Hãy cống hiến cho cuộc đời những gì tốt nhất bạn có và điều tốt nhất sẽ đến với bạn. (Give the world the best you have, and the best will come to you. )Madeline Bridge
Con người sinh ra trần trụi và chết đi cũng không mang theo được gì. Tất cả những giá trị chân thật mà chúng ta có thể có được luôn nằm ngay trong cách mà chúng ta sử dụng thời gian của đời mình.Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Chỉ có cuộc sống vì người khác mới là đáng sống. (Only a life lived for others is a life worthwhile. )Albert Einstein
Càng giúp người khác thì mình càng có nhiều hơn; càng cho người khác thì mình càng được nhiều hơn.Lão tử (Đạo đức kinh)
Giặc phiền não thường luôn rình rập giết hại người, độc hại hơn kẻ oán thù. Sao còn ham ngủ mà chẳng chịu tỉnh thức?Kinh Lời dạy cuối cùng
Chúng ta nên hối tiếc về những sai lầm và học hỏi từ đó, nhưng đừng bao giờ mang theo chúng vào tương lai. (We should regret our mistakes and learn from them, but never carry them forward into the future with us. )Lucy Maud Montgomery
Mạng sống quý giá này có thể chấm dứt bất kỳ lúc nào, nhưng điều kỳ lạ là hầu hết chúng ta đều không thường xuyên nhớ đến điều đó!Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Ta sẽ có được sức mạnh của sự cám dỗ mà ta cưỡng lại được. (We gain the strength of the temptation we resist.)Ralph Waldo Emerson
Một người chưa từng mắc lỗi là chưa từng thử qua bất cứ điều gì mới mẻ. (A person who never made a mistake never tried anything new.)Albert Einstein
Hầu hết mọi người đều cho rằng sự thông minh tạo nên một nhà khoa học lớn. Nhưng họ đã lầm, chính nhân cách mới làm nên điều đó. (Most people say that it is the intellect which makes a great scientist. They are wrong: it is character.)Albert Einstein

VỀ MỤC LỤC

Thấm thoắt đã hai năm trôi qua kể từ Ôn quay gót về cõi Phật. Thời gian như thể nước lụt tràn đồng, nhấn chìm tất cả dưới dòng chảy không ngừng, cuốn trôi mọi ký ức buồn vui của kiếp người. Thời gian lại như đại địa, ngày mỗi ngày bồi thêm, chôn vùi và khỏa lấp những dấu vết dù đẹp hay xấu của nhân loại. Thời gian bôi xóa cả nững yêu thương hay ghét bỏ mà con người vướng mắc ở cõi này. Dòng thời gian khắc nghiệt như thế ấy vậy mà không thể nào làm phai mờ hình bóng Ôn trong tâm tưởng tứ chúng. Trời xanh mây trắng bao la kia vẫn lồng lộng chân dung vị xuất sỹ với đôi mắt sâu sáng rỡ và nụ cười hiền từ. Không gian vô cùng tận vẫn thấp thoáng bóng hạc dù hạc đã bay qua. Tiếng hạc vẫn đồng vọng với non sông và đạo pháp. 

Nhớ Ôn, lật trang thơ bất chợt thấy: “Ngược xuôi nhớ nửa cung đàn”, tự dưng thấy Ôn như thể Từ Hải. Một trượng phu đầu đội trời chân đạp đất, khí phách ngang tàng nhưng lại rất nghệ sỹ: “Gươm đàn nửa gánh non sông một chèo” ( Kiều – Nguyễn Du). Thơ Ôn không phải là “thơ khẩu khí” làm màu mà là tiếng lòng tinh tế của người nghệ sỹ. Xét toàn bộ hành trạng của Ôn để thấy chứ chẳng phải “tán tụng”. Một bậc xuất sỹ buông xả rốt ráo như thế thì “khẩu khí” để làm gì? Nào phải chỉ anh hùng cái thế mới mới vất vả “ngược xuôi”. Đời xuất sỹ như Ôn cũng vất vả ngược xuôi cả mấy mươi năm. “Khuất thân cho trọn cuộc đời luân lưu” nhưng Ôn chẳng thấy đấy là khổ. Toàn bộ tâm trí Ôn lo cho tiền đồ Phật pháp, lo cho giáo dục – văn hóa, lo cho vận mệnh dân tộc và quốc gia. Vị xuất sỹ mang tâm
hồn nghệ sỹ ngược xuôi đường trần, ngược xuôi dòng đời. Đời dù có thế nào đi nữa cũng không thể ngăn cản được tâm hồn người nghệ sỹ ôm trọn nửa cung đàn.

