Sự toàn thiện không thể đạt đến, nhưng nếu hướng theo sự toàn thiện, ta sẽ có được sự tuyệt vời. (Perfection is not attainable, but if we chase perfection we can catch excellence.)Vince Lombardi
Quy luật của cuộc sống là luôn thay đổi. Những ai chỉ mãi nhìn về quá khứ hay bám víu vào hiện tại chắc chắn sẽ bỏ lỡ tương lai. (Change is the law of life. And those who look only to the past or present are certain to miss the future.)John F. Kennedy
Nếu không yêu thương chính mình, bạn không thể yêu thương người khác. Nếu bạn không có từ bi đối với mình, bạn không thể phát triển lòng từ bi đối với người khác.Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Nụ cười biểu lộ niềm vui, và niềm vui là dấu hiệu tồn tại tích cực của cuộc sống.Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Điều quan trọng không phải là bạn nhìn vào những gì, mà là bạn thấy được những gì. (It's not what you look at that matters, it's what you see.)Henry David Thoreau
Cuộc sống là một sự liên kết nhiệm mầu mà chúng ta không bao giờ có thể tìm được hạnh phúc thật sự khi chưa nhận ra mối liên kết ấy.Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Như đá tảng kiên cố, không gió nào lay động, cũng vậy, giữa khen chê, người trí không dao động.Kinh Pháp cú (Kệ số 81)
Bậc trí bảo vệ thân, bảo vệ luôn lời nói, bảo vệ cả tâm tư, ba nghiệp khéo bảo vệ.Kinh Pháp Cú (Kệ số 234)
Chúng ta nên hối tiếc về những sai lầm và học hỏi từ đó, nhưng đừng bao giờ mang theo chúng vào tương lai. (We should regret our mistakes and learn from them, but never carry them forward into the future with us. )Lucy Maud Montgomery
Học vấn của một người là những gì còn lại sau khi đã quên đi những gì được học ở trường lớp. (Education is what remains after one has forgotten what one has learned in school.)Albert Einstein
VỀ MỤC LỤC
Giọng đọc: Trường Tân
Thiền sinh: Thưa sư, con muốn hỏi sát na định và cận định thì khác nhau và giống nhau như thế nào? Theo con hiểu cận định là tâm bắt một đối tượng, còn sát-na định thì tâm bắt từng đối tượng một. Hai loại định này giống nhau về mặt trạng thái, tức là cân bằng giống nhau. Con hiểu như vậy có đúng không ạ?
Nhà sư: Trong thực hành thiền, người ta nói rằng để chuyển qua thiền quán thì một trong những cách thức là cần phải đạt cận định. “Cận” là gần sát hay kề cận, “Định” là nói đến tầng thiền (jhāna), cận định (upacāra samādhi) có nghĩa gần đến các tầng thiền, chẳng hạn như sơ thiền, nhị thiền ...
Vậy khi nào được gọi là sơ thiền? Khi năm chi thiền: Tầm, Tứ, Hỷ, Lạc, Nhất Tâm hội tụ thì tâm đạt trạng thái sơ thiền, và khi đạt trạng thái sơ thiền thì cũng có nghĩa là năm triền cái được chế ngự. Chúng ta cần hiểu rõ: "có những lúc năm triền cái được trấn áp nhưng vẫn không đạt được tầng thiền, còn khi đã đạt được sơ thiền thì tự động năm triền cái được trấn áp". Vậy sơ thiền là khi đạt hay hội tụ được năm chi thiền.
Cận định là gần đạt tới các tầng thiền. Cận định cũng có đầy đủ sức mạnh của các chi thiền nhưng ở mức độ thấp hơn. Năng lực của sátna định cũng tương ứng như trong trường hợp của cận định.
Nói đến định, cận định – upacāra hoặc an chỉ định – appanā, có nghĩa là bám, an trú trên một đối tượng. Còn khi nói đến sátna định (khaṇika samādhi), có nghĩa tâm bám đối tượng, rồi nhả, rồi bám cái khác, rồi nhả, liên tục như vậy, nhưng khi bám thì bám rất chắc.
