Chúng ta thay đổi cuộc đời này từ việc thay đổi trái tim mình. (You change your life by changing your heart.)Max Lucado
Khó thay được làm người, khó thay được sống còn. Khó thay nghe diệu pháp, khó thay Phật ra đời!Kinh Pháp Cú (Kệ số 182)
Kẻ yếu ớt không bao giờ có thể tha thứ. Tha thứ là phẩm chất của người mạnh mẽ. (The weak can never forgive. Forgiveness is the attribute of the strong.)Mahatma Gandhi
Chúng ta không làm gì được với quá khứ, và cũng không có khả năng nắm chắc tương lai, nhưng chúng ta có trọn quyền hành động trong hiện tại.Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Lời nói được thận trọng, tâm tư khéo hộ phòng, thân chớ làm điều ác, hãy giữ ba nghiệp tịnh, chứng đạo thánh nhân dạyKinh Pháp Cú (Kệ số 281)
Cuộc sống xem như chấm dứt vào ngày mà chúng ta bắt đầu im lặng trước những điều đáng nói. (Our lives begin to end the day we become silent about things that matter. )Martin Luther King Jr.
Thiên tài là khả năng hiện thực hóa những điều bạn nghĩ. (Genius is the ability to put into effect what is on your mind. )F. Scott Fitzgerald
Mục đích cuộc đời ta là sống hạnh phúc. (The purpose of our lives is to be happy.)Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Điều khác biệt giữa sự ngu ngốc và thiên tài là: thiên tài vẫn luôn có giới hạn còn sự ngu ngốc thì không. (The difference between stupidity and genius is that genius has its limits.)Albert Einstein
Đừng cư xử với người khác tương ứng với sự xấu xa của họ, mà hãy cư xử tương ứng với sự tốt đẹp của bạn. (Don't treat people as bad as they are, treat them as good as you are.)Khuyết danh
VỀ MỤC LỤC
Tôi có người chú ruột năm nay bước vào tuổi “cổ lai hi”. Chú lớn hơn tôi…hai tuổi! Do thường xuyên tập thể dục “Suối nguồn tươi trẻ” và ngồi thiền nên trông chú hồng hào, khỏe mạnh như người sáu mươi. Chú ăn chay một tháng mười ngày (trước kia một ngày còn không có). Đây là một trong những sự thay đổi và từ bỏ khá bất ngờ của chú khiến những người thân trong gia đình, giòng họ rất ngạc nhiên. Một người nhiều đam mê và tham vọng, lại thiếu căn tu, từng theo chủ nghĩa hiện sinh (thời trai trẻ) và thực dụng (thời trung niên) gần nửa thế kỷ sao lại có thể dễ dàng quay 180 độ trở về đời sống tâm linh nhanh chóng như thế? Nguyên nhân và động lực nào thúc đẩy chú?
Là con út trong gia đình, chú được ông bà nội cho học hành đến nơi đến chốn. Tuy nhiên, học hành và thi cử hồi đó khá khó, học lực của chú cũng ở mức trung bình khá nên cố gắng lắm chú mới đậu Tú tài 1. Sang Tú tài 2 thì chú không còn là chú nữa mà trở thành…Bùi Kiệm suốt mấy năm liền!
Hơn năm mươi năm trước mà có bằng Tú tài 1 là ngon lắm, có người ăn mừng ì xèo. Nếu làm việc trong ngành hành chánh của nhà nước hoặc làm cho tư nhân thì từ cán bộ trung cấp trở lên, còn bên quân sự là sĩ quan cấp úy. Sau vài năm làm tư chức, chú tôi bị động viên và trở thành sĩ quan quân đội. Chú rất gia trưởng, hiếu thắng, bộc trực. Đối với chú, đúng sai, phải trái đều phân minh, “có công thì thưởng có tội thì trừng” chứ không lập lờ, không thiên vị, không cả nễ. Thẳng thắn bộc trực
Là con út trong gia đình, chú được ông bà nội cho học hành đến nơi đến chốn. Tuy nhiên, học hành và thi cử hồi đó khá khó, học lực của chú cũng ở mức trung bình khá nên cố gắng lắm chú mới đậu Tú tài 1. Sang Tú tài 2 thì chú không còn là chú nữa mà trở thành…Bùi Kiệm suốt mấy năm liền!
