Bát-nhã hiện tiền - Tu học Phật pháp

VỀ MỤC LỤC

Trong truyện ký của nhà Phật có kể rằng: Khi Ngài Tu Bồ-đề đang ngồi yên lặng, tỉnh tọa, bổng dưng thấy mưa hoa trời Mạn-Đa-La rơi xuống, Tu Bồ liền hỏi: “Ai đang rải hoa?” Bổng dưng từ trên hư không có tiếng trả lời: “Tôi là Đao Lợi Thiên Chúa đây”. Ngài Tu Bồ lại hỏi: “Vì sao ông rải hoa?” Vua trời Đao Lợi trả lời: “Tôi rải hoa cúng dường ông, vì ông khéo nói Bát-nhã”. Ngài Tu Bồ chỉ ngồi yên tịnh một chỗ mà vua trời Đao Lợi lại khen là khéo nói Bát-nhã, nghĩa ấy là như thế nào? Tu Bồ-đề là tiếng Phạn, có nghĩa là Không Sanh. Ngài Tu Bồ-đề là bậc đương cơ trong kinh Kim Cang, thấu hiểu tánh Không bậc nhất. Lúc ông tỉnh tọa chính là lúc quán Không, cũng tức là quán Bát-nhã, nên vua trời Đao Lợi mới rải hoa Mạn-Đà-La cúng dường và khen là “khéo nói Bát-nhã”. Điều này nói rõ tâm thanh tịnh tốt lành có thể cảm động chư thiên, thiện thần. Chư thiên, thiện thần sẽ rất hoan hỷ, rải thiện hoa cúng dường và tận tình giúp đỡ thiện nhân.

Trong pháp môn Tịnh độ, lúc hành giả niệm câu Phật hiệu đến mức tâm thanh tịnh lắng trong, chẳng có một vọng niệm nào hết, Bát-nhã hiện tiền, thì đây cũng chính là pháp tu Quán chiếu Bát-nhã. Ngài Tu Bồ-đề ngồi Thiền là tu quán “không tức là có”, “vô niệm tức là niệm”. Người niệm Phật là tu quán “có tức là không”, “niệm tức là vô niệm”. Cả hai pháp quán “không tức là có” và quán “không tức là có” đều là cùng một pháp Quán Bát-nhã và có kết quả như nhau, nên nếu hành giả nào niệm Phật có sức quán Bát-nhã như vậy, ắt cũng được chư thiên rải mưa hoa trời Mạn-Đà-La cúng dường và khen ngợi là “khéo nói Bát-nhã”. Niệm câu Phật hiệu A Di Đà cho đến vô

niệm, niệm cho đến Nhất tâm Bất loạn, bèn hàm nhiếp toàn bộ hết thảy các kinh giáo do Thích Ca Mâu Ni Phật và mười phương ba đời hết thảy chư Phật Như Lai đã nói và tất cả các pháp môn do các Ngài đã tu, chẳng sót một điều gì cả. Một câu Phật A Di Đà Phật quả thật là chẳng thể nghĩ bàn! Điều này chẳng phải dễ hiểu, chỉ khi nào chúng ta thật sự chú tâm học kinh Vô Lượng Thọ mới thấu hiểu điều này. Từ một câu niệm Phật, niệm cho đến không còn một chút vọng tưởng phiền não nào sót lại trong tâm, thoát nhiên khai ngộ, chẳng có pháp môn nào không đạt được, thì đó chính là Bát-nhã hiện tiền.

Kinh Vô Lượng Thọ chép: “Một mai khai thông triệt sáng, trong tướng tự nhiên, bản nhiên thanh tịnh, ánh sáng vô lượng, dung hóa tự nhiên, chuyển biến tối thắng”. Câu kinh văn này miêu tả cảnh giới Bát-nhã hiện tiền lúc người niệm Phật đắc Lý Nhất Tâm Bất Loạn. Chính vì lẽ đó, câu “Pháp môn vô lượng thệ nguyện học” được đặt sau câu “Phiền não vô tận thệ nguyện đoạn”. Niệm Phật đến một lúc nào đó, bổng dưng tâm được thanh tịnh lắng trong, chẳng còn nhiễm bẩn một mảy may phiền não, thì tự nó biết chiếu sáng, thông rõ hết thảy các pháp, chẳng có pháp nào chẳng biết rõ ràng rành rẽ, thì đấy chính là Bát-nhã hiện tiền, là thành tựu “Pháp môn vô lượng thệ nguyện học”. Đương nhiên sau khi đã thành tựu nguyện này rồi, thì nguyện cuối cùng “Phật đạo vô thượng thệ nguyện thành” cũng theo đó mà tự nhiên thành tựu. Đã thành Phật đạo rồi, đương nhiên hết thảy các pháp môn đều thông đạt, hết thảy các nguyện trong Tứ Hoằng Thệ Nguyện đều đạt đến mức rốt ráo. Từ một câu Phật hiệu A Di Đà Phật và một

