(Từ ngày 29.2.2024 đến ngày 22.4.2024)

Bất cứ chuyến đi nào cũng giữ lại trong tôi nhiều kỷ niệm. Lần nầy đi vòng quanh trái đất từ Hannover đến Dubai; từ Dubai qua Auckland, Tân Tây Lan, rồi đến Sydney, Úc châu. Kế đó bay từ Sydney qua Los Angeles, Hoa Kỳ và di chuyển liên tục trong lục địa Hoa Kỳ qua nhiều tiểu bang khác nhau từ ngày 13.3 đến ngày 22.4.2024. Rồi từ Minneapolis bay sang Paris và trở về Hannover, Đức Quốc. Đây là chuyến đi lịch sử, dài nhất trong các chuyến đi của tôi từ trước đến nay.

Ngày 2 tháng 3 năm 2024 tôi đã có mặt tại phi trường Auckland, Tân Tây Lan sau hơn 27 tiếng đồng hồ ngồi trên máy bay cộng với giờ chờ đợi tại phi trường Dubai, để đến tham dự Đại Hội Khoáng Đại lần thứ 11 của Hội Đồng Tăng Già Thế Giới (World Buddhist Sangha Council), do Hòa Thượng Thích Phước Ân, Viện Chủ Quan Âm Sơn đứng ra tổ chức. Có hơn 500 Đại Biểu đến từ 35 quốc gia đã về đây tham dự trong 4 ngày. Phần tôi với tư cách là Phó Chủ Tịch (được bầu tại Penang Mã Lai năm 2018), đã đọc một bài tham luận bằng tiếng Việt, có phụ đề Anh ngữ và Hoa ngữ với tiêu đề là: “Phục hồi môi trường để cùng tồn tại”. Đây là một tổ chức Phật Giáo Thế Giới chỉ thuần là Tăng Ni được thành lập tại Colombo, Tích Lan vào năm 1966. Đại Hội Khoáng Đại kỳ 3 đã họp tại chùa Vĩnh Nghiêm, Sài Gòn Việt Nam vào năm 1969. Năm 1991 Họp Ban Chấp Hành (Exucutive Community Meeting) tại Hannover, có 27 quốc gia tham dự.

Ngày 6 tháng 3 năm 2024 tôi, Thầy Hạnh Bảo và Thầy Hạnh Định bay sang Seydney để viếng thăm Tổ Đình Pháp Bảo và Hòa Thượng Thích Bảo Lạc, Sư huynh của tôi, người đã xuất gia từ năm 1957, đến

nay cũng đã hơn 67 năm rồi. Năm 1964 tôi lại lên đường đi xuất gia ở tuổi 15 và cho đến hôm nay cũng đã tròn 60 năm ăn cơm của đàn na tín thí tại các chùa ở Việt Nam, Nhật Bản, Đức và khoảng 85 nước khác trên thế giới mà tôi đã có dịp ghé qua. Có nơi một tuần lễ, mà cũng có nơi nhiều tháng. Ngày ấy dân làng Mỹ Hạc của chúng tôi nói rằng: Mấy Ông ấy đi xuất dương. Và đến năm 1972, 1974 huynh đệ chúng tôi xuất dương thật. Đó là đi du học Nhật Bản.

Suốt một tuần lễ ở Thiền Lâm Pháp Bảo, tôi và Hòa Thượng Bảo Lạc đã kể chuyện đời xưa, lúc tuổi còn thơ, khi còn chung sống với cha mẹ và các anh chị ở nông thôn. Nếu chúng tôi không nhờ Tam Bảo để có cơ duyên đi xuất gia học Đạo thuở ấy, thì ngày nay chúng tôi cũng chỉ là những người nông dân xứ Quảng, tay lấm chân bùn mà thôi. Ân nghĩa ấy thật là nghìn trùng, chúng tôi không bao giờ quên cả.

Rời Sydney ngày 12.3.2024, bay đến Los Angeles ngày 13.3, Thầy trò và các Pháp hữu của chúng tôi đã được Thượng Tọa Thích Hạnh Tuệ đón về, gặp nhau tại Đạo Tràng Kiều Đàm Di và tá túc tại đó cho đến thứ Hai tuần sau mới bay đi San Jose.