Hơn năm mươi năm trước mà có bằng Tú tài 1 là ngon lắm, có người ăn mừng ì xèo. Nếu làm việc trong ngành hành chánh của nhà nước hoặc làm cho tư nhân thì từ cán bộ trung cấp trở lên, còn bên quân sự là sĩ quan cấp úy. Sau vài năm làm tư chức, chú tôi bị động viên và trở thành sĩ quan quân đội. Chú rất gia trưởng, hiếu thắng, bộc trực. Đối với chú, đúng sai, phải trái đều phân minh, “có công thì thưởng có tội thì trừng” chứ không lập lờ, không thiên vị, không cả nễ. Thẳng thắn bộc trực
là tính tốt, không nham hiểm, không ích kỷ, nhỏ mọn. Tuy nhiên, tục ngữ có câu “thẳng mực tàu đau lòng gỗ”, “lời thật mất lòng” nên thẳng thắn bộc trực quá dễ dẫn đến cô đơn do nhiều người không thích, bằng mặt chứ không bằng lòng. Suốt thời gian dài, chú tôi thuộc loại người đó. Tình cảm anh chị em không được mặn mà, con cháu tránh né, không dám chạm mặt, ngoại trừ những trường hợp bất khả kháng.
Khi trở về già người ta thường hay đổi tính. Dễ thấy nhất là khó khăn và cố chấp. Hễ ai làm việc gì không vừa ý thì cáu gắt, la mắng, rồi giận hờn, lẫy đương, lỗi phải từng li từng tí…Chú tôi thì ngược lại, chú bây giờ rất dễ dãi, giản dị (nhưng không cẩu thả), hòa đồng, khoan dung, độ lượng…Đặc biệt, chú rất lạc quan, yêu đời chứ không bi quan chán nản như những người già khác khi thấy mình không còn nên “tích sự” gì nữa. Tôi có thể dẫn chứng một vài chuyện rất nhỏ về sự thay đổi của chú.
Chú tự làm nhiều sinh hoạt hàng ngày như pha cà phê và châm trà uống mỗi sáng hoặc trưa chiều, nấu nước tắm và giặt áo thun quần đùi, buồn ngủ đi giăng mùng ngủ…chớ không hề sai vợ con. Một lần, vào ngày hăm ba âm lịch, chú ăn chay. Thím đi chợ lại quên mua đồ chay cho chú. Thím bèn sai đứa cháu nội gái đi chợ mua. Chú không cho “nó bận học bài và làm bài tập mà, đừng có ỷ thượng áp hạ, cứ để đó tui lo” chú nói. Chú lội ra vườn ngắt vài đọt rau muống, bồ ngót, bẻ vài trái chuối già mới đóng vóc rồi đến tiệm mua keo chao. Đến bữa ăn, chú tự lặt rửa
Khi trở về già người ta thường hay đổi tính. Dễ thấy nhất là khó khăn và cố chấp. Hễ ai làm việc gì không vừa ý thì cáu gắt, la mắng, rồi giận hờn, lẫy đương, lỗi phải từng li từng tí…Chú tôi thì ngược lại, chú bây giờ rất dễ dãi, giản dị (nhưng không cẩu thả), hòa đồng, khoan dung, độ lượng…Đặc biệt, chú rất lạc quan, yêu đời chứ không bi quan chán nản như những người già khác khi thấy mình không còn nên “tích sự” gì nữa. Tôi có thể dẫn chứng một vài chuyện rất nhỏ về sự thay đổi của chú.
