Chí Hiếu và cây táo Thiết Sơn - Truyện tích Vu Lan Phật Giáo

VỀ MỤC LỤC

Ngày xưa, trên núi Thiết Sơn có một cây táo to lớn không biết mọc từ thời nào, chỉ biết rằng từ xưa tới nay, chưa ai trông thấy cây đó có quả, dù là quả rất nhỏ. Vì thế, nhân dân ở chung quanh vùng đều đặt tên là “cây không quả”.

Có một tiều phu ở gần đó tên là Chí Hiếu, ngày ngày mang tấm thân gầy gò yếu đuối lên núi kiếm củi bán lấy chút tiền mua rau cháo về phụng dưỡng mẹ già.

Mẹ anh là một bà già hình vóc mảnh mai, tuổi đã hơn 60 và và chỉ sanh ra có một mình anh. Mấy tháng nay, bà cụ bất hạnh lâm bệnh mà nhà nghèo không có tiền thuốc thang chạy chữa nên dần dần trở thành tê bại, nằm liệt trên giường, khiến cho Chí Hiếu ngày đêm buồn phiền, phần thương mẹ già bệnh hoạn, phần buồn cho số kiếp hẩm hiu không lo tròn bổn phận làm con.

Một tối kia, vừng trăng hiền lành từ từ nhô lên khỏi khu rừng và tỏa đầy ánh sáng vào căn nhà nhỏ bé ọp ẹp của anh. Trên chiếc chõng tre, lúc này, anh đang kể chuyện cho mẹ nghe để bà khuây khỏa nỗi niềm đau khổ, bỗng anh thấy cụ bà im bặt không trả lời. Nghe hơi thở đều đều của mẹ, anh đoán chắc hôm nay bệnh của mẹ anh có vẻ dễ chịu hơn nên bà đã ngủ giấc ngon lành. Nghĩ như thế, anh thấy lòng tràn ngập hân hoan liền khe khẽ đứng dậy khép cửa phòng và nhẹ nhàng bước ra nhà ngoài nơi có kê chiếc giường của anh nằm và cũng là căn bếp để nấu nướng.

Việc làm đầu tiên của anh là mở toang tấm liếp chắn cửa cho ánh trăng thỏa sức chiếu vào, anh giương to lồng ngực hít lấy không khí thì ít mà hít lấy ánh trăng thì nhiều, cảm thấy khoan khoái quá và bất

giác thốt lên:

– Đêm nay trăng đẹp làm sao!

Nhất là khi nhìn đến mảnh vườn sạch sẽ trước sân đang tắm dưới ánh trăng vàng, khác nào như rải lên trên cảnh vật một tầng kim cương bảo thạch, xem thấy vừa mát mẻ vừa mỹ lệ. Những giọt sương lấm tấm bám đọng vào lá cỏ ngọn cây lóng lánh như sao sa trông nào kém gì những hàng ngọc châu quý giá. Anh nghĩ: “Giá như mẹ ta được ngắm nhìn cảnh tuyệt mỹ này của tạo vật, chắc người sẽ hoan hỷ biết bao!” Vừa nói anh vừa phóng tầm mắt nhìn về nẻo xa, bỗng một luồng quang trắng xóa vượt qua ánh trăng êm đềm và bắn thẳng vào mắt anh. Luồng hào quang đó xoay quanh mấy vòng rồi chiếu ngay nơi trước mặt anh.

Chí Hiếu định thần nhìn ra thì chao ôi, trong luồng hào quang là một vị hòa thượng già!

Vị hòa thượng già mặc một chiếc áo dài trắng tinh và có chòm râu phất phơ đến rún, trắng như bạc. Chí Hiếu hoảng sợ quá, tóc gáy dựng ngược và khắp mình gai ốc nổi đầy. Anh run lên cầm cập, lưỡi líu lại không nói được câu gì chỉ biết trố mắt sợ hãi nhìn vị hòa thượng.

Vị hòa thượng ôn tồn cất tiếng bảo rằng:

– Chí Hiếu! Con chớ có sợ hãi! Ta là hòa thượng trên núi Thiết sơn, đến đây với mục đích chữa bệnh cho mẹ con. Vì lòng hiếu thảo của con đã khiến ta phải cảm động, nhất là sự nghèo khó không tiền thang thuốc cho mẹ già lại càng làm cho bất cứ ai cũng phải thương xót!