Đầu tiên chúng tôi đi thăm Quý Ngài Trưởng Lão trong vùng như: Hòa Thượng Thích Chơn Thành, Hòa Thượng Thích Nguyên Trí, Hòa Thượng Thích Minh Mẫn, Hòa Thượng Thích Nguyên Siêu, Hòa Thượng Thích Thiện Long v.v…cũng như thăm các chùa quanh vùng như: Chùa Liên Hoa, Bát Nhã, Huệ Quang, Bảo Quang, Tu Viện Đại Bi, Chùa Quan Âm, Chùa Phật Tổ v.v… Đặc biệt chiều Chủ Nhật ngày 17 tháng 3 năm 2024 Hội Đồng Hoằng Pháp của GHPGVNTN đã tổ chức một buổi lễ tưởng niệm 49 ngày

của Đức Trưởng Lão Tăng Trưởng Thích Thắng Hoan và tuần 100 ngày của Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ, Chánh Thư Ký xử lý Viện Tăng Thống. Có hơn 300 Tăng Ni và Phật Tử khắp nơi về tham dự ngày lễ tưởng niệm nầy tại Tu Viện Đại Bi. Một số quý vị Cư sĩ hữu công với Đạo như: Cư sĩ Tâm Quang, Cư sĩ Tâm Huy, Cư sĩ Nguyên Minh v.v…cũng đã hiện diện cùng với đại diện của Gia Đình Phật Tử Việt Nam tại Hoa Kỳ như Huynh trưởng Lê Quang Dật, Huynh trưởng Tâm Thường Định v.v… Thượng Tọa Thích Hạnh Tuệ làm MC, điều khiển chương trình lễ tưởng niệm. Kế tiếp chúng tôi với tư cách là Chánh Thư Ký của Hội Đồng Hoằng Pháp đã trình bày về công việc phiên dịch Đại Tạng Kinh của Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ trong thời gian qua, trước khi Ngài viên tịch vào ngày 24.11.2023, cũng như thông báo đến Đại chúng chương trình in ấn Thanh Văn Tạng đợt 2 trong thời gian sắp đến; kế tiếp Hòa Thượng Thích Nguyên Siêu trình bày công hạnh của Hòa Thượng Thích Thắng Hoan, và Hòa Thượng Thích Bổn Đạt có lời cảm từ về ngày lễ tưởng niệm. Sau khi chụp hình lưu niệm, mọi người ra về với âm vang lời kinh tiếng kệ trong buổi lễ vẫn còn vọng lại đâu đây...

Cho đến ngày cuối của tuần lễ ở tại Los Angeles, Phái Đoàn Hoằng Pháp đã giảng tại các chùa như: Tu Viện Đại Bi do Hội Phật Học Đuốc Tuệ chủ xướng; Chùa Quan Âm, nơi Ni Sư Tịnh Quang Trụ Trì; và chùa Phật Tổ, nơi Thượng Tọa Thường Tịnh Trụ Trì cũng như tại Đạo Tràng Kiều Đàm Di. Ngoài ra Phái Đoàn cũng đã tiếp xúc với một số quý vị ký giả như Cô Kiều Mỹ Duyên và các đài phát thanh, báo chí v.v…tại miền Nam California.

Chiều ngày 18 tháng 3 Phái Đoàn của

chúng tôi đã bay đến San Jose. Sư Cô Thích Nữ Hạnh Trì, Trụ Trì Tịnh Thất Hòa Bình tại Fremont đã cho Phật tử đón chúng tôi về Niệm Phật Đường Fremont để cư ngụ suốt trong một tuần lễ tại đó. Sáng ngày 19.3 (thứ Ba) là ngày trong tuần, nhưng nhóm của Cô Đồng Từ thường hay sinh hoạt tại Tịnh Xá Quan Âm của Thượng Tọa Thích Minh Bảo, nên Phái Đoàn của chúng tôi có mặt từ sáng sớm tại đó để giảng pháp và truyền Bồ Tát Giới cho 9 Phật Tử tại gia. Ngày hôm sau và hôm sau nữa Phái Đoàn đã đi thăm và đảnh lễ quý Tôn Túc trong vùng như: Hòa Thượng Thích Minh Đạt, Viện Chủ Chùa Quang Nghiêm tại Stockton; Hòa Thượng Thích Tịnh Từ và Hòa Thượng Thích Tịnh Diệu khai sơn Chùa Kim Sơn; thăm Chùa An Lạc, nơi Ni Trưởng Thích Nhữ Nguyên Thanh làm Viện Chủ v.v… Ngoài ra chúng tôi cũng đã đi thăm Chùa Đức Viên, Chùa Thiên Long Sơn và ghé sang Chùa Đại Bảo Trang Nghiêm để thắp nhang kỷ niệm 2 năm Hòa Thượng Thích Thái Siêu (Đỗng Tuyên) viên tịch. Suốt ngày 23.3 giảng pháp tại Tịnh Thất Hòa Bình. Tối đó đi tham dự đêm ra mắt DVD và USP chương trình “Đêm Thành Đạo” của ca sĩ Gia Huy; và ngày Chủ Nhật 24.3 Phái đoàn đã chạy xe sang Chùa Kim Quang tại Sacramento, thủ phủ của Tiểu bang California để giảng pháp. Chùa nầy do cố Hòa Thượng Thích Thiện Trì sáng lập và hiện tại do Thượng Tọa Thích Thiện Nhơn Trụ Trì.

