Trong Kinh Vô Lượng Thọ, đức Phật đã giảng rõ, chúng sanh trong năm đường, trải qua vô số kiếp, sanh tử lưu chuyển ưu khổ chẳng ngớt. Ngài khuyên chúng sanh phải nên nhàm chán mà cầu xuất ly Tam Giới. Phật dạy, nếu chúng sanh muốn mau chóng xuất ly Tam Giới, thì phải cầu sanh Tịnh Ðộ. Kinh chép: “Người hay tự độ, qua lại giúp nhau. Chí tâm cầu nguyện, chất chứa gốc lành, tuy cả một đời, tinh tấn cần khổ, chỉ trong khoảnh khắc. Sau được sinh về, nước Vô Lượng Thọ, vui sướng không cùng. Vĩnh viễn nhổ tận, cội gốc sinh tử, chẳng còn khổ lo, sống ngàn vạn kiếp, tự tại tùy ý.”

Sách Di Ðà Yếu Giải lấy “chán lìa Sa Bà, vui cầu Cực Lạc” làm Nguyện, lại lấy “Tín Nguyện Trì Danh” làm cái nhân chân thật của Nhất Thừa. Bởi đó ta thấy, đức Thế Tôn khuyên dụ, sách tấn chúng sanh phải nên “Tín, Nguyện, Trì danh, cầu sanh Cực Lạc” vì đó là việc làm thiết yếu nhất. Cũng bởi lẽ đó, Liên Tông Nhị Tổ Thiện Đạo đại sư mới nói: “Như Lai sở dĩ xuất hiện trong đời, là chỉ để nói biển bổn nguyện của Phật A Di Ðà.”

Trong Kinh Vô Lượng Thọ, Phật bảo Di Lặc Bồ tát phải dạy cho chúng sanh trước hết là “phải cầu tự độ,” tức là “phải nên niệm Phật dứt đoạn hồ nghi, nhổ gốc ái dục, ngăn các nguồn ác” và “phải nên quyết định rửa sạch tâm nhơ, nói làm trung tín, trong ngoài tương ứng.” Tiếp theo đó, Phật lại dạy : “Người hay tự độ, qua lại giúp nhau.” Khi chính mình đã được độ rồi, thì phải hành hạnh lợi tha.

“Người hay tự độ” là người như thế nào ? “Người hay tự độ” là người đã dứt đoạn hồ nghi, nhổ gốc ái dục, ngăn các nguồn ác, và người ấy cũng đã “rửa sạch tâm

nhơ, nói làm trung tín, trong ngoài tương ứng.” Đấy gọi là đã tự độ ! Sau khi họ đã tự lợi, bèn thực hành hạnh lợi tha, lần lượt cứu độ những người khác, nên Kinh nói là “qua lại giúp nhau.” Vậy, câu “qua lại giúp nhau, chí tâm cầu nguyện” chính là lời nguyện thứ nhất trong Tứ Hoằng Thệ Nguyện: “Chúng sanh vô biên thệ nguyện độ.” Người tu Tịnh nghiệp mà phát khởi được cái tâm to lớn “tự giác, giác tha, niệm danh hiệu Phật,” thì mới khế hợp được tông thú của bản Kinh Vô Lượng Thọ này; đó là “phát Bồ Ðề tâm, một bề chuyên niệm.”

Để thành tựu hai hạnh tự lợi, lợi tha, đức Phật dạy chúng ta hãy “chí tâm cầu nguyện, chất chứa gốc lành.” “Chí tâm cầu nguyện” chính là cái tâm nguyện được vãng sanh. “Gốc lành” là cái gốc sanh ra tất cả các điều lành, cái gốc để sanh ra tất cả các điều lành ấy chính là “xưng danh niệm Phật.” Lại nữa, vì “xưng danh niệm Phật” là chánh nhân để được vãng sanh Cực Lạc, nên “xưng danh niệm Phật” là việc lành tối thượng, không có việc lành nào sánh bằng. Vậy, “chất chứa gốc lành” chính là “một bề chuyên niệm A Di Đà Phật.”

Đức Phật khuyên người đời: Tuy cả một đời siêng năng vất vả tu Tịnh độ, tức là “một bề chuyên niệm A Di Đà Phật” để tích chưa gốc lành thù thắng, nhưng đó cũng chỉ như là trong khoảnh khắc mà thôi, thế mà thân sau lại được sanh về Cực Lạc, thì cái vui ấy mới là cái vui chân thật, không cùng tận. Sự vui ở cõi Cực Lạc mầu nhiệm vô biên vượt trỗi mười phương, chẳng hề chấm dứt, nên Kinh bảo là “vui sướng không cùng.”