Với Ôn, trước hết là một tu sỹ Phật giáo, bởi vậy cái tư tưởng, cái khí chất, cái tiết tháo vẫn là một ông tăng. Tâm hồn dù có tính nghệ sỹ cao bao nhiêu đi nữa Ôn vẫn đau đáu với cái kiếp nhân sinh, cái khổ sanh tử luân hồi. Quán trọ nào đã ngăn nẻo về? về đâu? Ai làm nên quán trọ? Chỉ mỗi một câu tám chữ “Ai đem quán trọ mà ngăn nẻo về” Ôn đã khái quát trọn quan niệm sanh tử luân hồi trong nhà Phật. Cuộc sống này, thế gian này, cuộc lữ này, tất cả những ràng buộc vướng mắc của đời này… là quán trọ ngăn cản nẻo về của chúng ta. Chẳng có ai làm ra quán trọ. Chính bản thân ta ngăn nẻo về của chúng ta. Chính cái tâm của ta ngăn trở ta. Nẻo về có thể hiểu là giác ngạn, là Tây Phương Tịnh Độ, là tịch tịnh niết bàn, là vô sanh vô diệt…Cuộc đời mấy mươi năm ấm lạnh với biết bao nhiêu hệ lụy ở đời chính là cái quán trọ ngăn nẻo về. Nếu chúng ta biết đấy là quán trọ thì nặng lòng mà chi, bấu víu mà chi. Nửa cung đàn ngược xuôi như anh hùng Từ Hải còn rũ bỏ thì hà huống gì cái “quán trọ” mà ta chỉ trọ tạm một thời gian. Hai câu thơ như nét vẽ phác thảo nhưng toát lên thần khí của bậc trượng phu anh hùng mang tâm hồn nghệ sỹ, lại vừa mở ra hành tung của một bậc xuất sỹ liễu đạo giữa đời.

Người đời xưng tụng Ôn là thiền sư, thi sỹ, văn sỹ, học giả, triết gia, tư tưởng gia, nhà dịch thuật, nhà văn hóa, nhà giáo dục, nhà
thư pháp, nghệ sỹ dương cầm… Tất cả những danh xưng ấy đều hội tụ trong Ôn. Mấy trăm năm dễ có được một người xuất sắc như Ôn. Ôn là hiện thân của câu: “Phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất” mà các nhà Nho xưa thường nói. Trong chốn thiền lâm, Ôn là bậc long tượng, là tòng lâm thạch trụ đương thân chống đỡ sự suy thoái của đạo pháp, dựng lập lại những gì đã gãy đổ, chấn tác lại thanh quy, chèo chống con thuyền giáo hội qua giông tố bão bùng. Ôn tiến như chánh pháp, lui cũng như chánhs pháp, nói như chánhs pháp và im lặng cũng chánh pháp. Với vận mệnh dân tộc và quốc gia, Ôn là trung thần nghĩa sỹ, dám nói lời thật, dám dám thân vì sự tồn vong của dân tộc và quốc gia. Những tháng ngày sau nội chiến, đất nước tuy thống nhất về địa lý nhưng lòng người ly tán, nhân tâm đầy sợ sệt âu lo, cuộc sống vô cùng khốn khó, sự khủng bố rất dữ dội… Hàng vạn người ra đi tìm đường sống nhưng Ôn vẫn ở lại cùng tứ chúng. Những ngày tháng ấy thì cả tăng tục đều khốn khó trăm bề. Ôn đi khắp Vạn Giã, Lương Sơn, Trường Sơn…Dấu chân Ôn in khắp núi đồi

Sức yếu lòng đất cứng
Sinh nhai tủi nhục nhiều
Thân gầy tay cuốc nặng
Mắt lệ nóng tình yêu
(Luống cải chân đồi – Tuệ Sỹ)