Chú tự làm nhiều sinh hoạt hàng ngày như pha cà phê và châm trà uống mỗi sáng hoặc trưa chiều, nấu nước tắm và giặt áo thun quần đùi, buồn ngủ đi giăng mùng ngủ…chớ không hề sai vợ con. Một lần, vào ngày hăm ba âm lịch, chú ăn chay. Thím đi chợ lại quên mua đồ chay cho chú. Thím bèn sai đứa cháu nội gái đi chợ mua. Chú không cho “nó bận học bài và làm bài tập mà, đừng có ỷ thượng áp hạ, cứ để đó tui lo” chú nói. Chú lội ra vườn ngắt vài đọt rau muống, bồ ngót, bẻ vài trái chuối già mới đóng vóc rồi đến tiệm mua keo chao. Đến bữa ăn, chú tự lặt rửa
rau, tước vỏ chuối và đổ chao ra dĩa, thêm gia vị, trộn đều, nếm thử “chà, chao ngon quá” chú chép miệng khen. Đứa cháu nội trai khoảng mười tuổi nghe vậy bèn gắp miếng cá chiên chấm vào dĩa chao. Thím trừng mắt, lớn tiếng rầy nó “chao của ông nội ăn chay sao mầy chấm cá vô đó mậy?”. Thằng bé sợ hãi bỏ luôn miếng cá trong dĩa chao. Thím lườm nó, gắp miếng cá ra, nói với chú “để tui thay dĩa khác cho ông”. Chú đưa tay ngăn lại “không cần đâu, không phải ông nội bà nội không cho con ăn nhưng ông nội có dầm ớt nên chao cay lắm con” chú an ủi thằng bé. Dù ông nội không rầy nhưng nó vẫn cứ lấm lét suốt bữa cơm. Sau khi ăn xong, chú nói vui với thím “người không biết không có lỗi, bà lại quá cố chấp còn quan trọng hóa vấn đề”.
Nhà Chú gần bến phà và bến xe ôm (đường sá ở nông thôn bây giờ khá tốt, xe cộ nhiều nên “dịch vụ” đưa rước hành khách và xe cộ sang sông trên những chiếc đò lớn được người ta gọi là phà). Thím nuôi khoảng chục con gà để dành làm giỗ chạp, cho con cái ăn trong dịp lễ tết và đãi khách đến chơi bất ngờ. Lũ gà thường hay sang bến phà kiếm ăn và cách vài hôm lại mất một con. Biết đám xe ôm bắt trộm, thím trỏ miệng qua chửi xỏ chửi xiên. “Bà chửi chi vậy, đã hao hơi tổn tiếng, tạo ác nghiệp còn gây thù chuốc oán mà gà cũng không sống lại, trở lại với bà?” chú khuyên. Thím hậm hực “Chửi cho hả giận chớ chi? Công tui nuôi cực khổ quá mà tụi cô hồn các đảng đó ăn tước trên đầu
Nhà Chú gần bến phà và bến xe ôm (đường sá ở nông thôn bây giờ khá tốt, xe cộ nhiều nên “dịch vụ” đưa rước hành khách và xe cộ sang sông trên những chiếc đò lớn được người ta gọi là phà). Thím nuôi khoảng chục con gà để dành làm giỗ chạp, cho con cái ăn trong dịp lễ tết và đãi khách đến chơi bất ngờ. Lũ gà thường hay sang bến phà kiếm ăn và cách vài hôm lại mất một con. Biết đám xe ôm bắt trộm, thím trỏ miệng qua chửi xỏ chửi xiên. “Bà chửi chi vậy, đã hao hơi tổn tiếng, tạo ác nghiệp còn gây thù chuốc oán mà gà cũng không sống lại, trở lại với bà?” chú khuyên. Thím hậm hực “Chửi cho hả giận chớ chi? Công tui nuôi cực khổ quá mà tụi cô hồn các đảng đó ăn tước trên đầu
trên cổ không tức sao được?”. Chú cười, nói “Bà giận do nuôi cực khổ mà không ăn thịt được chớ gì? Tui bày cho bà một cách hả giân. Giả sử gà bị cúm chết bà có ăn thịt được không và sẽ chửi ai? Chẳng lẽ chửi ôn dịch và vi rút H5N1? Vậy thì bà cứ cho mấy con gà đã mất đều bị cúm chết đi thì hết giận ngay thôi, đúng không? Bà càng chửi nó càng bắt cho bỏ ghét. Chửi ít mất ít, chửi nhiều mất nhiều, lúc đó cục tức của bà sẽ to như cục đá xanh liệu bà có chịu nổi không?”. Chú còn lân la chuyện trò vui vẻ với những người chạy xe ôm, không đá động đến chuyện mất gà mà chỉ lưu ý họ về sự nguy hiểm, lây lan của dịch cúm gà H7N9 mới đây ở Trung quốc để họ đề phòng. Chú còn có ý xin lỗi họ về thái độ của thím. Phương pháp của chú rất hiệu quả, gà không còn mất nữa.