Ngày 26.3.2024 Phái đoàn của chúng tôi gồm có 7 người. Đó là: tôi, Hòa Thượng Thích Thông Triết, Thượng Tọa Thích Hạnh Định, Thượng Tọa Thích Viên Giác, Thượng Tọa Thích Thánh Trí, Đại Đức Thích Chúc Hiếu và Đại Đức Thích Trung Thành bay đi Houston, được Phật Tử Thiện Chánh và Bùi Khoa đón về Chùa Trúc

Lâm, nơi Thầy Hạnh Hoa sáng lập. Tại đó có thêm Thượng Tọa Thích Hạnh Giới, Thượng Tọa Thích Hạnh Bảo và Thượng Tọa Thích Thiện Trí nữa. Tổng cộng là 10 vị trong Đoàn. Phái đoàn đã đi thăm viếng các bậc Tôn Túc quanh vùng như: Trưởng lão Sư thúc Thích Chơn Điền, năm nay Ngài đã 97 tuổi, đang ở tại Tu Viện Phước Đức vùng Houston do Thượng Tọa Thích Trí Hiền và Tăng chúng Tu Viện chăm sóc. Phái đoàn cũng đã đến thăm Chùa Việt Nam, nơi Hòa Thượng Thích Nguyên Hạnh khai sơn và Hòa Thượng Thích Nguyên Đạt làm Giám Viện. Đây là một trong những ngôi chùa có tầm vóc của Phật Giáo Việt Nam tại Hoa Kỳ với Chánh điện rộng có thể chứa cả 1.000 người. Kế tiếp chúng tôi đi thăm Chùa Viên Thông, nơi Ni Trưởng Thích Nữ Thanh Lương sáng lập và Ni Sư Thích Nữ Minh Liên làm Giáo Thọ. Đây cũng là một ngôi chùa Ni to lớn sánh vai cùng với Chùa Đức Viên tại San Jose do Cố Ni Trưởng Thích Nữ Đàm Lựu thành lập và Chùa An Lạc, nơi Ni Trưởng Thích Nữ Nguyên Thanh làm Viện Chủ.

Ngày thứ Tư có một Phật tử vùng Houston lái xe chở chúng tôi lên Dallas để thăm nhà Phật tử Trần Văn Vũ và những ngôi tự viện tại địa phương như: Chùa Liên Hoa, nơi Hòa Thượng Pháp Nhẫn làm Viện Chủ; Chùa Từ Đàm Hải Ngoại, nơi Hòa Thượng Thích Tín Nghĩa sáng lập; Chùa Đạo Quang, nơi cố Hòa Thượng Thích Tịnh Đức khai sơn. Bây giờ chùa tháp vẫn còn đây, đang trơ gan cùng tuế nguyệt, nhưng Hòa Thượng cũng là một nhà thơ với bút hiệu Phù Vân, đã nổi tiếng một thời với bài thơ “Cố Đô giờ đã ra sao”, bây giờ không còn thấy bóng dáng Ngài đâu nữa. Thật là vận nước đổi thay, cuộc đời vô thường là thế. Sáng ngày