Tình yêu của một vị tu sỹ tất nhiên không phải là tình trai gái thông thường mà là tình yêu thương con người, yêu thương đồng loại, yêu thương kiếp nhân sinh đầy khổ đau…

Chân đồi xanh luống cải
Đời ta xanh viễn phương
Sống chết một câu hỏi
Sinh nhai lỡ độ đường
(Luống cải chân đồi – Tuệ Sỹ)

Sống chết là chuyện lớn của kiếp người, nhưng mạng người trong cuộc nội chiến hay sau cuộc nội chiến cũng đều mong manh.
Đời người vốn đã ngắn ngủi giữa hai làn hơi thở nhưng trong cái hoàn cảnh hiện thực lúc bấy giờ nó còn như một câu hỏi, biết làm sao được vì đó là cộng nghiệp của tất cả mọi người trên một dải non sông.

Yêu em dâng cả ráng chiều thu
Em đốt tình yêu bằng hận thù
Cháy đỏ mùa đông ta vẫn lạnh
Giấc mơ không kín dãy song tù
(Tìm em trong giấc chiêm bao – Tuệ Sỹ)

Nếu đọc thoáng qua chắc không ít người sẽ thắc mắc : “Tại sao một tu sỹ còn tìm em trong chiêm bao?” “Em” ở đây là ẩn dụ chứ nào phải là một người con gái hay một người “em” cụ thể nào đó. Vì “tình yêu” “anh” ở lại với người, vì “tình yêu” “anh” nói lời thật, vì “tình yêu” “anh” dấn thân cho “người” nhưng “em” lại đốt tình yêu ấy bằng sự hận thù cho nên “anh” ngồi trong tù mà giấc mơ không kín được.

Cũng là “anh”, từ trong ngục thất “Ngón tay nào gõ nhịp xuống tường rêu” (Tôi vẫn đợi – Tuệ Sỹ) mà nhìn thế sự thăng trầm, ngẫm nghĩ về tiền đồ dân tộc, về mạng mạch Phật pháp… “anh” đã

Phụng thử ngục tù phạn
Cúng dường tối thắng tôn
Thế gian trường huyết hận
Bỉnh bát lệ vô ngôn.
(thơ – Tuệ Sỹ)

Đến đây thì có lẽ rõ ràng cái “tình yêu” kia trong sáng biết bao, cao cả làm sao, vị tha biết mấy, cứ như tứ vô lượng tâm trong nhà Phật. Ôn vì “tình yêu” tứ chúng, vì “tình yêu” đạo pháp, vì “tình yêu” dân tộc và non nước này mà lên đường từ khi “Người ở lại trong vòng tay bạo chúa” ( Tôi vẫn đợi – Tuệ Sỹ)

Những tháng ngày áo lam gậy trúc đạp trường sơn, Ôn độc hành ly viễn, có khi Hải Đức viện, có Thị Ngạn am, khi dọc đường thiên lý, khi trên đồi thông… Trên bước đường độc hành ly
viễn đã bao lần Ôn “xuống núi” lặng lẽ một mình

Ngày mai sư xuống núi
Phố thị bước đường cùng
Sư ho trong bóng tối
Điện Phật trầm mông lung.
(Hạ sơn – Tuệ Sỹ)

Vì đâu nên nỗi bước đường cùng? Vì nghiệp chung? Vì thế sự nhiễu nhương? Vì quốc độ vận suy? Chỉ còn tiếng ho trong Phật điện mà Phật điện lúc này cũng mông lung biết là bao.

Trong một bài thơ không tiêu đề. Ôn viết:

Nghìn năm trước lên núi
Nghìn năm sau xuống lầu
Hạt cải tròn co mắt
Dấu chân người ở đâu?

Khi đọc lên ta thấy cái phong vị thơ Đường của người lên lầu “niệm thiên địa chi du du/ Độc sảng (thương) nhiên nhi thế hạ” nhưng không phải vậy. Cuộc trăm năm của kiếp người nhưng đã bao nghìn năm trước từng lên núi và nghìn năm sau còn mãi xuống lầu. Cuộc nhân sinh vốn như thế, tưởng chừng nghịch lý khiến hạt cải ngạc nhiên tròn con mắt nhưng với người trong đạo như Ôn thì có chi lạ đâu. Hạt cải chứa còn chứa cả núi Tu Di kia mà! Sanh tử luân hồi bất tận biết dấu chân người nơi đâu huống chi là lên núi với xuống lầu.