Hồi trung niên, tết năm nào chú tôi cũng mua heo hơi về làm thịt bán cho hàng xóm kiếm thịt lời ăn tết. Chú còn nghĩ ra cách câu khách năm sau mua tiếp. Những gia đình nghèo túng chú đều cho thiếu ra giêng mới trả nên có năm chú làm hai ba con heo, thịt lời kho rệu ăn đến hạ nêu chưa hết. Từ đó chú có thêm biệt danh “Tám Heo”. Một lần, ông hàng xóm cưới vợ cho con gởi thiệp mời chú. Ngoài bao đề “Kính gởi : 8 Bằng (Heo)”. Theo phép xã giao thì viết như thế là khiếm nhã, bất lịch sự đối với khách mời. Thím và con, dâu tự ái, nhất quyết không đi dọn đám cưới cũng không cho chú đi vì “y coi thường,
Hồi trung niên, tết năm nào chú tôi cũng mua heo hơi về làm thịt bán cho hàng xóm kiếm thịt lời ăn tết. Chú còn nghĩ ra cách câu khách năm sau mua tiếp. Những gia đình nghèo túng chú đều cho thiếu ra giêng mới trả nên có năm chú làm hai ba con heo, thịt lời kho rệu ăn đến hạ nêu chưa hết. Từ đó chú có thêm biệt danh “Tám Heo”. Một lần, ông hàng xóm cưới vợ cho con gởi thiệp mời chú. Ngoài bao đề “Kính gởi : 8 Bằng (Heo)”. Theo phép xã giao thì viết như thế là khiếm nhã, bất lịch sự đối với khách mời. Thím và con, dâu tự ái, nhất quyết không đi dọn đám cưới cũng không cho chú đi vì “y coi thường,
không tôn trọng mình sao mình lại tôn trọng y” họ nói. Chú vui vẻ giải thích “cái tên là ký hiệu để người ta nhận ra nhau, gọi nhau chớ có quí giá gì mà làm ầm ỉ thế. Vậy chớ các anh Bảy Bò, Chín Dò Dê, Sáu Cặc…có sao đâu? Chú ấy cũng không coi thường, không tôn trọng mình mà do ở đây người ta biết tui là Tám Heo nhiều hơn Tám Bằng. Hơn nữa, thiệp cưới có đến vài trăm nên người ta viết số 8 cho nhanh hơn viết chữ tám, không nên chấp nhứt mà mất đi tình nghĩa xóm giềng”.
Tình yêu là lãnh vực riêng tư của mỗi người. Tuy nhiên, sẽ rất thiếu sót nếu không kể ra chuyện nhạy cảm nầy của chú tôi và “người ấy” vì nó liên quan đến sự thay đổi quan trọng trong cuộc đời chú. Dĩ nhiên là được chú và “người ấy” cho phép tôi mới dám.