bộ kinh Vô Lượng Thọ mà có thể thành tựu Tứ Hoằng Thệ Nguyện đến mức viên mãn rốt ráo, thì hãy tự hỏi: Hiện thời chúng ta phải tu pháp nào? Trong tương lai, sau khi thành tựu đạo nghiệp, chúng ta sẽ hoằng truyền kinh nào? Thật ra mà nói, nếu bản thân mình tạp tu loạn xạ, rồi lại đem cái thế trí biện thông loạn xạ ấy chia sẻ với người khác, chắc chắn chẳng những hại mình mà còn hại người khác, Vì sao? Vì đó chỉ là nói pháp chấp tướng, là nói pháp ngoài da, chẳng thật sự lý giải được một pháp nào cả, chẳng thể hiển bày được chân thật trí huệ và cũng chẳng thể hiển lộ được Bát-nhã từ trong bất cứ một kinh điển nào của Phật. Trong kinh Vô Lượng Thọ, Đức Phật tuyên bố: “Ban cho chúng sanh lợi ích chân thật”. Vậy, lợi ích chân thật ấy là gì? Lợi ích chân thật chính là ba điều chân thật liên tiếp: chân thật trí huệ, chân thật chi tế và chân thật lợi. Lợi ích chân thật trước tiên nhất mà Đức Phật ban cho chúng sanh không gì bằng chuyên học, chuyên tu, chuyên nói chỉ một bộ kinh Vô Lượng Thọ hoặc kinh Di Đà và chuyên niệm chỉ một câu A Di Đà Phật để thành tựu chân thật trí huệ. Một khi đã có chân thật trí huệ, tức Bát-nhã đã hiện tiền rồi, thì chân thật chi tế và chân thật lợi tự nhiên hiện ra đầy đủ viên mãn, dung hóa tự nhiên, chuyển biến tối thắng.

Kinh Vô Lượng Thọ giảng về sự trang nghiêm trong Tây Phương Cực Lạc Thế Giới: Hư không đổ mưa hoa, gió thổi hoa cuốn đi từ cây cối phiêu lãng khắp nơi, đẹp đẽ khôn kể xiết. Hoa rơi xuống đất, dầy đến bốn tấc, lại còn tự nhiên bày ra những kiểu dáng đẹp đẽ nhất một cách trật tự, chẳng

rối loạn. Hoa nơi ấy vĩnh viễn trong sạch, tươi nhuận. Lúc hoa vừa bắt đầu khô héo, liền tự nhiên biến mất đi chẳng còn nữa, hoa mới tươi đẹp khác lại rơi xuống thay thế cho hoa củ. Có người nghe vậy, bèn thắc mắc hỏi: Kinh nói Tây Phương Cực Lạc Thế Giới là liên hoa hóa sanh, hễ ai vãng sanh về đó đều có cái thân hư vô, cái thể vô cực, liền có tướng hảo quang minh giống y như A Di Đà Phật, sống đời đời kiếp kiếp, chẳng hề có trưởng thành dần dần, cũng chẳng có sanh, lão, bệnh, tử. Kinh còn nói, tất cả hoa cỏ cây cối trong cõi Cực Lạc đều do bảy báu hợp thành, chẳng sanh trưởng vào mùa Xuân, chẳng xơ xác vào mùa Thu, tất cả hết thảy các pháp đều là vô lượng thọ, đều là bất sanh bất diệt. Thế thì tại sao lại có hiện tượng hoa khô héo, rơi rụng, biến mất? Đấy chẳng phải là hiện tượng sanh diệt đó ư? Phải giải thích những hiện tượng ấy thế nào mới xứng tánh pháp giới ấy? Xin thưa: Tất cả cảnh giới nơi cõi Cực Lạc đều là hiện tượng do A Di Đà Phật biến hoá ra nhằm để thuyết pháp, cảnh tượng hoa héo rơi rụng nơi cõi Cực Lạc chỉ là biểu pháp. Pháp này có hai nghĩa: Một là tượng trưng cho tập khí của người từ thế giới phương khác vừa mới tới Tây Phương Cực Lạc. Hai là biểu thị nhân hạnh của Bồ-tát nơi cõi ấy.

· Nghĩa thứ nhất: Trong Thế Giới Cực Lạc, hết thảy đều là duy tâm sở hiện, duy thức sở biến. Hoa héo biểu thị tập khí của người vừa mới đới nghiệp vãng sanh về đó, tâm vẫn còn biến hiện, vẫn còn khởi tâm động niệm. Lúc người ấy vừa sanh ra ý nghĩ hoa rơi xuống, lẽ nào chẳng bị héo khô, thì nó

liền khô héo, khiến họ lập tức thức tỉnh, biết chính mình đang khởi tâm động niệm, liền quay trở về chánh niệm, dứt vọng, quy chân.

