Trong phẩm này Hết Lầm Thấy Phật, đức Phật hỏi Ngài Di Lặc: Nếu có vị hoàng tử con của vua Thánh Chuyển Luân bị nhốt trong lâu đài cung điện có đầy đủ các thứ như là màn báu, giường vàng, lan can, cửa sổ, bàn ghế trang sức đều được làm từ các thứ kỳ trân dị bảo, trang hoàng hết sức khéo léo, nhưng nếu vị tiểu vương tử bị nhốt trong đó bị khóa vàng xích hai chân lại. Vậy vị vương tử đó có vui hay không? Ngài Di Lặc thưa rằng: hễ bị giam cầm thì tất nhiên là thiếu hẳn cái vui tự tại, nên ai nấy đều dùng mọi phương tiện để mong thoát ra khỏi ngục tù. Phật nêu lên tỷ dụ ấy nhằm giải thích: Thai sanh vào Biên Địa Nghi Thành nơi cõi Cực Lạc không có các nỗi khổ gì khác, chỉ vì trong năm trăm năm chẳng được thấy Tam Bảo, chẳng được tu thiện, nên coi đó là khổ. Do nỗi khổ tâm đó nên dẫu thân được sung sướng mà vẫn chẳng sinh lòng vui thích. Do hành nhân tu pháp môn niệm Phật đều mong cầu sự vui thù thắng bậc thượng; đó là được thấy Tam Bảo, được tu thiện, nên coi các sự vui kém cõi khác là khổ. Tuy gọi là khổ, nhưng thật ra chẳng hề thật sự chịu khổ.

Hỏi: Sanh vào biên địa là cái quả của tâm nghi hay là quả của việc tu thiện? Ðáp: Sanh vào biên địa chính là quả của việc tu thiện, chứ chẳng phải là quả của tâm nghi. Bởi vì trong biên địa ai ai cũng thọ hưởng sung sướng thì ắt phải là do cái quả tu thiện mà cảm thành rồi.

Hỏi: Vậy cái quả của tâm nghi là gì? Ðáp: Không thấy Tam Bảo, không được gần gũi, cúng dường chư Phật, xa lìa tất cả gốc lành thù thắng là cái quả chẳng thuần tịnh của tâm nghi

xen tạp.

Phật khuyên chúng sanh phải đoạn nghi, biết tội, sám hối cầu thoát khỏi Biên Địa. “Gốc tội” ở đây là nói đến cái tội nghi ngờ năm trí của Phật, chứ chẳng phải là những nghiệp thập ác v.v… Chúng ta hãy nơi tự tâm mình mà quán xét kỹ càng và tự quở trách cái tâm mê của mình. Thật ra cuối thời gian năm trăm năm mới nhận ra và hối trách tội lỗi nghi ngờ Trí Phật mới được thoát ra khỏi biên địa là nói về đa số, chớ chẳng phải là thời gian nhất định. Đối với bậc thượng căn như tiên sinh Viên Hoằng Đạo hoặc những người thọ trì Kinh Vô Lượng Thọ này thì chẳng cần phải đợi đến năm trăm năm; bởi vì nếu họ bị sanh vào Biên Địa thì lập tức nhận ra lỗi lầm của mình chính là nghi ngờ, liền phát lồ sám hối, đoạn nghi sanh tín; tức thời được thoát khỏi Biên Địa; nên Kinh nói: “Nếu chúng sinh đó, biết gốc tội mình, đáy lòng tự trách, cầu lìa chốn ấy, lỗi lầm đời trước, thảy đều dứt sạch, mới được thoát khỏi.” Câu “lỗi lầm đời trước thảy đều dứt sạch” là những cái tội nghi hoặc trong quá khứ đã sám trừ hết sạch rồi thì mới được thoát khỏi nghi thành, gặp Phật, nghe pháp. Như vậy là chẳng cần biết là trong thời gian năm trăm năm hay phải đến cuối thời gian ấy; cứ hễ khi nào tội lỗi nghi ngờ cũ đã tiêu diệt hoàn toàn thì liền được giải thoát.

