩa.
Đúng là vận may của Dr. Philipp Rößler. Nếu chẳng may ông vẫn còn ở lại trên quê hương xứ Việt thì sau ngày 30 tháng 4 năm 1975 chẳng biết đã ra sao! Và cũng may cho ông được một gia đình người Đức bảo trợ và nuôi dưỡng trên lãnh thổ Tự Do Tây Đức. Nếu lỡ bị sang Đông Đức hay các xứ nghèo khổ khác thì chắc gì Philipp đã có ngày hôm nay. Nhưng thỉnh thoảng người Việt tại Đức vẫn không vui mấy khi nghe những câu trả lời với báo chí của ông Phó Thủ Tướng này là: Tại sao người ta phải tìm lại quá khứ để làm gì? – Có lẽ ông muốn lấy lòng 85 triệu cử tri Đức? Nhưng mỗi ngày ông soi kiếng, ông vẫn thấy mình tóc đen, mũi thấp. Tuy vậy người Đức vẫn chấp nhận ông và cộng đồng người Việt ở đây vẫn thấy gần gũi với ông, vì dẫu sao đi nữa ông ta đã được sinh ra nơi mảnh đất có hình cong như chữ S.
Tôi quan sát từ trước và sau năm 1975 đến nay thì thấy rằng: Có những thế hệ Ông Bà không biết chữ, không biết ký tên mình vào Passport, nhưng thế hệ thứ hai, con cái của những người này hiện là những thương gia giàu có trên khắp thế giới ngày nay. Kế đến thế hệ thứ ba được sinh ra tại xứ Đức này họ là Bác Sĩ, Nha Sĩ, Kỹ Sư,
Đúng là vận may của Dr. Philipp Rößler. Nếu chẳng may ông vẫn còn ở lại trên quê hương xứ Việt thì sau ngày 30 tháng 4 năm 1975 chẳng biết đã ra sao! Và cũng may cho ông được một gia đình người Đức bảo trợ và nuôi dưỡng trên lãnh thổ Tự Do Tây Đức. Nếu lỡ bị sang Đông Đức hay các xứ nghèo khổ khác thì chắc gì Philipp đã có ngày hôm nay. Nhưng thỉnh thoảng người Việt tại Đức vẫn không vui mấy khi nghe những câu trả lời với báo chí của ông Phó Thủ Tướng này là: Tại sao người ta phải tìm lại quá khứ để làm gì? – Có lẽ ông muốn lấy lòng 85 triệu cử tri Đức? Nhưng mỗi ngày ông soi kiếng, ông vẫn thấy mình tóc đen, mũi thấp. Tuy vậy người Đức vẫn chấp nhận ông và cộng đồng người Việt ở đây vẫn thấy gần gũi với ông, vì dẫu sao đi nữa ông ta đã được sinh ra nơi mảnh đất có hình cong như chữ S.
Tôi quan sát từ trước và sau năm 1975 đến nay thì thấy rằng: Có những thế hệ Ông Bà không biết chữ, không biết ký tên mình vào Passport, nhưng thế hệ thứ hai, con cái của những người này hiện là những thương gia giàu có trên khắp thế giới ngày nay. Kế đến thế hệ thứ ba được sinh ra tại xứ Đức này họ là Bác Sĩ, Nha Sĩ, Kỹ Sư,
Tiến Sĩ v.v… Thế hệ này đã hội nhập hoàn toàn vào quê hương mới, nhưng đến thế hệ kế tiếp thì lại có nhiều vấn đề như tự tử, ly dị, bỏ học giữa chừng v.v… Đây chẳng qua là kết quả của một chuỗi thời gian dài mà người tỵ nạn đã kinh qua. Do vậy ông bà mình xưa nay nói chẳng sai chút nào là: “Chưa có ai giàu ba họ, đâu có ai khó ba đời” là vậy.
Với những điều tốt đẹp và thành quả đã nêu trên, bên Đời cũng như bên Đạo, tôi không có ý tự hào, tự mãn mà chỉ tin vào khả năng của mỗi người trong chúng ta khi đối diện với sự học hành, thi cử cũng như những công việc hằng ngày, và tuyệt nhiên không có tính cách khoe danh là tôi được thế này, mà người khác chẳng được. Nếu người khác muốn thì vẫn làm được như thường. Vì tục ngữ Pháp có câu: “Vouloir c’est pouvoir” (Muốn là được).