· Nghĩa thứ hai: Hoa tượng trưng cho nhân hạnh của người tu Bồ-tát đạo. Tu hành giải đãi giống như hoa héo úa tàn, rơi rụng. Trong cõi này, khi chúng ta phát tâm thật sự muốn vãng sanh Cực Lạc, trong ao bảy báu nơi cõi ấy liền trổ ra một đóa hoa sen. Nếu chúng ta tinh tấn, siêng năng niệm Phật, hoa sen ấy được vun bồi ngày càng to lớn hơn, quang minh ngày càng chiếu sáng hơn, màu sắc ngày càng đẹp đẽ lộng lẫy hơn. Nếu chúng ta giải đãi, ngã lòng, chẳng muốn niệm Phật cầu vãng sanh nữa, hoặc chẳng tin pháp môn Tịnh độ nữa, đổi sang học pháp môn khác, hoa sen ấy liền khô rụng, chẳng còn nữa. Tương tự như vậy, trong cõi Cực Lạc, hễ vị nào giải đãi đôi chút, liền thấy màu sắc và quang minh của hoa sen bổng dưng trở nên kém hẳn đi. Khi vị ấy thấy hoa hơi héo một chút hay chân bị lún sâu vào thảm hoa một chút, thì A Di Đà Phật liền thổi gió Bát-nhã lên để trừ khử tập khí giải đãi và phiền não của họ, khiến họ tăng thêm tinh tấn lực. Hiện tượng hoa héo tàn, rơi rụng bị gió Bát-nhã thổi sạch mất đi, lại hiện ra mưa hoa mới mang ý nghĩa: A Di Đà Phật thị hiện sự quan tâm và cảnh giác rất lớn đối với sự tu hành của Bồ-tát trong cõi ấy. Ngài luôn khuyên nhắc Bồ-tát phải luôn tinh tấn tu hành, bởi vì tinh tấn chính là thiện căn của Bồ-tát. Trong hết thảy các thời nơi cõi Cực Lạc đều xảy ra hiện tượng được diễn tả trong kinh Vô Lượng Thọ: “Qua bữa ăn xong, hoa kia tự mất, mặt đất thanh tịnh, lại giăng

hoa mới. Tùy thời tùy tiết trở lại biến khắp như trước không khác, sáu lần như thế”. Hoa vừa khô héo, rơi rụng, liền bị gió Bát-nhã của A Di Đà Phật thổi đi mất hết, chỉ còn lại những hoa mới xinh đẹp, nhằm biểu thị rằng: Với lực gia trì của A Di Đà Phật, các vị Bồ-tát nơi cõi Cực Lạc chẳng bao giờ gặp duyên thối thất, lui sụt trong đạo Vô thượng Bồ-đề.

Chúng ta học kinh Vô Lượng Thọ, nhất định phải hiểu ý nghĩa này, mới biết vì sao chư vị vãng sanh về cõi Cực Lạc đều trụ trong Bất Thoái Chuyển, đều là A Bệ Bát Trí Bồ-tát nơi quả vị Vô thượng Bồ-đề. Chúng ta phải hiểu như vậy mới có thể trực nhập vào trong cảnh giới gia trì bất khả tư nghì của A Di Đà Phật. Mỗi khi chúng ta hơi giải đãi, biếng nhác, hoặc thối tâm tu hành trước hoàn cảnh bất lợi nào đó, hoặc phiền não bởi hoàn cảnh vật chất và nhân sự gì đó, bổng dưng nghe được một câu kinh, gặp một hiện tượng xảy ra dù là thuận cảnh hay nghịch cảnh, liền tỉnh thức, giác ngộ chân tướng sự thật, phiền não tự nhiên lặn xuống, tự mình trở nên tinh tấn niệm Phật hơn, thanh tịnh hơn, thì đó chính là gặp phải gió Bát-nhã của A Di Đà Phật thổi tới mình. Trạng huống này chẳng phải là giống như hình ảnh của hoa héo bị thổi mất đi, mặt đất trở lại thanh tịnh, lại giăng hoa mới đó sao? Mặt đất ví cho tâm chúng sanh. Gió Bát-nhã ví cho trí tuệ Phật. A Di Đà Phật thổi gió Bát-nhã tới người nào, người ấy liền thanh tịnh, phấn chấn, ngũ căn ngũ lực tăng trưởng, pháp hỷ sung mãn, giống như hoa mới hiện ra thay thế vào chỗ hoa héo rủ vậy. Chúng ta học kinh hiểu được ý nghĩa ẩn mật

như vậy mới đúng với ý chỉ của kinh Kim Cang: “Nhược kiến chư tướng phi tướng, tức kiến Như lai” (Nếu nhận ra các tướng đều không phải tướng, tức thấy Như lai).

Như vậy, “gió đức, mưa hoa” cũng có nghĩa là khi gió