Chỗ của Phật Vô Lượng Thọ chẳng cách trở về mặt thời gian. Hễ vừa ra khỏi hoa sen thì ngay lập tức diện kiến đức Phật A Di Đà, nghe Ngài nói pháp, chẳng cần phải mất chút thời khắc nào. Ở cõi Cực Lạc là vậy, cõi này cũng chẳng khác. Bởi do đời trước “trí tuệ người đó không được sáng suốt, hiểu

Kinh lại ít,” nên nay tuy được nghe lời giáo huấn của Phật, nhưng do tâm cấu nhiễm chưa tiêu trừ, tình chấp, kiến chấp vẫn còn, nên chẳng thật sự tin hiểu được lời dạy sâu xa của Phật. Bởi thế, chúng ta cần phải đa văn huân tập, tăng trưởng trí huệ, thì mới có thể thâm nhập tạng pháp của Như Lai. Do vì được nghe Phật pháp và lãnh hội được ý chỉ của Phật mà được tâm khai, lý giải, nên Kinh nói: “Lắng nghe Kinh pháp, dần dần cũng sẽ khai giải vui vẻ.” Hiện nay, chúng ta học Kinh Vô Lượng Thọ cũng chẳng khác chi nghe Phật A Di Đà đang nói pháp nhiệm mầu nơi cõi Tây Phương. Thế nhưng, do tâm cấu nhiễm chưa trừ, tình chấp, kiến chấp vẫn còn, nên chúng ta cần phải đa văn huân tập để tăng trưởng trí huệ, khi chúng ta hiểu rõ lời dạy của Phật rồi thì dần dần rồi cũng được tâm khai, lý giải và vui vẻ. Vì thế, cổ nhân mới bảo: “Đọc một quyển sách ngàn lần sẽ tự thấy được ý nghĩa.”

Lão hòa thượng Tịnh Không lại nói: “Thử hỏi, quý vị đã đọc Kinh Vô Lượng Thọ được ngàn lượt hay chưa? Không có thì quý vị cứ từ từ đọc đi, nhất định đọc nhiều, nghe nhiều tuyệt đối chẳng bỏ lỡ cơ hội.” Thật vậy, chúng ta muốn học tập, chỉ có một cách là huân tu thời gian lâu dài, mới có thể chế ngự được phiền não, mới có thể mở mang trí huệ, đâu có lý nào chỉ nghe một lần liền khai ngộ. Đấy cũng chính là ý chỉ mà Phật dạy trong Kinh này: “Lắng nghe Kinh pháp, dần dần cũng sẽ khai giải vui vẻ.” Hiện tại, chúng ta không thể đạt đến cảnh giới khai ngộ là do từ hai nguyên nhân chánh: Nguyên nhân thứ nhất là nghe Kinh quá ít, nguyên nhân thứ hai

là phiền não tập khí tích lũy từ vô thỉ kiếp cho đến nay quá nặng. Do nghe Kinh nhiều sẽ giúp chúng ta hóa giải được phiền não, tập khí từ vô thỉ kiếp, nên đức Phật mới dạy chúng ta: “Lắng nghe Kinh pháp, dần dần cũng sẽ khai giải vui vẻ.” Khi nào chúng ta hóa giải phiền não tập khí thì mới đạt được cảnh giới khai ngộ. Nếu nghe Kinh mà chưa thể hóa giải phiền não tập khí thì ít nhất nó cũng có thể chế ngự được phiền não tập khí, không để cho nó dễ dàng khởi hiện hành. Đó là sự ích lợi của việc nghe Kinh. Cho nên nghe Kinh là việc rất quan trọng.

