Trong phẩm Ba Bậc Vãng Sanh trước, kinh chú trọng phẩm vị sau khi vãng sanh, chứ chưa bàn chi tiết về những nhân hạnh để được vãng sanh. Trong phẩm này, kinh bàn rộng thêm về những hạnh tu để được Chánh Nhân Vãng Sanh; cho nên phẩm này được đặt tên là “Chánh Nhân Vãng Sanh”. Hai phẩm Ba Bậc Vãng Sanh và Chánh Nhân Vãng Sanh này cùng tạo thành cái cốt lõi của kinh, hỗ trợ lẫn nhau. Tuy phẩm Ba Bậc Vãng Sanh chỉ nói đến sở hạnh của Ba Bậc Vãng Sanh, nhưng đó cũng là một phần của Chánh Nhân Vãng Sanh. Nói cách khác, Ba Bậc Vãng Sanh chính là quả báo của những Chánh Nhân Vãng Sanh được nói đến trong phẩm này.

Ða số các Chánh Nhân được nói trong phẩm này đều giống với các Tịnh nghiệp Tam Phước được dạy trong Quán kinh. Trong Quán kinh, đức Phật dạy: “[Muốn] sanh về nước ấy thì nên tu ba phước: Một là: hiếu dưỡng phụ mẫu, phụng sự sư trưởng, từ tâm chẳng giết, tu mười thiện nghiệp. Hai là: thọ trì Tam Quy, đầy đủ các giới, chẳng phạm oai nghi. Ba là: phát Bồ Ðề tâm, tin sâu nhân quả, đọc tụng Ðại Thừa, siêng năng tinh tấn tu hành. Ba sự ấy gọi là Tịnh nghiệp.” Rồi Phật bảo Vy Ðề Hy : “Người biết hay chăng? Ba thứ nghiệp ấy chính là Chánh Nhân tịnh nghiệp của quá khứ, hiện tại, vị lai tam thế chư Phật”.

Quán kinh còn dạy: “Lại có ba hạng chúng sanh sẽ được vãng sanh. Những gì là ba? Một là: từ tâm chẳng giết, đủ các giới hạnh. Hai là: đọc tụng kinh điển Phương Ðẳng Ðại Thừa. Ba là: tu hành sáu niệm, hồi hướng phát nguyện, nguyện sanh cõi ấy. Ðầy đủ các công đức đó trong một ngày cho đến bảy ngày thì được vãng sanh”. Sáu niệm được nói trong Quán Kinh là: niệm

Phật, niệm Pháp, niệm Tăng, niệm giới, niệm thí, niệm thiên.

So sánh những điều trên được ghi chép trong Quán kinh với nội dung trong Phẩm Chánh Nhân Vãng Sanh của kinh này, chúng ta thấy cả hai kinh đều dạy nhiều điểm thật giống hệt nhau. Trong Phẩm Chánh Nhân Vãng Sanh của Kinh Đại Thừa Vô Lượng Thọ, trước hết kinh nói đến Bậc Chánh Nhân Thứ Nhất, kinh chép : “Lại nữa A Nan, nếu như có người thiện nam, thiện nữ, nghe kinh điển này, thọ trì đọc tụng, biên chép cúng dường, ngày đêm không ngừng, cầu sinh Cực Lạc, phát tâm Bồ Ðề, giữ gìn giới cấm, vững vàng không phạm, căn lành đã làm, đều ban cho họ, khiến họ an lạc, nhớ niệm Ðức Phật Di Ðà phương Tây, cùng quốc độ Ngài. Người này mạng chung, sắc tướng như Phật, mỗi mỗi trang nghiêm, sinh về cõi báu, mau được nghe pháp, hằng bất thối chuyển.”

Ðoạn kinh văn mở đầu phẩm này nói về Chánh Nhân thứ nhất, bao gồm pháp tu niệm Phật dành cho hành giả có thể đặng tinh tấn lớn, ngày đêm tu hành. Chánh Nhân thứ nhất gồm có sáu điều : (1) Thọ trì đọc tụng kinh Đại Thừa Vô Lượng Thọ này, (2) Cầu sinh Cực Lạc, (3) Phát tâm Bồ Ðề, (4) Giữ gìn giới cấm, (5) Lợi lạc hữu tình, (6) Nhớ niệm Ðức Phật Di Ðà.

· Điều thứ 1 : Vừa mới mở đầu đề tài Chánh Nhân Vãng Sanh, Phật liền bảo : Thọ trì đọc tụng kinh điển này ! Đấy đã nói rõ thọ trì đọc tụng kinh Đại Thừa Vô Lượng Thọ là Chánh Nhân đầu tiên hơn hẵn năm điều khác để được vãng sanh. Do đó, chúng ta muốn được vãng sanh, không thể không thọ trì, đọc tụng kinh điển này. Người thọ trì, đọc kinh điển này thì được Phật gọi là “thiện nam, thiện nữ.”

Kinh Vô Lượng Thọ

bảo : “Thọ trì đọc tụng kinh điển này.” Quán kinh nói: “Ðọc tụng Ðại thừa.” Kinh Di Đà ghi : “Xá-Lợi-Phất! Chẳng có thể dùng chút ít thiện căn phước đức nhơn duyên mà được sanh về cõi đó.” Đấy đã chỉ rõ “thiện nam, thiện nữ” niệm Phật cầu vãng sanh chính là người thọ trì đọc tụng kinh điển này !

Vì sao người thọ trì, đọc tụng kinh điển Đại Thừa này lại được gọi là “thiện nam, thiện nữ” ? Quán Kinh Ước Luận bảo: “Chẳng đọc Ðại Thừa chẳng hiểu nổi tâm Phật. Chẳng hiểu Phật tâm thì chẳng khế hợp Phật trí. Chẳng khế hợp Phật trí thì dù có sanh cõi kia cũng chẳng thấy được Phật.” Ý nói: Người vãng sanh Cực Lạc, nếu không rõ Phật trí, thì dù sẽ sanh trong biên địa nghi thành, như Phẩm Biên Địa Nghi Thành ghi : Người sanh trong biên địa nghi thành, suốt năm trăm không được thấy Phật, không được nghe pháp, cũng không được cúng dường chư Phật và chư Bồ tát, không được tu tập các pháp công đức của Bồ tát v.v... Đó chính là cái quả báo của người do không thọ trì đọc tụng kinh điển này nên không hiểu rõ Phật trí. Vì thế, ngay vừa mới mở đầu phẩm Chánh Nhân Vãng Sanh, kinh liền dạy: “Nghe kinh điển này, thọ trì đọc tụng”.

Chúng ta học kinh Phật phải biết nhìn trước, ngó sau thì mới biết phải tu như thế nào mới đúng ý chỉ của kinh; chớ nên học Phật một cách thờ ơ, hời hợt, chẳng rõ giáo nghĩa của N