Trước khi kể tôi xin bật mí một chút về chuyện riêng tư và nhạy cảm của chú thời gian qua. Chú tôi rất hào hoa phong nhã. Hồi còn trẻ chú có khá nhiều bạn gái, người nào cũng đẹp. Trong số đó, thím đẹp nhất, “là hoa khôi một trường nữ trung học ở Sài Gòn đó mầy”, chú khoe. Sau ngày hòa bình thống nhất, dù cuộc sống ở nông thôn lam lũ, vất vả nhưng chú vẫn không mất vẻ hào hoa phong nhã. Đã có vài cô gái lỡ thời và đàn bà giá thầm yêu trộm nhớ chú. Cũng như thời trai trẻ, “người ta yêu mình mà mình không yêu lại là có tội”, chú thường nói vui thế để biện minh cho cái thói trăng hoa, “mèo mả gà đồng” của mình!. “Có khi nào chú cảm thấy ray rức, hối hận vì đã phản bội thím không?”,
Tình yêu là lãnh vực riêng tư của mỗi người. Tuy nhiên, sẽ rất thiếu sót nếu không kể ra chuyện nhạy cảm nầy của chú tôi và “người ấy” vì nó liên quan đến sự thay đổi quan trọng trong cuộc đời chú. Dĩ nhiên là được chú và “người ấy” cho phép tôi mới dám.
Trước khi kể tôi xin bật mí một chút về chuyện riêng tư và nhạy cảm của chú thời gian qua. Chú tôi rất hào hoa phong nhã. Hồi còn trẻ chú có khá nhiều bạn gái, người nào cũng đẹp. Trong số đó, thím đẹp nhất, “là hoa khôi một trường nữ trung học ở Sài Gòn đó mầy”, chú khoe. Sau ngày hòa bình thống nhất, dù cuộc sống ở nông thôn lam lũ, vất vả nhưng chú vẫn không mất vẻ hào hoa phong nhã. Đã có vài cô gái lỡ thời và đàn bà giá thầm yêu trộm nhớ chú. Cũng như thời trai trẻ, “người ta yêu mình mà mình không yêu lại là có tội”, chú thường nói vui thế để biện minh cho cái thói trăng hoa, “mèo mả gà đồng” của mình!. “Có khi nào chú cảm thấy ray rức, hối hận vì đã phản bội thím không?”,
tôi hỏi. “Không! Tao không phản bội!” chú khẳng định “tao có mèo nhưng không bao giờ bạc đãi thím mầy mà còn lo cho bả từ A đến Z. Cuộc sống hạnh phúc của gia đình tao là một minh chứng. Hơn nữa, bạc đãi lén lút mới phản bội còn tao đâu có dấu thím mầy “. Nhưng, lần này lại khác.
“Người ấy” tên Sương, góa chồng, nhỏ hơn chú đúng một con giáp, trông còn khá bắt mắt. Nhiều ông trong xóm lẽo đẽo sau lưng bà chờ đợi một ánh mắt tình tứ, nụ cười ngọt ngào và cái gật đầu ưng thuận. Nhưng, bà Sương chỉ yêu chú tôi. Yêu tha thiết, yêu chân thành. Nắm bắt được tính hảo ngọt của chú tôi, “Bà ấy đã tỏ tình bằng mọi cách hòng chiếm trọn trái tim của tao, khi kín đáo khi lộ liễu, táo bạo”, chú tôi nói. Nếu sự việc xảy ra sớm hơn, trước bước ngoặt lớn trong đời chú chắc chắn chú sẽ không từ chối ”miếng mỡ dâng trước miệng mèo!”, chú nói đùa. Để hóa giải tình yêu nồng nhiệt trong lòng bà Sương chú tôi nhận bà làm em gái, đem giáo pháp “Tứ Diệu Đế” và “Bát Chánh Đạo” giảng giải cho bà nghe, chỉ cho bà thấy nguồn gốc của khổ đau, thất vọng và cách đoạn diệt lòng tham dục. Bà tỉnh ngộ. Hiện bà là cư sĩ, thành viên ban hộ niệm chùa Thiên Hội Phước, thường đi làm công tác từ thiện xã hội và tụng kinh tập thể tại các đám tang, đám làm tuần. Chú đã chuyển hóa thành công tình yêu nam nữ của bà Sương thành tình yêu chúng sinh, nhân loại.
