Khi ăn uống nên xem như dùng thuốc để trị bệnh, dù ngon dù dở cũng chỉ dùng đúng mức, đưa vào thân thể chỉ để khỏi đói khát mà thôi.Kinh Lời dạy cuối cùng
Người ta thuận theo sự mong ước tầm thường, cầu lấy danh tiếng. Khi được danh tiếng thì thân không còn nữa.Kinh Bốn mươi hai chương
Cách tốt nhất để tiêu diệt một kẻ thù là làm cho kẻ ấy trở thành một người bạn. (The best way to destroy an enemy is to make him a friend.)Abraham Lincoln
"Nó mắng tôi, đánh tôi, Nó thắng tôi, cướp tôi." Ai ôm hiềm hận ấy, hận thù không thể nguôi.Kinh Pháp cú (Kệ số 3)
Sự ngu ngốc có nghĩa là luôn lặp lại những việc làm như cũ nhưng lại chờ đợi những kết quả khác hơn. (Insanity: doing the same thing over and over again and expecting different results.)Albert Einstein
Như đá tảng kiên cố, không gió nào lay động, cũng vậy, giữa khen chê, người trí không dao động.Kinh Pháp cú (Kệ số 81)
Tôn giáo không có nghĩa là giới điều, đền miếu, tu viện hay các dấu hiệu bên ngoài, vì đó chỉ là các yếu tố hỗ trợ trong việc điều phục tâm. Khi tâm được điều phục, mỗi người mới thực sự là một hành giả tôn giáo.Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Kẻ thù hại kẻ thù, oan gia hại oan gia, không bằng tâm hướng tà, gây ác cho tự thân.Kinh Pháp Cú (Kệ số 42)
Việc đánh giá một con người qua những câu hỏi của người ấy dễ dàng hơn là qua những câu trả lời người ấy đưa ra. (It is easier to judge the mind of a man by his questions rather than his answers.)Pierre-Marc-Gaston de Lévis
Hào phóng đúng nghĩa với tương lai chính là cống hiến tất cả cho hiện tại. (Real generosity toward the future lies in giving all to the present.)Albert Camus

VỀ MỤC LỤC

Mẹ muốn bước thêm bước nữa. Chỉ muốn thôi, không nói ra, nhưng tôi biết điều này. Mẹ chưa nói ra, có lẽ vì còn chờ thời điểm thích hợp, còn phải dò xét nơi thái độ của tôi, đứa con gái duy nhất của bà, và còn chờ cho đến lúc tình duyên mới mẻ của cuộc đời người góa phụ chín mùi tỏa hương nồng nàn.

Đã mười năm, mười năm lầm lủi một thân một bóng tần tảo nuôi con ăn học khôn lớn kể từ ngày sinh mệnh cha tôi bị căn bệnh ung thư hiểm nghèo tước mất đi, mẹ chưa hề một lần than rên kể lể, và cũng chưa một lần được hưởng những giờ phút nghỉ ngơi thanh thản. Mẹ chỉ đòi hỏi nơi tôi hai điều: Học hành tấn tới và trao dồi đức hạnh. Tôi đã không phụ lòng người mẹ tuyệt vời của mình, từ năm học lớp 4 đến hết cấp 3 tôi là học sinh giỏi liên tiếp và thi đỗ đến hai trường đại học với thứ hạng cao. Tôi biết mẹ rất vui mừng, tự hào vì đứa con gái ngoan giỏi. Nhưng mẹ chưa thỏa nguyện. Mẹ còn mong muốn nhiều hơn, cao hơn. Mẹ còn đòi hỏi tôi phải tốt nghiệp đại học, trở thành một nhân tài kiệt xuất để cống hiến tâm sức trong công cuộc xây dựng làm giàu đất nước.

Khi tôi học qua được năm thứ nhất đại học kinh tế, tôi mới hiểu ra được rằng sự đòi hỏi của mẹ không phải là đòi hỏi của riêng ai. Chính tôi khát khao ôm ấp hoài bão tiến lên phía trước để gặt hái những quả ngọt trái thơm. Chính tôi đòi hỏi nơi tôi điều ấy. Học, học, và học. Tôi biết tôi học cho mình, cho chính tôi trước tiên, nên tôi tìm được niềm say mê thích thú khi cắm đầu vào đèn sách bút mực. Đang lúc tôi lao đi với tốc độ
mạnh mẽ và tự tin trên đại lộ học vấn thì mẹ đã làm cho tôi phân tâm, chao đảo, và giảm vơi sự hứng khởi đang dạt dào.

Mẹ đang yêu thương một người đàn ông tầm thường. Một tình yêu đâm nụ nẩy chồi trong trái tim héo hon lạnh buốt của mẹ tôi khi bà đang ở vào tuổi trên bốn mươi. Người đàn ông đã nhảy vào ngồi xổm ngay nơi trống vắng mà cha tôi để lại suốt mười năm qua chính là bác Hưng, một người phu khuân vác, đẩy xe ba gác ngoài khu chợ mà mẹ tôi bao năm dầm sương dãi nắng buôn bán kiếm tiền nuôi tôi ăn học.