Hòa thượng Tịnh Không bảo, một ngày nghe Kinh hai tiếng chỉ đủ để nhắc nhở, vẫn còn hai mươi hai tiếng đồng hồ vọng tưởng, mê hoặc điên đảo nổi dậy. Mỗi ngày chúng ta nghe Kinh tám tiếng đồng hồ, niệm Phật tám tiếng đồng hồ thì cái cơ hội nổi dậy vọng tưởng có lẽ sẽ ít hơn. Ngày nay chúng ta tu hành không có công phu đắc lực là vì nghe Kinh quá ít. Ngài khuyên chúng ta một ngày nghe đi, nghe lại chỉ một băng giảng, không nên nghe nhiều băng. Nghe một lần không hiểu, nghe lần thứ hai hiểu được một chút, nghe lần thứ ba càng hiểu được sâu thêm, càng nghe nhiều lần thì càng thêm thông suốt. Xưa nay, chư cổ Đại Đức cầu học đều phải dùng phương pháp này! Chúng ta học Phật cũng chẳng thể ngoại lệ. Mỗi ngày nghe đi nghe lại nhiều lần, miệt mài không ngừng, lúc đó tâm mình sẽ định, trong tâm mình sẽ chế ngự được vọng tưởng tạp niệm, đừng cho tâm mình có thì giờ để nổi dậy vọng tưởng bằng cách nghe Kinh, niệm Kinh. Huân tu như vậy trong một thời gian lâu dài thì chúng ta dần dần sẽ chứng

được thiền định. Đấy cũng chính là lời Phật khuyên trong Kinh: “Lắng nghe Kinh pháp, dần dần cũng sẽ khai giải vui vẻ.” Tâm được “khai giải vui vẻ” chính là chứng được thiền định. Chứng được thiền định không phải do ngồi xếp bằng, mặt quay vào vách, loại thiền định này công phu rất cao, phàm phu chúng ta khó mà thành tựu. Mỗi ngày chúng ta đều nghe Kinh, tư duy nghĩa lý trong Kinh thì mỗi ngày sẽ bớt khởi tâm động niệm khi đối diện với vạn sự, vạn vật trong thế gian. Cho đến khi thời tiết nhân duyên thành thục thì hoảng nhiên đại ngộ.

Do nguyên nhân gì mà chúng ta không thể chuyển đổi cảnh giới hiện tiền? Là vì chúng ta chưa thông suốt Kinh tạng của Phật. Tuy rằng chúng ta đọc nhiều, nghe nhiều lần một quyển Kinh, nhưng chúng ta chưa thật sự thấu triệt. Cái mà chúng ta nghe chỉ là bề ngoài, chỉ là lớp mặt ngoài da, chứ thật ra vẫn chưa khế nhập Phật trí, nên không làm chủ được chính mình trong cảnh giới hiện tiền, phiền não tập khí vẫn cứ tiếp tục khởi hiện hành như củ. Đọc Kinh, nghe giảng Kinh và quán văn tự trong Kinh sẽ giúp chúng ta nhìn thấu, hiểu rõ chân tướng của sự thật. Chân tướng sự thật đó là gì? Là như trong Kinh Kim Cang nói, vạn pháp vốn chỉ là mộng huyễn bào ảnh, vốn là không. Đó chính là chân tướng của sự thật!

Lão sư phụ Tịnh Không lại bảo: “Chân tướng của sự thật là tất cả chúng sanh đều là chư Phật Như Lai.” Chúng ta cũng đã từng nghe qua các ý này rất nhiều lần trong các Kinh điển Đại Thừa, nhưng thật sự vẫn chưa hiểu rõ, nên vẫn chưa thể thâm nhập Phật trí. Do vậy chúng ta vẫn còn phải tiếp tục đọc tụng và nghe Kinh nhiều hơn nữa để dần