Chí Hiếu nghe qua trong lòng xiết bao hoan hỷ, liền quỳ xuống bái tạ vị hòa thượng. Hòa thượng đỡ anh dậy và vui vẻ an ủi:

– Con khỏi lo ngại cho bệnh tật của mẹ già! Hãy mau lên đỉnh núi Thiết Sơn, tìm đến cây táo cổ thụ mà

hái cho kỳ được một trái đem về dâng mẹ ăn thì bệnh gì cũng khỏi ngay.

Nửa tin nửa ngờ, anh ấp úng một hồi rồi cung kính thưa cùng hòa thượng:

– Bạch hòa thượng, cây táo này đã từ bao đời chưa hề có có một quả nào, thì ngày nay lấy chi để hái?

Hòa thượng ôn tồn nhắc lại:

– Không, hãy tin lời ta, đừng nghi ngờ gì cả!

Chí Hiếu bản tính chất phác chậm hiểu nên vẫn còn hồ nghi, liền hỏi lại hòa thượng:

– Thật có trái táo như hòa thượng vừa nói không? Nếu vậy thì sung sướng quá!

Hòa thượng vẫn vui vẻ xác nhận:

– Bần đạo không nói dối ai bao giờ! Cây táo đó sở dĩ lần này có trái là vì cảm động bởi lòng hiếu thảo của con đối với mẹ già. Vậy con nên mau mau hái trái táo về chữa bệnh cho mẹ đi!

Chí Hiếu cuống quýt , quỳ lạy hòa thượng không ngớt, khi ngẩng đầu lên thì vị hòa thượng đã biến đi đâu mất.

Đêm đó, anh hồi hộp quá không sao ngủ được, mặc dù anh đã cố nhắm mắt hàng giờ. Khi gà gáy sáng lần đầu, như chiếc máy, anh bật nhổm dậy, nhảy xuống khỏi giường rồi xăm xăm mở cửa, đi một mạch lên đỉnh núi Thiết sơn, nơi có cây táo “không quả” để xem có trái nào chín đỏ như lời hòa thượng đã mách bảo đêm qua?

Khi đến chân núi, anh sực nhớ lúc đi đã quên không xin phép mẹ và nói để mẹ anh biết câu chuyện gặp gỡ vị hòa thượng đêm qua. Anh chỉ sợ mẹ anh ở nhà, lúc thức dậy không thấy anh thì sốt ruột sanh ra lo ngại. Tuy nhiên, việc đã lỡ rồi, anh đành cố mau chân đến đỉnh núi để nhanh chóng thu được kết quả đem về.

Phong cảnh núi Thiết Sơn lúc này sương lam còn phủ kín dày đặc, vạn vật như ngừng lại trong vũ

trụ im lìm. Những loài thú ăn đêm hầu như đã rút hết vào hang núi hay gốc cây, không còn con nào đi lảng vảng nữa. Đàn chim sơn ca còn nằm yên trong tổ ấm, hoặn giấu mỏ vào cánh để cố níu thêm một đôi chút yên tĩnh trước khi thần thái dưong le lói hiện hình. Cả đến con ong, con bướm, con kiến, con sâu, giống nào giống nấy cũng sợ sương mai làm ướt bộ cánh mỏng manh, hoặc làm dính bộ chân mềm yếu nên chưa con nào chịu nhúc nhích ló hình ra vội, duy có dòng thác vô tư bên sườn núi không quan tâm gì đến ngày đêm lưu chuyển, nên cứ rù rì thả một điệu nhạc trầm trầm giữa cảnh núi rừng hoang vắng.

Mặc dù trời chưa sáng rõ, nhưng đôi chân Chí Hiếu với nhịp bước không ngừng vẫn xuyên qua đèo ngang, rồi đến khe dọc, kế đến ghềnh đá, tới khi mặt trời vượt khỏi đỉnh núi thì anh đã leo đến lưng chừng sườn núi. Anh chỉ còn nỗ lực một phen nữa là tới đỉnh tức là nơi có cây táo “không quả” đang chờ đón anh theo như lời vị hòa thượng đêm qua.

Hiềm vì khoảng núi này ghềnh đá cheo leo, cây mọc rậm rạp, anh cố leo hết những phiến đá nhô ra như tai mèo, thì lại vấp phải những tấm quái thạch sừng sững như vách dựng. Nhưng với tâm thành nồng nhiệt và một chí nguyện hăng hái, anh cũng đã leo được đến đỉnh núi. Lúc đó, mặt trời vừa đứng giữa đỉnh đầu.