Bác Hưng là một người lầm lì, cục mịch. Với cái tướng to tê như hộ pháp, vai u thịt bắp, bác Hưng càng trở nên đáng sợ, rất ít ai dám gần gũi thân thiết. Nghe đâu trước kia bác từng là lính trinh sát vào sinh ra tử, bị thương cận ngày miền Nam được hoàn toàn giải phóng. Không nhà cửa, không còn gia đình thân quyến, một mình lưu lạc tứ xứ, sống qua những ngày tháng gian khổ cam go ở nhiều vùng kinh tế mới, bác Hưng trôi dạt về lại thành phố, đem sức lao động đánh đổi miếng cơm mạnh áo nơi chốn chợ búa xô bồ mấy năm qua…

Khi tôi còn học lớp 11, mẹ chuyển từ buôn thúng bán mẹt sang buôn sạp bán quầy, mỗi sáng phải chở những bao hàng quần áo ra chợ, đến chạng vạng phải thu dọn chở về nhà, công việc nặng nhọc khiến mẹ vất vả nên rất cần đến sự trợ giúp của ai đó. Tôi bận học, có muốn giúp mẹ một tay cũng không được vì mẹ không cho. Mẹ thuê người khác làm. Bác Hưng bấy giờ là tổ trưởng tổ bốc xếp hàng hóa tại chợ, nhận lấy công việc chuyên chở hàng cho mẹ tôi từ nhà ra
chợ, và ngược lại, với tiền thù lao rất nhẹ nhàng.

Từ dạo ấy, bác Hưng lãnh tiền lương tháng từ mẹ tôi, trở thành một trợ thủ đắc lực giúp cho người đàn bà góa bụa chân yếu tay mềm được thuận chèo mát mái trong việc buôn bán. Bác Hưng đã trở thành người quen của hai mẹ con tôi, và của cái hàng xóm vốn tò mò tọc mạch quanh nhà tôi nữa. Không chỉ vận chuyển hàng, thu dọn sạp cho mẹ tôi, thỉnh thoảng bác Hưng còn tự nguyện làm giúp những việc lặt vặt trong nhà tôi, khi thì bắc lại điện nước, khi thì đóng ghế sửa giường, khi thì lợp lại mái nhà, trang trí lại nội thất…với gương mặt luôn trầm ngâm và lạnh băng.

Ngày tháng qua dần, mẹ tôi buôn may bán đắt một phần nhờ sự trợ giúp tận tụy của người đàn ông lực lưỡng có gương mặt khắc khổ lạnh lùng chẳng ai ưa. Chính tôi cũng được thuận buồm xuôi gió trong việc học hành thi cử, vào đại học kinh tế ở ngay thành phố để khỏi đi xa nhà, xa mẹ, ấy cũng nhờ một phần công sức của bác Hưng. Tôi biết ơn lắm. Nhưng, tôi không thích bác Hưng trở nên gần gũi thân thiện với mẹ mình. Trong mắt tôi, bác Hưng không xứng đôi với mẹ chút nào. Mẹ tôi đẹp, đằm thắm và tươi vui. Còn người đàn ông kia thì xấu xí, lầm lì và thô kệch như một pho tượng đất biết cử động. Hơn nữa, tôi không hề muốn ai thay thế cha tôi để sống với mẹ trong căn nhà đầy kỷ niệm đầm ấm và đau thương của mẹ con tôi. Tôi lại không được quyền lên tiếng. Chỉ còn biết tỏ thái độ phản đối với bác Hưng từ khi thấy đươc mối nhân duyên của hai người lớn đã và đang nở rộ, hàn kết cho hai số phận lẻ loi
gắn bó lại khăng khít với nhau. Tôi không thể nở được nụ cười khi ở trong nhà đang có sự hiện diện của người đàn ông cục mịch khô khan. Tôi không thể ăn ngon miệng vào những bữa ăn có đến ba người, và nhiều lần tìm cách tránh né để ăn sau, hoặc ăn vội vàng trước để chạy ù đến trường với bạn bè cho quên đi sự bực bội khó chịu.

Thời gian qua, có lẽ hai người lớn đã thấy và hiểu thái độ của tôi, nên bác Hưng ít thấy ra vào nhà tôi, trừ những lúc đến chở hàng ra chợ, rồi chở hàng về. Bác đã không còn bắt chuyện hỏi han tôi nhiều như trước kia, chỉ đưa mắt nhìn tôi mỗi khi đụng mặt. Đã mấy lần bác Hưng hỏi tôi về chuyện học tập, tôi ầm ừ, trả lời cộc lốc, không như trước kia rất hào hứng trôi chảy. Đã mấy lần từ trường về nhà, tôi bắt gặp mẹ và người đàn ông cục mịch ấy ngồi bên nhau tâm sự rất thân tình, tôi vùng vằng thắp cả bó nhang trước linh vị của cha, cho khói hư