dần hiểu rõ thêm. Khi nào chúng ta thật sự thông suốt chân thật nghĩa của Như Lai rồi thì hoảng nhiên đại ngộ. Vì sao có chuyện này? Vì trong việc đọc tụng và nghe Kinh vốn có đầy đủ các pháp tu Giới, Định, Huệ. Chỉ khi nào chúng ta chân thật hiểu rõ, thật sự nhìn thấu, thì mới có thể triệt để buông bỏ. Buông bỏ cái gì? Buông bỏ thành kiến, vọng tưởng, phân biệt, chấp trước của mình. Khi nào chúng ta buông bỏ được hết sạch những thứ này rồi thì thân tâm mình mới được thanh tịnh, rỗng lặng, nhẹ nhàng. Đấy chính là chứng được thiền định, trong định này có cả huệ. Định-huệ đều cân bằng thì mới gọi là đại ngộ, chớ chẳng phải là cái định của Tiểu Thừa, thiền định của Tiểu Thừa vẫn chưa đủ để đạt đến cảnh giới đại triệt, đại ngộ. Vì Thế Nhị Tổ Thiện Đạo Đại Sư mới bảo: “Đọc Kinh và niệm Phật mỗi ngày không gián đoạn là duyên giúp một phàm phu có thể vãng sanh Thượng phẩm.”

Trong tất cả các phiền não, chướng ngại lớn nhất là ái dục. Do chúng ta không thể buông bỏ ái dục và sở thích, nên tâm mình thường hay khởi động những phiền não. Ái dục và sở thích chính là “tự tư tự lợi” và cũng là nguyên nhân vì sao mình khởi tâm động niệm. Khi nào chúng ta nhổ sạch được cái gốc “tự tư tự lợi” rồi, thì khi ấy chúng ta mới được cứu và có khả năng cứu người khác. Nếu cái gốc “tự tư tự lợi” không được nhổ đi thì công phu tu hành sẽ không có lực? Gặp người khác gặp nạn không cứu giúp vì sợ liên lụy đến mình chính là “tự tư tự lợi.” Người nhổ được cái gốc “tự tư tự lợi” thì sẽ vô cùng tự tại, họ có thể làm hết thảy mọi việc trong

thế gian mà tâm vẫn an trụ trong định-huệ cân bằng; đấy mới thật sự là người đại triệt đại ngộ. Lão hòa thượng Tịnh Không dạy, then chốt của thành tựu trong tất cả pháp là hiếu học. Hiếu học chính là cảm! Năng cảm hết tất cả Phật, Bồ tát và thiện hữu trí thức đến giúp đỡ mình, thì đó chính là năng ứng. Chúng ta học tập phải từ ngay chỗ này mà bắt tay vào. Sau khi gặp Phật A Di Đà rồi thì chúng ta sẽ có đầy đủ các thần thông, đi dạo khắp các cõi Phật để cúng dường chư Phật và tùy ý tu tập các pháp công đức đúng như bổn nguyện của Phật Di Ðà, nên Kinh bảo là: “Cũng đặng cúng dường khắp vô lượng Phật, tu các công đức.”

Trong Kinh, đức Thích Ca Mâu Ni Phật kêu tên Ngài A Dật Ða là để cảnh tỉnh đại chúng chuyên tâm lắng nghe lời răn dạy của Phật mà biết rằng: “Những sự nghi hoặc là đại tổn hại, làm mất lợi lớn, bởi thế phải nên rõ tin Trí Huệ Vô Thượng của Phật.” Muốn rõ tin Trí Huệ Vô Thượng của Phật Vô Lượng Thọ thì không thể không thọ trì, đọc tụng Kinh Vô Lượng Thọ; đấy là điều tất nhiên không cần phải giải thích! Nếu có thể vì người diễn nói Kinh này thì sự rõ biết trí huệ của Phật lại càng thêm mau chóng tăng thượng. Vì sao? Vì người ấy có đầy đủ ba thứ lực: tư lực, tha lực và công đức lực.