Anh ngửa mặt lên cây táo, quả nhiên là một cây cổ thụ rườm rà, trong đám lá xamh, lộ ra trái táo to bằng nắm tay và chín đỏ như son, chẳng khác gì vừng thái dương mọc ở giữa từng mây dày đặc. Anh reo lên:

– A ha! Quả táo đây rồi. Hòa thượng quả nhiên không nói gạt ta! Trăm

lạy hòa thượng, người thật vì kẻ khổ, kẻ bệnh, kẻ nghèo mà mở đường cứu vớt.

Anh vừa nói vừa tán dương công đức hòa thượng thì trên cây táo bỗng nhiên thấy nhiều quả táo xuất hiện đồng thời, và chỉ trong phút chốc quả nào quả ấy cũng vừa to vừa chín đỏ ối làm cho cành cây nặng trĩu phải rũ xuống thấp lè tè.

Anh mừng quá, hai tay ôm chặt lấy thân cây và đôi chân đưa ra phía trước lấy sức đẩy mạnh người lên trên cao như con nhái bầu ôm sát bụng vào cọc tre leo lên giàn. Khắp người anh mồ hôi nhễ nhại tuôn ra, làm ướt cả áo quần. Cũng may, cây mọc ở trên cao nên có khí trời trong gió mát, nhờ đó làm giảm được sự trèo leo vất vả một vài phần.

Khi anh trèo được lên cây rồi, lòng tham lam bắt đầu nổi lên, anh trẩy hết cành này đến cành khác, hái được một số khá nhiều, anh liền cởi áo buộc lấy, rồi thoăn thoắt đi thẳng một mạch về nhà, anh vào ngay phòng mẹ nằm, đặt bọc táo trước mặt mẹ rồi cười nói:

– Mẹ! Mẹ ăn đi! Ăn rồi sẽ hết mọi bệnh, mẹ ạ!

Vừa nói, anh vừa mở bọc táo ra. Mẹ anh mở to mắt nhìn vào những quả táo và hỏi:

– Ồ! Ở đâu có của quý hóa thế này? Ai cho con? Hay con đi hái trộm của người ta? Mẹ chắc con chẳng làm gì có tiền mua được nhiều táo quý đến như thế!

– Mẹ ăn đi! Rồi con sẽ kể chuyện mẹ nghe sau.

– Không! Mẹ không ăn đâu, nếu chưa biết rõ những quả táo này từ đâu mà có. Nếu là của phi nghĩa thì không nên ăn con ạ!

– Con đã nói là mẹ cứ ăn đi, con cam đoan không phải là của trộm cắp đâu mà mẹ sợ!

– Vậy con kể cho mẹ nghe mau lên! Gớm, sáng

nay con tự nhiên bỏ nhà đi, mẹ gọi mãi không thấy con thưa, làm cho mẹ lo hết vía.

Chí Hiếu liền đem hết những chuyện đã xảy ra: nào là vị hòa thượng trên Thiết Sơn hiện ra như thế nào, nào là chuyện đi lấy táo trên cây “không quả” ra sao, nhất nhất kể mẹ nghe một lượt. Mẹ anh nghe rồi hết sức ngạc nhiên, hai tay cứ chấp lại vái lạy và miệng thì luôn luôn niệm Phật.

Bà cụ tạ ơn vị hòa thượng trên núi Thiết Sơn, rồi cầm một quả táo đưa lên miệng, thấy có mùi hương ngào ngạt xông lên, khi miếng táo lọt vào miệng rồi bỗng tiết ra một thứ nước cam lồ vừa mát vừa ngọt, tưởng chừng như nước đó chạy khắp cơ thể đem theo một thần lực thấm nhuần làm cho khoan khoái các cơ quan trong người, khác gì ruộng khô mà được mưa tưới. Chỉ trong phút chốc bà cụ nằm liệt giường hàng mấy tháng nay bỗng nhiên ngồi nhổm dậy và tập tễnh từng bước nhỏ lê được ra đến cửa ngoài.