Tôi viết bài này với tất cả ý niệm chân tình của mình đối với những bậc Trưởng Thượng cũng như đối với Sư Đệ, Sư Điệt và Đệ Tử của mình và những người không quen biết đã một thời làm rạng danh cho dòng giống Lạc Hồng tại xứ người, nhưng nếu nhìn dưới nhãn quan của Phật Giáo, bất cứ là Sĩ nào trong xã hội này cũng đều bị biến đổi bởi vô thường, khổ, không và vô ngã cả. Không có bất cứ cái gì có thể tồn tại trong đời này ngoại trừ cái tâm. Tâm ấy dẫn đầu các pháp, tâm ấy tạo ra thiện ác. Do vậy, tu tâm là quan trọng để chúng ta làm sao thoát khỏi vòng sinh tử, tử sinh này mới là điều đáng quý. Còn bao nhiêu Vua, Quan, Công, Hầu, Khanh, Tướng, Sĩ, Nông, Công, Thương, Binh v.v… cuối cùng rồi cũng đi vào chỗ không to tướng
Với những điều tốt đẹp và thành quả đã nêu trên, bên Đời cũng như bên Đạo, tôi không có ý tự hào, tự mãn mà chỉ tin vào khả năng của mỗi người trong chúng ta khi đối diện với sự học hành, thi cử cũng như những công việc hằng ngày, và tuyệt nhiên không có tính cách khoe danh là tôi được thế này, mà người khác chẳng được. Nếu người khác muốn thì vẫn làm được như thường. Vì tục ngữ Pháp có câu: “Vouloir c’est pouvoir” (Muốn là được).
Tôi viết bài này với tất cả ý niệm chân tình của mình đối với những bậc Trưởng Thượng cũng như đối với Sư Đệ, Sư Điệt và Đệ Tử của mình và những người không quen biết đã một thời làm rạng danh cho dòng giống Lạc Hồng tại xứ người, nhưng nếu nhìn dưới nhãn quan của Phật Giáo, bất cứ là Sĩ nào trong xã hội này cũng đều bị biến đổi bởi vô thường, khổ, không và vô ngã cả. Không có bất cứ cái gì có thể tồn tại trong đời này ngoại trừ cái tâm. Tâm ấy dẫn đầu các pháp, tâm ấy tạo ra thiện ác. Do vậy, tu tâm là quan trọng để chúng ta làm sao thoát khỏi vòng sinh tử, tử sinh này mới là điều đáng quý. Còn bao nhiêu Vua, Quan, Công, Hầu, Khanh, Tướng, Sĩ, Nông, Công, Thương, Binh v.v… cuối cùng rồi cũng đi vào chỗ không to tướng
mà thôi.
Mong mọi người hiểu được như vậy.
Thích Như Điển
Viết xong vào ngày 12 tháng 2 năm 2012 tại Tu Viện Viên Đức.
