Người về soi bóng mình
khi về trong muà đông
tay rong rêu muộn màng
như đồng lúa gặt xong...
(TCS)

Tuổi chớm già có lẽ phải làm quen trước hết với những thay đổi về dáng vẻ của mình và cái nhìn từ người khác. Nói chung thì đàn ông già sớm hơn phụ nữ. Hay nói cách khác phụ nữ sớm ý thức về những thay đổi này hơn nam giới và đã khéo léo che giấu nó đi để làm chậm bước tiến của thời gian. Những người lao động chân tay vất vả trông cũng sớm già hơn. Rèn luyện thể chất, ăn uống kiêng cữ, dùng mỹ phẩm, trang phục khéo léo sẽ giúp che giấu phần nào những thay đổi về dáng vóc của mỗi người. Phần nào thôi vì tuổi chớm già dễ mập ra, dễ lên cân. Các lớp mỡ tích lũy ở vùng bụng và đùi làm cho bụng to ra, đùi to ra, người tròn trĩnh lại, lùn xuống. Ta thấy các bà đầm “sồn sồn” thỉnh thoảng hay vào ra các mỹ viện là để lóc đi vài ký mỡ sa, rán giữ cho cái vòng số hai "tương đối" một chút, còn các ông thì nếu nhìn nghiêng dễ thấy cái bụng trễ xuống, nhất là các bụng bia. Tóc đã phai

màu, muối tiêu rồi dần dần muối nhiều hơn tiêu. Tóc mỏng, thưa và dễ rụng. Ở đàn ông, chứng hói đầu xuất hiện. Râu, lông mày cũng thưa hơn. Ở phụ nữ , đôi khi còn thấy như có râu mép xuất hiện, do kích thích tố nữ đã cạn dần. Da đã bắt đầu nhăn nheo, vài nếp gấp ở mặt, ở cổ, cánh tay, và bàn tay dần thấy rõ những nếp nhăn. Vai tròn lại, dáng đã hơi còng. Bắp cơ mềm nhão hơn, đặc biệt ở cằm, ở cánh tay trên, ở bụng. Bắp cơ bụng không cứng cáp như xưa nên người có tuổi dễ thấy bụng xệ, nhất là sau khi ăn no. Các khớp cũng bắt đầu sinh chuyện, dễ bị đau nơi này nơi khác. Có trường hợp bị viêm đa khớp, đặc biệt ở các khớp ngón tay. Và răng đã “chiếc rụng, chiếc lung lay”. Có khi là một hàm răng giả, gỡ ra gắn vào như là món phụ tùng quen thuộc. Xương cũng loãng và dòn hơn. Đặc biệt ở phụ nữ khi các kích thích tố giảm dần, xương dòn dễ gãy hơn đàn ông từ hai đến ba lần. Mắt xệ xuống, có quầng thâm, nét nhìn đã bớt long lanh, bớt tinh anh, và thỉnh thoảng thấy ghèn xuất hiện ở khoé mắt. Nhìn gần không rõ nữa, phải mang kính hội tụ để điều tiết. Các bệnh về mắt như cườm già, cườm nước dễ xuất hiện ở tuổi này. Nguy hiểm nhất là cườm nước. Không biết để mổ ngay sẽ đưa đến mù loà đáng tiếc. Tai nghe đã kém tinh. Nhiều lúc phải lắng nghe. Và cũng do tai nghe bớt thính, người chớm gìa bắt đầu nói to tiếng, cộc lốc, đều đều. Mũi ngửi cũng tệ đi. Nếm cũng dở đi, nhất

là ở đàn ông. Do vậy mà ăn mất ngon. Cảm giác xúc giác cũng bớt nhạy. Đã bớt nhột như ngày xưa còn bé. Nhiều khi bị thọc léc chẳng buồn cười. Mạch máu như các ống nước xài lâu năm đã bị sét hoặc bị cứng lại, không co giãn dễ dàng nữa cũng sinh nhiều thứ chuyện. Dễ bị cao huyết áp, dễ bị nhồi máu cơ tim, nghẽn mạch não, đặc biệt ở người béo phệ, ăn quá nhiều chất béo, làm cho xơ vữa đóng trong lòng động mạch. Các tuyến mồ hôi làm việc kém hơn, dẫn tới tình trạng không thải kịp chất bẩn, dễ làm cơ thể... bốc mùi. Cũng vậy, các tuyến tiêu hoá, gan mật, dịch vị cũng hoạt động tệ hơn nên dễ bị bón, khó tiêu, trĩ. Dễ mệt. Leo cầu thang đã thở dốc. Đi bộ không khoẻ như xưa, dễ cảm thấy "mệt quá đôi chân này tìm đến chiếc ghế nghỉ ngơi". Hay chóng mặt, đôi khi lùng bùng lỗ tai. Dễ đau nhức chỗ này chỗ khác. Đã phải đấm lưng, xoa dầu nóng thường hơn. Thỉnh thoảng còn bị mất ngủ trong đêm, nhưng lại thức dậy rất sớm. Ngày như dài ra, năm như ngắn lại. Khác với lúc trẻ, ngày thì ngắn mà năm thì dài. Dĩ nhiên tất cả những điều mô tả trên không xảy ra cùng lúc và không phải ai cũng thế. Có người thế này, người thế khác. Có người chưa bốn mươi mà tóc đã bạc nhiều, đã phải mang kính lão. Người lao động tay chân trông sớm già với những vết nhăn trên mặt, trên tay, nhưng lại ít thấy nhức mỏi, đau lưng, ít thấy bụng xệ, ít bị bệnh tim mạch; trái với người làm việc tĩnh tại, ít hoạt động, lại tiệc tùng nhậu nhẹt lu

bù thì bụng dễ to, cơ bắp dễ nhão và cũng dễ đau lưng nhức mỏi , dễ mắc bịnh tim mạch hơn. Rèn luyện thể chất là biện pháp tốt nhất để giữ gìn sức khoẻ và làm chậm tuổi gìa. Tập dưỡng sinh phù hợp với tuổi tác có hiệu quả rất rõ ràng tránh béo mập,tránh đau khớp. Chăm sóc tốt bộ răng. Năng tắm rửa, tránh mồ hôi đóng bám. Phụ nữ có thể dùng thêm Calcium, vitamin D theo hướng dẫn cuả thầy thuốc, thận trọng tránh những va chạm dễ dẫn tới gẫy xương. Dinh dưỡng có một vai trò rất quan trọng. Ăn nhiều chất xơ thì tránh được táo bón, trĩ, giảm được bệnh ung thư đường ruột. Nên cân thường xuyên để tránh lên cân. Bớt ngọt, bớt béo, bớt mặn là những nguyên tắc nên theo. Nên ăn nhiều cá hơn thịt, và tránh những loại da gà vịt vì cho quá nhiều cholesterol. Dĩ nhiên rau trái là những thức ăn lý tưởng. Thức ăn càng tươi càng tốt, mùa nào thức đó, tránh những thứ đồ hộp không sao đảm bảo chất lượng. Giảm rượu, tuyệt đối tránh thuốc lá nếu được. Theo dõi sức khoẻ định kỳ thì tốt hơn che giấu bệnh, để bệnh bộc phát đột ngột. Đặc biệt chú ý đến mắt. Mắt mờ, thấy có ruồi bay, nhức mắt, đỏ mắt, cần phải khám ngay để tránh những bệnh đáng tiếc về mắt như đã nói. Người căng thẳng, nhiều stress, hăng say lao vào công việc để quên những thay đổi... của tuổi chớm già thì