Nếu định yếu thì tâm không đi sâu được vào đối tượng mà dễ trượt đi. Khi Chánh Niệm
Thiền sinh: Thưa sư, con muốn hỏi sát na định và cận định thì khác nhau và giống nhau như thế nào? Theo con hiểu cận định là tâm bắt một đối tượng, còn sát-na định thì tâm bắt từng đối tượng một. Hai loại định này giống nhau về mặt trạng thái, tức là cân bằng giống nhau. Con hiểu như vậy có đúng không ạ?
Nhà sư: Trong thực hành thiền, người ta nói rằng để chuyển qua thiền quán thì một trong những cách thức là cần phải đạt cận định. “Cận” là gần sát hay kề cận, “Định” là nói đến tầng thiền (jhāna), cận định (upacāra samādhi) có nghĩa gần đến các tầng thiền, chẳng hạn như sơ thiền, nhị thiền ...
Vậy khi nào được gọi là sơ thiền? Khi năm chi thiền: Tầm, Tứ, Hỷ, Lạc, Nhất Tâm hội tụ thì tâm đạt trạng thái sơ thiền, và khi đạt trạng thái sơ thiền thì cũng có nghĩa là năm triền cái được chế ngự. Chúng ta cần hiểu rõ: "có những lúc năm triền cái được trấn áp nhưng vẫn không đạt được tầng thiền, còn khi đã đạt được sơ thiền thì tự động năm triền cái được trấn áp". Vậy sơ thiền là khi đạt hay hội tụ được năm chi thiền.
Cận định là gần đạt tới các tầng thiền. Cận định cũng có đầy đủ sức mạnh của các chi thiền nhưng ở mức độ thấp hơn. Năng lực của sátna định cũng tương ứng như trong trường hợp của cận định.
Nói đến định, cận định – upacāra hoặc an chỉ định – appanā, có nghĩa là bám, an trú trên một đối tượng. Còn khi nói đến sátna định (khaṇika samādhi), có nghĩa tâm bám đối tượng, rồi nhả, rồi bám cái khác, rồi nhả, liên tục như vậy, nhưng khi bám thì bám rất chắc.
Nếu định yếu thì tâm không đi sâu được vào đối tượng mà dễ trượt đi. Khi Chánh Niệm
tốt thì sẽ thẩm thấu được vào trong đối tượng, giống như viên sỏi ném xuống dưới nước, ăn sâu vào trong lòng nước.
Hai trạng thái này rất khác nhau, nếu không chúng ta sẽ thấy rằng khi quan sát thấy đối tượng mà không thể hiểu rõ đối tượng.
Định cũng có thể bị ô nhiễm. Visuddho là thanh tịnh, avisuddho là không thanh tịnh. Khi có định, sẽ có tướng, sẽ có các cảm giác đi kèm, ngay lập tức tâm bám vào đó, nó sẽ muốn an ở đó. Và khi những cảm giác đó qua rồi, thì tâm muốn lần sau cũng phải đạt được trạng thái như vậy. Hầu hết các thiền sinh đều trải qua trạng thái này.
Thiền sinh: Định bị ô nhiễm khi nào, thưa sư?
Nhà sư: Đầu tiên là tâm ham muốn có trạng thái định đó, thứ hai là sợ bị mất, và thứ ba là muốn trạng thái đó lặp đi lặp lại. Ngay cả sự hiểu biết cũng có thể bị ô nhiễm. Nếu thiền sinh dính mắc vào sự hiểu biết thì không còn sự thanh tịnh nữa, mà điều còn lại là sự dính mắc.
Trí tuệ được hình dung như một tia chớp. Tia chớp đầu tiên rất quan trong, giống như khi ta đang đi trên một con đường trong bóng tối mịt mùng, nhờ một tia chớp lóe lên mới thấy được con đường, thấy được các hàng cây xung quanh, như vậy là đủ để ta có thể xác định được phương hướng mình đang đi. Ngay lập tức tia chớp lại tắt nhưng ít nhất là ta đã thấy được con đường, đã hình dung, mường tượng được rồi. Tia chớp thì không thể sáng mãi, tia chớp xuất hiện rồi mất ngay, nhưng đủ thời gian để cho ta thấy. Rồi khi ta tiếp tục công phu sẽ nhiều ánh chớp xuất hiện hơn, liên tục hơn.