Notice: Undefined offset: 6826 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6827 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6828 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6829 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6830 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6831 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6832 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6833 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6834 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6835 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6836 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6837 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6838 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6839 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6840 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6841 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6842 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6843 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6844 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6845 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6846 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6847 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6848 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6849 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6850 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6851 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6852 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6853 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6854 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6855 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6856 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6857 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6858 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6859 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6860 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6861 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6862 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6863 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6864 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6865 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6866 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6867 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6868 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6869 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6870 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6871 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6872 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6873 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6874 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6875 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6876 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6877 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6878 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6879 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6880 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6881 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6882 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6883 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6884 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6885 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6886 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6887 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6888 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6889 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6890 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6891 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6892 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6893 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6894 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6895 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6896 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6897 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6898 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6899 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6900 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6901 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6902 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6903 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6904 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6905 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6906 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6907 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6908 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6909 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6910 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6911 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6912 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6913 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6914 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6915 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6916 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6917 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6918 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6919 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6920 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6921 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6922 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6923 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6924 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6925 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6926 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6927 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6928 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6929 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6930 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6931 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6932 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6933 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6934 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6935 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6936 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6937 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6938 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6939 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6940 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6941 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6942 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6943 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6944 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6945 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6946 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6947 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6948 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6949 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6950 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6951 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6952 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6953 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6954 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6955 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6956 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6957 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6958 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6959 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6960 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6961 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6962 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6963 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6964 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6965 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6966 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6967 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6968 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6969 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6970 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6971 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6972 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6973 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6974 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6975 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6976 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6977 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6978 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6979 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6980 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6981 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6982 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6983 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6984 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6985 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6986 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6987 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6988 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6989 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6990 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6991 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6992 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6993 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6994 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6995 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6996 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6997 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6998 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6999 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7000 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7001 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7002 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7003 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7004 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7005 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7006 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7007 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7008 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7009 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7010 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7011 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7012 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7013 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7014 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7015 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7016 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7017 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7018 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7019 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7020 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7021 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7022 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7023 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7024 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7025 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7026 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7027 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7028 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7029 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7030 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7031 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7032 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7033 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7034 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7035 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7036 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7037 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7038 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7039 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7040 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7041 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7042 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7043 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7044 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7045 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7046 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7047 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7048 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7049 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7050 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7051 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7052 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7053 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7054 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7055 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7056 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7057 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7058 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7059 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7060 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7061 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7062 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7063 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7064 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7065 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7066 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7067 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7068 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7069 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7070 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7071 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7072 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7073 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7074 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7075 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7076 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7077 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7078 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7079 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7080 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7081 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7082 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7083 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7084 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7085 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7086 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7087 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7088 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7089 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7090 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7091 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7092 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7093 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7094 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7095 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7096 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7097 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7098 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7099 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7100 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7101 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7102 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7103 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7104 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7105 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7106 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7107 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7108 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7109 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7110 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7111 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7112 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7113 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7114 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7115 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7116 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7117 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7118 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7119 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7120 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7121 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7122 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7123 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7124 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7125 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7126 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7127 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7128 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7129 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7130 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7131 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7132 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7133 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7134 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7135 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7136 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7137 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7138 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7139 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Mong mọi người hiểu được như vậy.
Thích Như Điển
Viết xong vào ngày 12 tháng 2 năm 2012 tại Tu Viện Viên Đức.
