Viên Giác kinh Ðại Sớ, quyển Mười Lăm có câu: “Khéo hiểu chân, biết vọng, biết bịnh rành thuốc, thì gọi là thiện tri thức”.

Trong tác phẩm An Lạc Tập, Ngài Ðạo Xước dựa theo kinh Pháp Cú viết: “Phật dạy, thiện tri thức có thể thuyết pháp sâu, nghĩa là: Không, Vô tướng, Vô nguyện, các pháp bình đẳng, vô nghiệp, vô báo, vô nhân, vô quả, cứu cánh như như, trụ trong thật tế; nhưng trong Tất Cánh Không, lại rộn ràng lập ra hết thảy pháp, thì gọi là thiện tri thức”. Sách còn ghi: “Thiện tri thức là cha mẹ vì dưỡng dục thân Bồ-đề của các ông. Thiện tri thức là tròng mắt của các ông vì thấy hết thảy đường thiện ác. Thiện tri thức là thuyền lớn của các ông, vì chuyên chở các ông vượt khỏi biển sanh tử. Thiện tri thức là dây giàm của các ông vì lôi kéo các ông ra khỏi sanh tử”. Vì vậy, sách khuyên bảo: “Hết thảy chúng sanh muốn đắc Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác, thì nên thân cận thiện tri thức, thưa hỏi pháp yếu”.

Phẩm Diệu Trang Nghiêm Vương trong kinh Pháp Hoa có câu: “Thiện tri thức là đại nhân duyên vì giáo hóa, dẫn dắt khiến được thấy Phật, phát tâm Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác”.

Nói tóm lại, người tương tri, tương thức của mình, dẫn dắt mình đi trên con đường lành, có lợi cho đạo Bồ-đề của mình, thì gọi là bạn lành hay thiện tri thức. Thiện tri thức là người có trí huệ phân biệt rành rẽ cái gì là chân, cái gì là vọng, thông đạt chân thật tế, biết căn tánh của chúng sanh, theo bịnh cho đúng thuốc.

Do những lời dạy trên, chúng ta nhận thấy rằng, muốn chứng Bồ-đề thì phải cầu bạn lành. Nhưng phải dùng cách gì để cầu được bạn lành? Kinh Viên Giác dạy: “Chúng sanh đời mạt toan phát đại tâm cầu thiện tri thức

hòng tu hành, thì nên cầu người có chánh tri kiến đối với hết thảy, tâm chẳng trụ tướng, chẳng đắm theo cảnh giới Thanh văn, Duyên giác. Tuy hiện trong trần lao, nhưng tâm hằng thanh tịnh; thị hiện có các lỗi, nhưng khen ngợi phạm hạnh, chẳng khiến chúng sanh làm điều chẳng đúng với luật nghi. Cầu người như thế thì liền được Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác”. Kinh Viên Giác bảo, muốn cầu thiện tri thức thì trước hết phải tìm người có chánh tri kiến đối với hết thảy các pháp thế gian và xuất thế gian. Nhưng, thế nào mới được gọi là chánh tri kiến? Viên Giác Ðại Sớ giải thích: “Khéo thông đạt giác tánh, chẳng do tu mà sanh, quyết trạch không nghi, thì gọi là chánh tri kiến”. “Giác tánh” là tánh giác diệu minh vốn sẵn có, chẳng phải từ bên ngoài đến, cũng chẳng phải do tu mà có. “Quyết trạch” là khéo phân biệt các pháp tướng. “Không nghi” là bất động nơi Trung đạo Ðệ nhất Nghĩa đế. Vậy, “quyết trạch không nghi” là tâm chẳng trụ nơi tướng, lìa khỏi cảnh giới phiền não của phàm phu. Nếu còn bận tâm đến chút pháp thì đều gọi là trụ tướng. Thậm chí ngay cả Phật pháp còn chẳng bận tâm, ngay cả Bồ-đề Niết-bàn còn chẳng chấp trước, huống hồ là cảnh giới huyễn mộng của thế gian. Vì thế, người chân thật niệm Phật chẳng nên trụ vào đâu cả mà sanh tâm, chẳng nên trụ vào sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp để sanh tâm, chỉ nên trụ tâm mình trong một câu Phật hiệu A Di Đà. Một khi đã được vô tâm sở trụ rồi, liền khế hợp với Viên giác. Đây chính là pháp yếu mà Ngài Đại Thế Chí Bồ-tát đã giảng dạy trong kinh Thủ Lăng Nghiêm: “Nhiếp thủ sau căn, tịnh niệm tiếp nối không gián đoạn, chẳng cần nhọc công xen tạp với các pháp

môn khác, thì sẽ tự được tâm khai.”

Kinh Xưng Tán Ðại Thừa viết: “Thà ở trong địa ngục cả trăm ngàn kiếp, trọn chẳng phát tâm Nhị thừa”. Viên Giác Đại Sớ chép: “Người hoại kiến tuy chẳng hoại hạnh, nhưng chẳng thể làm con mắt đạo cho chúng sanh. Dẫu hoại hạnh, nhưng kiến giải chẳng sai lầm, thì vẫn là ruộng phước chân thật thù thắng cho trời người”. Ðại Luận còn viết: “Ðối với các bậc sư tôn, nên tưởng như Thế Tôn. Nếu có ai có thể khai hiển, giải thích nghĩa sâu, cởi mở nghi kết, thì tận tâm cung kính, chẳng nghĩ đến các điều ác khác. Ví như cái túi dù bệ rạc, thì chẳng nên vì cái túi ấy bệ rạc, mà bảo là nó chẳng thể đựng nổi của báu. Lại như ban đêm đi trên đường hiểm, có kẻ tệ hại cầm đuốc thì chẳng nên vì kẻ ấy tệ ác mà chẳng thè