Trong tác phẩm Khuyến Tâm Vãng Sanh Luận của Ngài Sa Môn Nhẫn Không, thuộc tông Thiên Thai có câu:

“Một trận vinh hoa đời này kết thành khổ quả ức kiếp. Ðời này siêng tu trong khoảnh khắc, nở nhụy giác tam minh.” Ấy chính là nói đến pháp môn niệm Phật, tuy gieo Nhân nhỏ mà lại được Quả to, thọ báo dài lâu. Tuy niệm Phật là cái nhân nhỏ bé, chỉ cần một đời này tinh tấn cần khổ “xưng danh niệm Phật;” thế mà lại được cái quả to lớn là “vãng sanh Cực Lạc, vĩnh viễn nhổ tận cội gốc sinh tử, chẳng còn khổ lo, sống ngàn vạn kiếp, tự tại tùy ý.” Lại nữa, Tịnh độ Di Ðà cảnh giới lạ lùng tuyệt diệu. Thánh hiền cùng hội tụ nơi ấy nghe pháp ngộ đạo, thọ mạng vĩnh cửu, đắc bất thoái chuyển cho đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác, thì có nỗi vui nào khác hơn được niềm vui này. Thật thà nói, chỉ cần không có cái khổ vô thường đã là đáng vui rồi, huống là còn có các sự vui sướng trang nghiêm thanh tịnh thù thắng, chẳng cùng tận, chẳng đâu bằng ! Đấy đều là do nhờ vào công đức bố thí vô lượng, vô biên, vô cùng sâu rộng của đức Phật A Di Đà.

Do những điều lành tối thượng đều phát xuất từ “xưng danh niệm Phật,” nên Kinh gọi “xưng danh niệm Phật” là cái gốc của tất cả điều lành. Vì muốn khiến cho hết thảy chúng sanh chất chứa gốc lành bậc nhất, nên Ấn Quang đại sư cả đời chỉ dạy người đời niệm sáu chữ “Nam Mô A Di Đà Phật.” Ấn Quang đại sư thấy chúng sanh đông đảo, nhưng chẳng mấy ai thật sự tích cực tu hành cầu giải thoát sanh tử, chẳng có mấy ai thật sự muốn vãng; cho nên Ngài dạy chúng sanh niệm sáu chữ hồng danh “Nam Mô A Di Đà Phật,” nhằm giúp họ chất chứa gốc lành bằng cách kết pháp duyên với A Di

Đà Phật mà có thể tiếp nhận được ân đức bố thí của Phật.

Chúng ta phải nên hiểu rõ tâm ý của Ấn Tổ là muốn giúp chúng ta phát khởi lòng Tín, Nguyện, Hạnh cầu sanh Cực Lạc. Bởi vì chỉ khi nào chúng ta có Tín, Nguyện kiên định, chẳng có mảy may hoài nghi, thì khi ấy mới có thể thật sự buông xuống vạn duyên, một dạ niệm Phật, quyết định trong một đời này vãng sanh Cực Lạc. Ấn Quang Tổ Sư chỉ vì muốn giúp chúng ta phát khởi một đại sự nhân duyên là quay trở về với Chân Tâm Bổn Tánh của mình, nên Ngài dạy chúng ta hãy dùng cái tâm buông xả vạn duyên, thật thà niệm Phật để chứng nhập vào tri kiến của Phật; đó là “Tâm này là Phật, Tâm này làm Phật. Tâm, Phật và chúng sanh là một không hai.”

Buông xuống vạn duyên không có nghĩa là chúng ta phải bỏ hết chuyện gia đình, sự nghiệp v.v..., chỉ biết niệm Phật. Buông xuống vạn duyên là như Kinh Kim Cang nói: “Tâm vô sở trụ,” tức là đoạn trừ tâm ý thức. Vì sao phải đoạn trừ tâm ý thức ? Vì tâm ý thức chính là vọng tưởng, phân biệt, chấp trước, là bờ đê ngăn cách muôn sông đổ về biển cả. Con sông ấy ví cho tâm ý thức của chúng ta, biển cả ví cho Chân Tâm Bổn Tánh. Chân Tâm Bổn Tánh của ta và A Di Đà Phật vốn là cùng một bản thể, nên khi nào chúng ta phá vở bờ đê ấy, thì muôn sông cũng sẽ tự nhiên đổ xuôi về biển cả; tức ta đã quay trở về với Chân Tâm Bổn Tánh.

Buông xuống vạn duyên cũng có nghĩa là phải biết tùy duyên, không nên phan duyên. Đức Phật dạy, chúng ta phải biết tùy duyên trong mọi việc làm, tức là phải biết lúc nào cần phải tiến lên

phía trước, lúc nào phải ngừng lại tại chỗ và lúc nào phải thụt lùi về phía sau. Ví như dòng nước khi nó chảy xuống đồi núi thì nó chảy với vận tốc rất nhanh, nhưng khi nước tới đồng bằng thì tự nhiên chảy chậm lại, khi nước chạm vào một chướng ngại vật nào thì nó tự biết uốn lượn qua vật đó mà tiếp tục chảy theo dòng của nó. Nếu chúng ta biết sống tùy duyên như dòng nước, biết uyển chuyển thay đổi thích hợp với mọi hoàn cảnh sinh hoạt trong đời và đạo, thì chúng ta sẽ có thể chèo lái chiếc thuyền đời này vượt qua những chướng ngại trong cuộc sống và tránh được những khó khăn, đau khổ không cần thiết. Chúng ta chẳng nên phan duyên đắp đê, xây bờ làm ngăn chặn dòng nước xuôi chiều trở về biển cả, hãy để nó tự nhiên đổ xuôi về biển cả. Vì thế, Ấn Quang Tổ Sư dạy chúng ta phải “dùng cái tâm buông xả vạn duyên, thật thà niệm Phật để chứng nhập vào tri kiến của Phật,” đó chính dạy chúng ta làm thế nào để trở về với Chân Tâm Bổn Tánh của mình.