Có nhiều Bồ tát còn chưa nghe được Kinh Vô Lượng Thọ, nên đối với pháp môn Tịnh độ vẫn còn nghi ngờ mà bị thoái chuyển quả vị Vô Thượng Bồ Đề. Đối với vấn nạn này, Bồ tát còn có nghi hoặc, huống gì là phàm phu Đại Thừa và phàm tình chúng sanh. Bồ tát còn có nghi hoặc đối Phật trí trong

Kinh Vô Lượng Thọ còn bị mất điều lợi lớn, thì phàm phu chúng ta lại càng phải tin rành rẽ vào Phật trí, thấu rõ Kinh Vô Lượng Thọ một cách sâu xa, để không bị mất lợi lớn. Tin rõ Phật trí cũng chính là nhận biết một cách rõ ràng minh bạch, phương tiện cứu độ và sự gia bị của Phật A Di Đà đối với chúng sanh nói chung và riêng mình. Do thông suốt Phật trí cho đến Thắng Trí của Như Lai, không còn tưởng lầm nữa, nên việc thấy Phật đến thọ ký cho mình là điều tất nhiên, chẳng nên nghi ngờ nữa. Lại nữa nếu hành nhân đã gặp A Di Đà Phật đích thân đến thọ ký vãng sanh rồi, thì lúc lâm chung, tự tại vãng sanh Cực Lạc chỉ là điều tất nhiên; giống như chiếc thuyền nan thuận theo cơn gió mát trong lành, vượt qua hết thảy tất cả núi cao, biển lớn, trắc trở xa xăm, đưa mình đến chỗ mình muốn đến mà không cần phải tốn hao công sức; đó chính là điều lợi lớn nhất.

Vì sao thấy Phật là điều lợi lớn nhất? Bởi vì sau khi thấy Phật, vãng sanh Cực Lạc rồi thì liền chứng Bất Thoái Chuyển cho đến quả vị Vô Thượng Bồ Đề. Chúng ta tuy là phàm phu đầy dẫy nghiệp chướng, phiền não và vọng niệm, nhưng nếu có thể chân thật phát khởi Bồ Ðề tâm thì chính là “Sơ Phát Tâm Bồ tát.” Tâm Bồ Ðề vô thượng chính là tâm nguyện làm Phật. Tâm nguyện làm Phật chính là tâm độ chúng sanh. Tâm độ chúng sanh chính là tâm nhiếp thủ chúng sanh về cõi có Phật. Ngài Thiên Thai bảo: Bồ tát thuộc Tín vị trong Biệt giáo, giống như những sợi tơ trên không trung lờ lững vô định. Vì thế, “Sơ Phát Tâm Bồ tát” thật sự vẫn còn có nhiều nguy cơ bị thoái đọa. Đây

đã nêu rõ: Dẫu thật sự là Bồ tát, nhưng nếu sanh lòng nghi hoặc pháp môn niệm Phật của Phật Di Đà, vẫn bị mất lợi lớn, huống gì là phàm phu chúng ta. Do đó, phàm phu chúng ta muốn dứt tuyệt các nghi thì không thể không thọ trì Kinh Vô Lượng Thọ.

Đức Thế Tôn trụ trong chân thật huệ để khai hóa, hiển thị Chân Thật Tế, cũng chỉ là vì muốn cứu vớt quần manh, ban cho họ cái lợi chân thật, khó gặp, khó thấy như hoa Ưu Ðàm hy hữu xuất hiện. Nay đấng khó gặp đã được gặp, điều khó nghe cũng đã được nghe mà chúng ta chẳng chịu tin nhận, thì thật là bội bạc ơn Phật, nên Kinh bảo là “làm mất lợi lớn,” tức là chẳng nhận được“cái lợi chân thật” mà Phật ban bố cho chúng sanh. Hơn nữa, pháp môn Tịnh Ðộ, Nhất Thừa nguyện hải, sáu chữ