Cũng có những khi Ôn phảng phất bóng dáng của trích tiên:

Ta đi xuống quậy trần hoàn nổi sóng
Đốt mặt trời vô hạn cô liêu

Cái cô liêu của độc hành thiên lý, sống đời ly viễn, đến đi cõi này như thể một cuộc quậy sóng chơi. Không cô liêu sao được khi mà người thế tục không hiểu đã đành, ngay cả đồng đạo pháp lữ cũng chẻ chia. Ôn dấn thân hanh hoạt vì đạo pháp, vì dân tộc chứ nào phải vì danh vọng, danh vọng hay phẩm trật với Ôn chỉ là ngói bể gạch vụn có đáng giá gì. Đại bàng, hồng hộc nơi đầu non vách núi. Cá côn, cá kình ngoài vạn dặm trùng khơi. Trong cái khoảnh khắc cô liêu của đại trượng phu
cũng khác người đời, cô liêu không vì chuyện ngũ dục lục trần hay thất tình lục dục mà cô liêu vì cuộc sinh tử luân hồi này. Nỗi cô liêu hay

Ôi nỗi buồn
Thần tiên vinh cửu
Nhớ luân hồi
Cát Bụi đỏ mắt ai 
(Giấc mơ trường sơn – Tuệ Sỹ)

Dù với thân phận tu sỹ nhưng tâm hồn thơ như “nhuốm cát bụi” đời, lại vừa thanh thoát xuất siêu đến kỳ diệu chỉ có thể đọc và cảm nhận chứ không làm sao diễn tả hay nói ra được.

Với những vần thơ này ta còn có thể cảm và hiểu được chút ít, còn giả như đụng đến những trước tác hay phiên dịch đầy trí huệ như: Tổng quan về nghiệp, Dẫn vào tuệ giác Phật… thì hàng Phật tử sơ cơ không kham nổi. Với số lượng đầu sách rất lớn mà ông đã viết và dịch thuật thì hàng Phật tử sơ cơ cũng khó đọc hết chứ chưa nói đếnlà hiểu hết. Sức làm việc của Ôn thậtt phi thường, ngay cả khi thân mang trọng bệnh nhưng vẫn miệt mài ghi chép, biên soạn, phiên dịch không ngừng nghỉ trên giường bệnh. Ôn chủ trì phiên dịch Đại Tạng Kinh (Thanh Văn Tạng) là một công trình đồ sộ của Phật giáo Việt Nam. Ôn đi rồi nhưng hành trạng của Ôn vẫn in đậm trong tâm tứ chúng. Cơ nghiệp của Ôn còn mãi với Phật pháp và non nước này.

Ôn vĩ đại quá nhưng lại rất khiêm cung hòa mục. Ôn gầy gò như lau sậy nhưng bản thể tượng vương, tòng lâm thạch trụ. Ôn là ngọn đèn truyền đăng tục diệm soi sáng con đường Phật giáo Việt Nam. Những đệ tử của Ôn cũng đều là những bậc thức giả, trí giả, hiền sỹ, tu sỹ, cư sỹ…Những vị ấy ngày đêm chung sức duy trì ngọn đèn chánh pháp, gióng trống pháp, tiếp tục đi theo con đường Ôn đã dựng lập.

Ngày lễ đại tường
quy tập tứ chúng về các tự viện để tưởng niệm Ôn, ôn lại hanh trạng của Ôn. Con từ xa đốt nén tâm hương tưởng nhớ Ôn. Con ngưỡng vọng Ôn. Con không dám xưng là đệ tử của Ôn vì thấy mình kém hạnh, tệ trí và trì độn, mặc dù trong thâm tâm rất muốn làm đệ tử của Ôn. Hồi Ôn còn tại thế, có lần về Sài Gòn, con muốn đến đảnh lễ Ôn nhưng cứ lừng khừng không dám đến. Con biết Ôn không có nhiều thời gian rảnh, sợ làm phiền Ôn, quanh Ôn lại có bao nhiêu tăng tục xuất sắc nên đành ngưỡng vọng từ xa. Giờ Ôn đã đi rồi, thân xác trả lại cho tứ đại nhưng tinh thần của Ôn còn mãi với thời gian. Dù không dám nhận là đệ tử của Ôn nhưng trong con vẫn cứ văng vẳng tiếng gọi “Thầy ơi!”.