Về vai vế trong gia đình tôi là cháu của chú nhưng đứng trên góc độ xã hội thì chú coi tôi như bạn. Trong những
“Người ấy” tên Sương, góa chồng, nhỏ hơn chú đúng một con giáp, trông còn khá bắt mắt. Nhiều ông trong xóm lẽo đẽo sau lưng bà chờ đợi một ánh mắt tình tứ, nụ cười ngọt ngào và cái gật đầu ưng thuận. Nhưng, bà Sương chỉ yêu chú tôi. Yêu tha thiết, yêu chân thành. Nắm bắt được tính hảo ngọt của chú tôi, “Bà ấy đã tỏ tình bằng mọi cách hòng chiếm trọn trái tim của tao, khi kín đáo khi lộ liễu, táo bạo”, chú tôi nói. Nếu sự việc xảy ra sớm hơn, trước bước ngoặt lớn trong đời chú chắc chắn chú sẽ không từ chối ”miếng mỡ dâng trước miệng mèo!”, chú nói đùa. Để hóa giải tình yêu nồng nhiệt trong lòng bà Sương chú tôi nhận bà làm em gái, đem giáo pháp “Tứ Diệu Đế” và “Bát Chánh Đạo” giảng giải cho bà nghe, chỉ cho bà thấy nguồn gốc của khổ đau, thất vọng và cách đoạn diệt lòng tham dục. Bà tỉnh ngộ. Hiện bà là cư sĩ, thành viên ban hộ niệm chùa Thiên Hội Phước, thường đi làm công tác từ thiện xã hội và tụng kinh tập thể tại các đám tang, đám làm tuần. Chú đã chuyển hóa thành công tình yêu nam nữ của bà Sương thành tình yêu chúng sinh, nhân loại.
Về vai vế trong gia đình tôi là cháu của chú nhưng đứng trên góc độ xã hội thì chú coi tôi như bạn. Trong những
buổi “trà dư tửu hậu” hai chú cháu tôi thường trao đổi nhau nhiều vấn đề, khá tâm đắc. Tôi hiểu khá rõ về chú nhưng hoàn toàn không biết sự thay đổi cuộc sống từ vật chất đến tinh thần của chú, một cách đột ngột. Nhất là trên lãnh vực tư tưởng. Một hôm, tôi đem thắc mắc của mình nói với chú và thật bất ngờ, chú vui vẻ kể hết cho tôi nghe rất chân thành và thú vị.
“Tao theo đạo Phật bằng quán tính như người ngồi trên xe buýt. Xe bắt đầu chạy tao ngã ra phía sau, xe thắng lại tao chúi về phía trước. Quán tính thứ nhất là ông bà tổ tiên dòng họ mình đều là tín đồ đạo Phật. Quán tính thứ hai là hồi nhỏ tao thường được bà nội mầy dẫn đi chùa lạy Phật vào các ngày rằm ngươn lễ vía. Chín mười tuổi bà nội lại bắt tao qui y thọ giới với pháp danh Phước Hữu”. Chú bắt đầu câu chuyện như thế. Tôi hỏi “ Phước Hữu có nghĩa gì, chú?”.“Là Bằng Hữu chớ có nghĩa gì đâu”, chú trả lời. “đây là cách đặt pháp danh bắt vần theo tên người qui y thọ giới. Thí dụ tên Khải thì đặt Phước Tấu, tên Tuấn thì đặt Phước Tú vậy mà”, chú giải thích thêm.