Notice: Undefined offset: 6826 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6827 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6828 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6829 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6830 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6831 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6832 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6833 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6834 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6835 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6836 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6837 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6838 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6839 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6840 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6841 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6842 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6843 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6844 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6845 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6846 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6847 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6848 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6849 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6850 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6851 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6852 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6853 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6854 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6855 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6856 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6857 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6858 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6859 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6860 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6861 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6862 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6863 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6864 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6865 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6866 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6867 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6868 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6869 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6870 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6871 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6872 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6873 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6874 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6875 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6876 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6877 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6878 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6879 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6880 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6881 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6882 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6883 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6884 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6885 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6886 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6887 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6888 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6889 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6890 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6891 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6892 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6893 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6894 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6895 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6896 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6897 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6898 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6899 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6900 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6901 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6902 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6903 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6904 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6905 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6906 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6907 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6908 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6909 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6910 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6911 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6912 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6913 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6914 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6915 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6916 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6917 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6918 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6919 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6920 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6921 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6922 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6923 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6924 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6925 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6926 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6927 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6928 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6929 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6930 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6931 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6932 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6933 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6934 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6935 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6936 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6937 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6938 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6939 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6940 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6941 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6942 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6943 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6944 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6945 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6946 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6947 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6948 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6949 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6950 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6951 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6952 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6953 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6954 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6955 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6956 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6957 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6958 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6959 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6960 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6961 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6962 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6963 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6964 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6965 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6966 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6967 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6968 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6969 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6970 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6971 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6972 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6973 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6974 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6975 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6976 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6977 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6978 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6979 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6980 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6981 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6982 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6983 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6984 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6985 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6986 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6987 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6988 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6989 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6990 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6991 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6992 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6993 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6994 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6995 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6996 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6997 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6998 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 6999 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7000 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7001 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7002 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7003 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7004 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7005 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7006 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7007 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7008 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7009 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7010 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7011 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7012 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7013 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7014 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7015 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7016 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7017 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7018 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7019 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7020 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7021 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7022 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7023 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7024 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7025 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7026 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7027 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7028 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7029 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7030 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7031 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7032 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7033 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7034 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7035 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7036 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7037 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7038 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7039 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7040 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7041 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7042 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7043 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7044 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7045 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7046 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7047 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7048 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7049 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7050 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7051 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7052 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7053 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7054 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7055 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7056 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7057 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7058 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7059 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7060 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7061 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7062 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7063 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7064 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7065 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7066 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7067 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7068 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7069 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7070 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7071 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7072 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7073 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7074 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7075 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7076 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7077 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7078 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7079 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7080 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7081 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7082 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7083 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7084 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7085 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7086 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7087 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7088 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7089 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7090 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7091 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7092 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7093 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7094 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7095 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7096 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7097 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7098 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7099 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7100 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7101 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7102 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7103 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7104 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7105 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7106 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7107 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7108 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7109 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7110 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7111 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7112 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7113 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7114 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7115 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7116 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7117 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7118 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7119 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7120 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7121 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7122 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7123 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7124 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7125 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7126 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7127 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7128 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7129 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7130 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7131 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7132 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7133 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7134 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7135 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7136 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7137 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7138 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Notice: Undefined offset: 7139 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Ba thế hệ tiến sĩ (bác sĩ văn học)
SÁCH NÓI 
Hết phần Ba thế hệ tiến sĩ (bác sĩ văn học)
« Xem chương trước « « Sách này có 17 chương » » Xem chương tiếp theo »
Mời xem phần:
Ba thế hệ tiến sĩ (bác sĩ văn học)
Dưới bóng đa chùa Viên Giác
MỤC LỤC ( 2 )
Sách có 17 chương, Mục lục chia thành 2 trang: »» 1 »» »» 2 »»
Quý vị đang truy cập từ IP 216.73.216.170 và chưa ghi danh hoặc đăng nhập trên máy tính này. Nếu là thành viên, quý vị chỉ cần đăng nhập một lần duy nhất trên thiết bị truy cập, bằng email và mật khẩu đã chọn.
Chúng tôi khuyến khích việc ghi danh thành viên ,để thuận tiện trong việc chia sẻ thông tin, chia sẻ kinh nghiệm sống giữa các thành viên, đồng thời quý vị cũng sẽ nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật từ Ban Quản Trị trong quá trình sử dụng website này.
Việc ghi danh là hoàn toàn miễn phí và tự nguyện.
Ghi danh hoặc đăng nhập
Thành viên đang online:
Viên Hiếu Thành Huệ Lộc 1959 Bữu Phước Chúc Huy Minh Pháp Tự minh hung thich Diệu Âm Phúc Thành Phan Huy Triều Phạm Thiên Trương Quang Quý Johny Dinhvinh1964 Pascal Bui Vạn Phúc Giác Quý Trần Thị Huyền Chanhniem Forever NGUYỄN TRỌNG TÀI KỲ Dương Ngọc Cường Mr. Device Tri Huynh Thích Nguyên Mạnh Thích Quảng Ba T TH Tam Thien Tam Nguyễn Sĩ Long caokiem hoangquycong Lãn Tử Ton That Nguyen ngtieudao Lê Quốc Việt Du Miên Quang-Tu Vu phamthanh210 An Khang 63 zeus7777 Trương Ngọc Trân Diệu Tiến ... ...
... ...
Viên Hiếu Thành Huệ Lộc 1959 Bữu Phước Chúc Huy Minh Pháp Tự minh hung thich Diệu Âm Phúc Thành Phan Huy Triều Phạm Thiên Trương Quang Quý Johny Dinhvinh1964 Pascal Bui Vạn Phúc Giác Quý Trần Thị Huyền Chanhniem Forever NGUYỄN TRỌNG TÀI KỲ Dương Ngọc Cường Mr. Device Tri Huynh Thích Nguyên Mạnh Thích Quảng Ba T TH Tam Thien Tam Nguyễn Sĩ Long caokiem hoangquycong Lãn Tử Ton That Nguyen ngtieudao Lê Quốc Việt Du Miên Quang-Tu Vu phamthanh210 An Khang 63 zeus7777 Trương Ngọc Trân Diệu Tiến ... ... ... ...