Ngày tháng trôi qua như nước chảy mây bay, vậy mà mỗi bận nhìn lên bầu trời xanh con lại thấy bóng dáng Ôn cười hiền hòa, đôi mắt sáng quắc tinh anh. Người đời bảo chim bay qua hư không không để lại dấu vết, ấy vậy mà Ôn đi qua thế gian này, hư không vẫn thấp thoáng bóng hạc vỗ cánhw giữa thinh không.




BÓNG HẠC LỒNG LỘNG GIỮA TRỜI MÂY



Hết phần BÓNG HẠC LỒNG LỘNG GIỮA TRỜI MÂY

    « Xem chương trước «      « Sách này có 1549 chương »
Tản văn

Mời xem phần:

BÓNG HẠC LỒNG LỘNG GIỮA TRỜI MÂY




Tản văn

Lãng Thanh

MỤC LỤC ( 81 )



Quý vị đang truy cập từ IP 216.73.216.60 và chưa ghi danh hoặc đăng nhập trên máy tính này. Nếu là thành viên, quý vị chỉ cần đăng nhập một lần duy nhất trên thiết bị truy cập, bằng email và mật khẩu đã chọn.
Chúng tôi khuyến khích việc ghi danh thành viên ,để thuận tiện trong việc chia sẻ thông tin, chia sẻ kinh nghiệm sống giữa các thành viên, đồng thời quý vị cũng sẽ nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật từ Ban Quản Trị trong quá trình sử dụng website này.
Việc ghi danh là hoàn toàn miễn phí và tự nguyện.

Ghi danh hoặc đăng nhập

Thành viên đang online:
Rộng Mở Tâm Hồn Viên Hiếu Thành Rộng Mở Tâm Hồn Huệ Lộc 1959 Rộng Mở Tâm Hồn Bữu Phước Rộng Mở Tâm Hồn Chúc Huy Rộng Mở Tâm Hồn Minh Pháp Tự Rộng Mở Tâm Hồn minh hung thich Rộng Mở Tâm Hồn Diệu Âm Phúc Thành Rộng Mở Tâm Hồn Phan Huy Triều Rộng Mở Tâm Hồn Phạm Thiên Rộng Mở Tâm Hồn Trương Quang Quý Rộng Mở Tâm Hồn Johny Rộng Mở Tâm Hồn Dinhvinh1964 Rộng Mở Tâm Hồn Pascal Bui Rộng Mở Tâm Hồn Vạn Phúc Rộng Mở Tâm Hồn Giác Quý Rộng Mở Tâm Hồn Trần Thị Huyền Rộng Mở Tâm Hồn Chanhniem Forever Rộng Mở Tâm Hồn NGUYỄN TRỌNG TÀI Rộng Mở Tâm Hồn KỲ Rộng Mở Tâm Hồn Dương Ngọc Cường Rộng Mở Tâm Hồn Mr. Device Rộng Mở Tâm Hồn Tri Huynh Rộng Mở Tâm Hồn Thích Nguyên Mạnh Rộng Mở Tâm Hồn Thích Quảng Ba Rộng Mở Tâm Hồn T TH Rộng Mở Tâm Hồn Tam Thien Tam Rộng Mở Tâm Hồn Nguyễn Sĩ Long Rộng Mở Tâm Hồn caokiem Rộng Mở Tâm Hồn hoangquycong Rộng Mở Tâm Hồn Lãn Tử Rộng Mở Tâm Hồn Ton That Nguyen Rộng Mở Tâm Hồn ngtieudao Rộng Mở Tâm Hồn Lê Quốc Việt Rộng Mở Tâm Hồn Du Miên Rộng Mở Tâm Hồn Quang-Tu Vu Rộng Mở Tâm Hồn phamthanh210 Rộng Mở Tâm Hồn An Khang 63 Rộng Mở Tâm Hồn zeus7777 Rộng Mở Tâm Hồn Trương Ngọc Trân Rộng Mở Tâm Hồn Diệu Tiến ... ...

... ...