thứ Năm đúng vào ngày 19 tháng 2 âm lịch là lễ vía Đức Quán Thế Âm Bồ Tát, Phật tử Vũ đã phát tâm Quy Y Tam Bảo, nên tôi đã đặt cho Pháp Danh là Thiện Minh Trí. Đây là một người Phật tử rất đặc biệt ở vùng nầy. Vào lúc 5 giờ sáng ngày 28.3 tại Dallas, chúng tôi đã tham dự buổi họp trên hệ thống Zoom với 13 chư Tôn Đức Tăng Ni và quý vị trong Ban Phiên Dịch Tam Tạng Kinh Điển; có cả Hòa Thượng Thích Thái Hòa và Hòa Thượng Thích Nguyên Siêu tham dự. Ni Sư Thích Nữ Thanh Trì đã trình bày mạch lạc về cách dạy cho học viên khóa chiêu sinh lớp Phạn ngữ, đọc Phật điển bằng Phạn ngữ như điều của Ôn Tuệ Sỹ chủ trương. Đến cuối tuần, trong khi quý Thầy khác chia phiên nhau để giảng pháp mỗi tối tại Chùa Trúc Lâm thì tôi và Hòa Thượng Thích Thông Triết bay đi Oklahoma vào sáng ngày 30.3 để tối ngày 31.3 phải trở lại Houston, sau khi tham dự đêm gây quỹ xây dựng nhà Báo Ân tại một nhà hàng do Thiền Viện Chánh Pháp tại Oklahoma tổ chức với sự đảm nhận của Đại Đức Thích Trúc Thái Bảo và Sư Cô Linh Minh. Hy vọng lần tới, chương trình thi công này sẽ hoàn tất.

Đặc biệt vào sáng ngày 1 tháng 4 năm 2024 có một lễ truyền giới Tỳ Kheo cho Thầy Hạnh Hoa gồm Tam sư thất chứng, nhưng chỉ có một giới tử duy nhất; và buổi chiều cùng ngày có một lễ hội nghe pháp dưới sự chủ giảng của Phái đoàn bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau như: Việt, Anh, Nhật, Đức, Tây Ban Nha, Hoa ngữ, Pháp ngữ v.v…về đề tài “Ý nghĩa của việc xuất gia thọ giới” cho hơn 3.000(ba ngàn) người nghe, hầu hết là người Mễ, người Mỹ và người Hoa, còn người Việt tham dự rất

ít. Chưa bao giờ tôi thấy được ở đâu trên đất Mỹ vào ngày thứ Hai đầu tuần, nghe pháp kéo dài suốt 5 tiếng đồng hồ từ 3 giờ chiều đến 8 giờ tối, mà Phật Tử cũng như không Phật Tử ngồi nghe yên lặng trong suốt thời gian dài ấy, chỉ thỉnh thoảng được nghe những tràng pháo tay đều nhịp mà thôi. Đó là những âm thanh, hình ảnh mà tôi sẽ không bao giờ quên trong suốt cuộc đời còn lại của mình, cũng chẳng phải chỉ trong lần nầy, mà tất cả những lần khác về trước cũng vậy.

Ngày 3 tháng 4 năm 2024 Phái đoàn chúng tôi đã bay đi Atlanta. Tại phi trường đã được Thượng Tọa Thích Đạo Tĩnh và Ni Sư Thích Nữ Huệ Nghiêm đón về Thiền Viện Trúc Lâm Bảo Chí, cư ngụ suốt 1 tuần lễ tại đó. Đầu tiên chúng tôi đến thăm và đảnh lễ Hòa Thượng Thích Hạnh Đạt, Viện Chủ Tu Viện Kim Cang. Đây là ngôi chùa đầu tiên được xây dựng tại vùng nầy hơn 40 năm về trước; thế nhưng bây giờ, đã có trên 60 ngôi tự viện lớn nhỏ của riêng Phật Giáo Việt Nam chúng ta đang có mặt tại vùng nầy. Quả thật là hy hữu và bất khả tư nghì. Chúng tôi cũng đã đến Tu Viện Vô Biên Hạnh, nơi Thượng Tọa Thích Quảng Văn Trụ Trì. Chùa Dược Sư, nơi Thượng Tọa Thích Chí Viên sáng lập; Chùa Hải Ấn, nơi Ni Sư Thích Nữ Huệ Nghiêm đang xây dựng. Đoàn cũng đã đi thăm Chùa Tây Phương và các chùa ở qu