Căn tánh của chúng sanh tuy có khác nhau, nhưng tổng mục tiêu, tổng phương hướng của chư Phật lại chỉ là Nhất Thiết Chủng Trí. Ngàn Kinh, vạn luận tuy khác đường, nhưng đều cùng quy về cùng một chỗ cuối cùng; đó là “trở về Tịnh Độ.” Do vậy, Kinh Vô Lượng Thọ mới bảo : “ “Giống như biển lớn là vua của nước, muôn sông đổ về, đều vào biển cả, mà nước biển lớn nào có tăng giảm !”

Hòa Thượng Tịnh Không cũng dạy, trong Phật pháp, chẳng cần biết chúng ta tu hành theo tông nào, phái nào, hay pháp môn nào, đều bắt buộc phải có ba khoa mục chung; đó là Giới Luật, Lý Luận và Quy Túc :

1) Thứ

nhất là Giới Luật. Giới Luật là cơ sở, là nền móng của Phật giáo, nên Giới Luật khoa mục chung trong Phật giáo. Nếu không có Giới Luật thì điều gì cũng chẳng thể thành tựu ! Giống như xây nhà, bất luận xây nhà cao đến đâu, bất luận xây theo kiểu nào, trước hết chúng ta phải đắp cơ sở, nền móng cho thật vững chắc, nếu không làm như vậy thì sau khi xây xong căn nhà, nó bèn bị sụp đổ. Đấy chẳng phải là công dã tràng xe cát đó sao ?

2) Thứ hai là Lý Luận. Lý Luận cũng là khoa mục chung. Hoa Nghiêm là một bộ Kinh trọng yếu trong Pháp Tướng Duy Thức, chuyên giảng về căn nguyên của vũ trụ. Trong Hoàn Nguyên Quán đã giảng rất hay: “Hiển lộ một thể, khởi lên hai tác dụng.” “Hai tác dụng” nghĩa là : Bất luận là y báo hay chánh báo, bất luận là nhỏ như vi trần hay lớn như hư không pháp giới, đều có ba thứ trọn khắp chẳng thể nghĩ bàn; đó là : (1) trọn khắp pháp giới, (2) sanh ra vô tận và (3) chứa đựng không và có. Ba thứ trọn khắp này chính là Lý Luận chung của tất cả pháp môn trong Phật giáo. Mỗi một pháp môn trong tám vạn bốn ngàn pháp môn trong Phật giáo chẳng thể vượt ra ngoài ba thứ này, bởi đó là Lý Luận để chúng ta dựa vào mà học Phật pháp, rời khỏi Lý Luận này, bèn chẳng phải là Phật pháp.

3) Thứ ba là Quy Túc. Quy Túc có nghĩa là kết quả cuối cùng của sự tu học Phật pháp. Kinh Hoa Nghiêm là Lý Luận chung của tất cả pháp môn trong Phật giáo, nhưng đến cuối cùng, Kinh quy kết hết thảy sự tu hành về một môn “vãng sanh thế giới Cực Lạc.” Đấy gọi là Quy Túc ! Từ Kinh Hoa chúng ta

thấy, hết thảy tám vạn bốn ngàn pháp môn đến cuối cùng đều quy vào thế giới Hoa Tạng. Sau khi hành nhân đã đến thế giới Hoa Tạng rồi, thì sẽ được Ngài Văn Thù và Phổ Hiền Bồ tát dẫn tất cả cùng tới thế giới Cực Lạc. Do vậy, thế giới Cực Lạc là nơi Quy Túc chung của tất cả thế giới trong mười phương.

Trong Phẩm Chỉ Lưu Lại Một Kinh Này của Kinh Vô Lượng Thọ, Thích Ca Mâu Ni Phật bảo : “Ở trong đời sau, kinh đạo tận diệt, ta vì tấm lòng từ bi thương xót, đặc biệt lưu lại chỉ một kinh này trụ thế trăm năm.” Câu nói này đã cho chúng ta thấy rõ, suốt cả một đời thuyết pháp của Ngài, rốt cuộc rồi chỉ quy về một bộ Kinh Vô Lượng Thọ này thôi. Vì thế, Phẩm Nguyện Lực Hoằng Thâm mới nói : “Giống như biển lớn là vua của nước, muôn sông đổ về, đều vào biển cả, mà nước biển lớn nào có tăng giảm.” Câu Kinh văn