Thiền sinh: Con nghe nói có khi trí tuệ có mặt nhưng người hành
Hai trạng thái này rất khác nhau, nếu không chúng ta sẽ thấy rằng khi quan sát thấy đối tượng mà không thể hiểu rõ đối tượng.
Định cũng có thể bị ô nhiễm. Visuddho là thanh tịnh, avisuddho là không thanh tịnh. Khi có định, sẽ có tướng, sẽ có các cảm giác đi kèm, ngay lập tức tâm bám vào đó, nó sẽ muốn an ở đó. Và khi những cảm giác đó qua rồi, thì tâm muốn lần sau cũng phải đạt được trạng thái như vậy. Hầu hết các thiền sinh đều trải qua trạng thái này.
Thiền sinh: Định bị ô nhiễm khi nào, thưa sư?
Nhà sư: Đầu tiên là tâm ham muốn có trạng thái định đó, thứ hai là sợ bị mất, và thứ ba là muốn trạng thái đó lặp đi lặp lại. Ngay cả sự hiểu biết cũng có thể bị ô nhiễm. Nếu thiền sinh dính mắc vào sự hiểu biết thì không còn sự thanh tịnh nữa, mà điều còn lại là sự dính mắc.
Trí tuệ được hình dung như một tia chớp. Tia chớp đầu tiên rất quan trong, giống như khi ta đang đi trên một con đường trong bóng tối mịt mùng, nhờ một tia chớp lóe lên mới thấy được con đường, thấy được các hàng cây xung quanh, như vậy là đủ để ta có thể xác định được phương hướng mình đang đi. Ngay lập tức tia chớp lại tắt nhưng ít nhất là ta đã thấy được con đường, đã hình dung, mường tượng được rồi. Tia chớp thì không thể sáng mãi, tia chớp xuất hiện rồi mất ngay, nhưng đủ thời gian để cho ta thấy. Rồi khi ta tiếp tục công phu sẽ nhiều ánh chớp xuất hiện hơn, liên tục hơn.
Thiền sinh: Con nghe nói có khi trí tuệ có mặt nhưng người hành
giả không biết, và người hành giả phải hiểu biết thêm rất nhiều lần cho đến khi tích lũy đủ…
Nhà sư: Chúng ta cần phải có thời gian làm quen. Ngay cả Chánh Niệm cũng có nhiều mức độ, từ hời hợt đến sâu sắc. Phiền não cũng như vậy, như một vị thiền sư đã nói chúng ta đã làm quen rất nhiều với phiền não rồi, nhưng chưa quen với Chánh Niệm, với trí tuệ hay các phẩm chất tương tự.
Trong ngũ căn – ngũ lực có: Tín – Tấn – Niệm – Định – Tuệ. Khi Tín có mặt hay không, thiền sinh biết; có Tấn hay không, thiền sinh cũng biết, có Niệm, có Định hay không, thiền sinh cũng biết; nhưng có Tuệ hay không thì lại không biết. Các yếu tố kia khi kiểm tra thấy rất ổn nhưng Tuệ dường như vẫn chưa có mặt.
Có thể nói đây là một trong những thiếu sót của các thiền sinh do chúng ta không tạo ra được các mối liên kết giữa các mối quan hệ. Khi các mối liên kết được hình thành thì ta không hiểu được mối quan hệ giữa các mối liên kết đó, các cơ chế làm việc, … mà đó là nền tảng để tiếp tục phân tách tiếp.
Nhà sư: Chúng ta cần phải có thời gian làm quen. Ngay cả Chánh Niệm cũng có nhiều mức độ, từ hời hợt đến sâu sắc. Phiền não cũng như vậy, như một vị thiền sư đã nói chúng ta đã làm quen rất nhiều với phiền não rồi, nhưng chưa quen với Chánh Niệm, với trí tuệ hay các phẩm chất tương tự.