Sau khi qui y thọ giới chú vô Gia đình phật tử đến năm đệ tứ (lớp 9 bây giờ). Hồi đó Phật giáo đang trên đà chấn hưng nên các công tác phật sự và hoằng dương đạo pháp hoạt động rầm rộ lắm. Trong khoảng thời gian ở Gia đình phật tử chú được học sơ cấp giáo lý nhà Phật, học thuộc lòng vài bài kinh ngắn như Di Dà, Phổ Môn, Vu Lan, Sám Hối để dễ tụng trong các khóa lễ. Đậu
“Tao theo đạo Phật bằng quán tính như người ngồi trên xe buýt. Xe bắt đầu chạy tao ngã ra phía sau, xe thắng lại tao chúi về phía trước. Quán tính thứ nhất là ông bà tổ tiên dòng họ mình đều là tín đồ đạo Phật. Quán tính thứ hai là hồi nhỏ tao thường được bà nội mầy dẫn đi chùa lạy Phật vào các ngày rằm ngươn lễ vía. Chín mười tuổi bà nội lại bắt tao qui y thọ giới với pháp danh Phước Hữu”. Chú bắt đầu câu chuyện như thế. Tôi hỏi “ Phước Hữu có nghĩa gì, chú?”.“Là Bằng Hữu chớ có nghĩa gì đâu”, chú trả lời. “đây là cách đặt pháp danh bắt vần theo tên người qui y thọ giới. Thí dụ tên Khải thì đặt Phước Tấu, tên Tuấn thì đặt Phước Tú vậy mà”, chú giải thích thêm.
Sau khi qui y thọ giới chú vô Gia đình phật tử đến năm đệ tứ (lớp 9 bây giờ). Hồi đó Phật giáo đang trên đà chấn hưng nên các công tác phật sự và hoằng dương đạo pháp hoạt động rầm rộ lắm. Trong khoảng thời gian ở Gia đình phật tử chú được học sơ cấp giáo lý nhà Phật, học thuộc lòng vài bài kinh ngắn như Di Dà, Phổ Môn, Vu Lan, Sám Hối để dễ tụng trong các khóa lễ. Đậu
Trung học đệ nhất cấp chú lên tỉnh học tiếp. “Do áp lực của việc học hành thi cử khá nặng nên tao không còn tham gia hoạt động trong Gia đình phật tử mà cũng rất ít đi chùa. Tóm lại, kiến thức sơ đẳng về giáo lý phật giáo của tao chỉ có chừng ấy, lại còn bị kiến thức phổ thông và giáo dục lấn ép nên không cất đầu lên nổi”, chú bộc bạch.
Vốn liếng ít ỏi đó chính thức bị ném vào tàng thức khi chú bước chân vào đời dù lúc bấy giờ Phật giáo rất mạnh, ảnh hưởng lớn lên xã hội và chánh quyền. Nhiều tổ chức phật giáo trong quần chúng, sinh viên học sinh được thành lập, ra đời thúc đẩy việc hoằng dương đạo pháp và hoạt động phật sự thành cao trào, da dạng và phong phú. Kinh sách được in ấn, phát hành rộng rãi nhưng đa số viết bằng chữ Hán, số lượng dịch ra tiếng Việt lại không nhiều là trở ngại lớn cho những người không biết chữ Hán. “Tao cũng có tìm đọc một vài quyển nhưng cảm thấy điên đầu bởi một “rừng” từ ngữ phật học và từ ngữ triết học. Nhớ và phân biệt những từ ngữ đó thôi cũng…cực kỳ khó khăn”, chú cười nói
Xã hội cũng sôi động không kém. Đặc biệt, chủ nghĩa “Hiện Sinh” của Jean Paul Sartre tác động mạnh lên giới trẻ và sinh viên học sinh. Họ lấy quyển “Buồn Ơi! Chào Mi” của Francoise Sagan làm sách gối đầu giường. Ở một vài trường nữ trung học, những học sinh ở ký túc xá phát động phong trào CTY làm cho nhà trường và ngành Giáo Dục choáng váng. “Ba chữ đó là gì vậy chú?”, tôi hỏi. “Là chữ viết tắt của Cần Tình Yêu hoặc Cho Tình Yêu”, chú