Tin này đồn đi, trong vài ngày khắp vùng đều biết tiếng. Cả đến thị trấn lân cận cũng lũ lượt kéo nhau đến nhà Chí Hiếu xin được trợ cứu cho. Người đem cha mẹ lại, người đem anh chị hay vợ con lại, tấp nập đầy nhà, mà toàn là những bệnh kinh niên hiểm nghèo, mười phần chết hết chín. Chí Hiếu liền đem một phần số táo chia cho mọi người, quả nhiên ai ăn xong cũng đều khỏi bệnh.

Từ đấy, nhà Chí Hiếu hết toán này đến toán khác vào. Anh nghĩ bụng: “Tại sao ta không bắt bệnh nhân mỗi người phải đóng một phần tiền phí tổn về công phu của ta đi hái táo? Thiết tưởng làm như vậy cũng hợp lý chứ có sao đâu? Nghĩ rồi, anh liền yêu cầu mọi người phải trả tiền thì anh mới cho táo.

Thế mà số người đến mua vẫn đông, cứ vài ngày anh lại bí mật lấy táo về bán.

Chí Hiếu nhờ đó, thu vào rất nhiều tiền. Tiền càng nhiều thì anh càng nuôi lớn thêm dục vọng. Trước còn thu gấp đôi gấp ba giá đã định, sau thu gấp năm gấp sáu, rồi đến gấp chín, gấp mười. Lúc này anh chỉ muốn mau chóng làm giàu chứ không dòm ngó chi đến cảnh ngộ của người bệnh túng nghèo, nghĩa là có đưa đủ số tiền anh mới bán táo. Và chỉ thấm thoát trong vòng mấy tháng, một anh tiều phu nghèo nàn bỗng nghiễm nhiên trở nên một người giàu có nhất vùng.

Một hôm, có người con gái đến quỳ mọp dưới đất cầu khẩn van lơn anh, mỗi lời nói là một hàng lệ giàn giụa:

– Trăm lạy ông, ngàn lạy ông! Xin ông bố thí cho tôi một trái táo thần để về cứu lấy mẹ tôi. Mẹ tôi đang hấp hối, chỉ còn trông đợi ở táo thần của ông cứu mạng mà thôi!

Chí Hiếu lên mặt đạo đức chậm rãi nói:

– Nghe lời nói tôi cũng thấy thương. Chỉ vì lâu nay táo ít quả lắm, nếu cô không trả tiền thì khó mà bố thí cho cô được!

Nói xong, anh dứt khoát bỏ đi vào nhà trong, mặc cho người thiếu nữ nức nở khóc than van cầu, nước mắt cứ chảy như mưa, nhưng trước sau anh vẫn giữ một mực cương quyết: không có tiền là không cho táo. Thiếu nữ không biết làm sao được đành thất vọng đứng lên ra về.

Đêm hôm đó trên đỉnh Thiết Sơn, dưới bóng trăng soi vằng vặc tạo nên quang cảnh rất nên thơ, phú ông Chí Hiếu đứng dưới gốc cây táo thần, ngửa đầu lên ngắm nghía tàn cây xanh tươi, bất giác bật lên một giọng cười khanh khách tỏ vẻ đắc ý. Bỗng có một đạo hào quang vút qua rồi hiện sừng sững trước

mặt anh: Vị hòa thượng áo trắng râu bạc hôm trước. Nhưng vị hòa thượng lần này không tươi cười mà trái lại hiện ra với sắc mặt nghiêm nghị bảo anh:

– Hỡi Chí Hiếu! Người thiếu nữ đến nhà ngươi ngày hôm qua thật có hoàn cảnh đáng thương! Sao ngươi không động lòng trước lời ai cầu của kẻ nghèo nàn mà cứ nhất định đòi nhiều tiền mới bán táo cho? Như vậy ngươi quả là người không có tâm từ mẫn mà chỉ muốn cho thỏa lòng tham lam mà thôi! Từ nay, cây táo này không cấp quả cho ngươi nữa và những gì ngươi đã có được đều sẽ phải thu về!

Nói xong vị hòa thượng lấy tay nhổ cây táo lên khỏi mặt đất và ném thẳng ra bể đông.

Chí Hiếu sợ hải quá, lủi thủi ra về, trong lòng tuy buồn nhưng yên trí rằng nhà đã giàu có, dù có mất cây táo cũng không sợ. Kịp khi về đến nhà thì bỗng lạ thay, ngôi nhà đã hiện trở lại là một