Trong ngũ căn – ngũ lực có: Tín – Tấn – Niệm – Định – Tuệ. Khi Tín có mặt hay không, thiền sinh biết; có Tấn hay không, thiền sinh cũng biết, có Niệm, có Định hay không, thiền sinh cũng biết; nhưng có Tuệ hay không thì lại không biết. Các yếu tố kia khi kiểm tra thấy rất ổn nhưng Tuệ dường như vẫn chưa có mặt.
Có thể nói đây là một trong những thiếu sót của các thiền sinh do chúng ta không tạo ra được các mối liên kết giữa các mối quan hệ. Khi các mối liên kết được hình thành thì ta không hiểu được mối quan hệ giữa các mối liên kết đó, các cơ chế làm việc, … mà đó là nền tảng để tiếp tục phân tách tiếp.
Sát na định và cận định
SÁCH NÓI 
Hết phần Sát na định và cận định
« Xem chương trước « « Sách này có 25 chương » » Xem chương tiếp theo »
Mời xem phần:
Sát na định và cận định
Đối thoại pháp
MỤC LỤC
Sách có 25 chương, Mục lục chia thành 2 trang: »» 1 »» »» 2 »»
Quý vị đang truy cập từ IP 3.144.110.194 và chưa ghi danh hoặc đăng nhập trên máy tính này. Nếu là thành viên, quý vị chỉ cần đăng nhập một lần duy nhất trên thiết bị truy cập, bằng email và mật khẩu đã chọn.
Chúng tôi khuyến khích việc ghi danh thành viên ,để thuận tiện trong việc chia sẻ thông tin, chia sẻ kinh nghiệm sống giữa các thành viên, đồng thời quý vị cũng sẽ nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật từ Ban Quản Trị trong quá trình sử dụng website này.
Việc ghi danh là hoàn toàn miễn phí và tự nguyện.
Ghi danh hoặc đăng nhập
Thành viên đang online:
Viên Hiếu Thành Huệ Lộc 1959 Bữu Phước Chúc Huy Minh Pháp Tự minh hung thich Diệu Âm Phúc Thành Phan Huy Triều Phạm Thiên Trương Quang Quý Johny Dinhvinh1964 Pascal Bui Vạn Phúc Giác Quý Trần Thị Huyền Chanhniem Forever NGUYỄN TRỌNG TÀI KỲ Dương Ngọc Cường Mr. Device Tri Huynh Thích Nguyên Mạnh Thích Quảng Ba T TH Tam Thien Tam Nguyễn Sĩ Long caokiem hoangquycong Lãn Tử Ton That Nguyen ngtieudao Lê Quốc Việt Du Miên Quang-Tu Vu phamthanh210 An Khang 63 zeus7777 Trương Ngọc Trân Diệu Tiến ... ...
Việt Nam (169 lượt xem) - Senegal (13 lượt xem) - Hoa Kỳ (12 lượt xem) - Saudi Arabia (1 lượt xem) - ... ...
Viên Hiếu Thành Huệ Lộc 1959 Bữu Phước Chúc Huy Minh Pháp Tự minh hung thich Diệu Âm Phúc Thành Phan Huy Triều Phạm Thiên Trương Quang Quý Johny Dinhvinh1964 Pascal Bui Vạn Phúc Giác Quý Trần Thị Huyền Chanhniem Forever NGUYỄN TRỌNG TÀI KỲ Dương Ngọc Cường Mr. Device Tri Huynh Thích Nguyên Mạnh Thích Quảng Ba T TH Tam Thien Tam Nguyễn Sĩ Long caokiem hoangquycong Lãn Tử Ton That Nguyen ngtieudao Lê Quốc Việt Du Miên Quang-Tu Vu phamthanh210 An Khang 63 zeus7777 Trương Ngọc Trân Diệu Tiến ... ... Việt Nam (169 lượt xem) - Senegal (13 lượt xem) - Hoa Kỳ (12 lượt xem) - Saudi Arabia (1 lượt xem) - ... ...