Vốn liếng ít ỏi đó chính thức bị ném vào tàng thức khi chú bước chân vào đời dù lúc bấy giờ Phật giáo rất mạnh, ảnh hưởng lớn lên xã hội và chánh quyền. Nhiều tổ chức phật giáo trong quần chúng, sinh viên học sinh được thành lập, ra đời thúc đẩy việc hoằng dương đạo pháp và hoạt động phật sự thành cao trào, da dạng và phong phú. Kinh sách được in ấn, phát hành rộng rãi nhưng đa số viết bằng chữ Hán, số lượng dịch ra tiếng Việt lại không nhiều là trở ngại lớn cho những người không biết chữ Hán. “Tao cũng có tìm đọc một vài quyển nhưng cảm thấy điên đầu bởi một “rừng” từ ngữ phật học và từ ngữ triết học. Nhớ và phân biệt những từ ngữ đó thôi cũng…cực kỳ khó khăn”, chú cười nói
Xã hội cũng sôi động không kém. Đặc biệt, chủ nghĩa “Hiện Sinh” của Jean Paul Sartre tác động mạnh lên giới trẻ và sinh viên học sinh. Họ lấy quyển “Buồn Ơi! Chào Mi” của Francoise Sagan làm sách gối đầu giường. Ở một vài trường nữ trung học, những học sinh ở ký túc xá phát động phong trào CTY làm cho nhà trường và ngành Giáo Dục choáng váng. “Ba chữ đó là gì vậy chú?”, tôi hỏi. “Là chữ viết tắt của Cần Tình Yêu hoặc Cho Tình Yêu”, chú
đáp. “Nó lan tỏa rộng không chú?”, tôi hỏi. “Khá phổ biến, chẳng những trong phạm vi học đường mà còn ra ngoài xã hội. Đây là phong trào không được lành mạnh nếu không muốn nói là bệnh hoạn nhằm mục đích giải quyết, thỏa mản nhu cầu sinh lý tình dục đòi hỏi”, chú phê phán (!). “Thế sao nhà nước không dẹp?”, tôi thắc mắc. “Hồi đó tự do lắm mầy ơi. Vả lại, phong trào không liên quan gì đến chánh trị”, chú đáp.
Chú tôi cũng không thoát khỏi cơn lốc đó. Sự hấp dẫn của lối sống “hiện sinh” tạo nên sức hút mạnh mẽ, cuốn chú tôi vào những mối tình giả dối, những cuộc ái ân chớp nhoáng, không có một chút ấn tượng. Đầu óc và tâm thức của chú tôi càng mụ mị, u mê hơn.
Sau ngày hòa bình thống nhất, mãi lo mưu sinh, vật lộn với cuộc sống nên chú tôi không có thời giờ và tâm trí tiếp cận lại với giáo lý đạo phật. Mặt khác, các hoạt động phật sự, hoằng dương đạo pháp cũng chìm lắng như hồi trước thời kỳ chấn hưng. Kinh sách không có in mới hoặc tái bản, kinh sách cũ cũng không phổ biến rộng trong một thời gian dài. Sang thời đổi mới, nhiều hình thái và giá trị cũ được phục hồi. Kinh sách được tái bản, phiên dịch, giảng giải, in ấn và phổ biến ngày càng nhiều. Bên cạnh đó, các loại kinh sách viết về nền đạo học phương đông và đời sống tâm linh cũng không hiếm, mức ảnh hưởng khá lớn. Đã có nhiều người trong nước và trên thế giới làm cuộc “hành trình về phương Đông”, trong đó có ông Steve Jobs, một doanh nhân thành đạt và nổi tiếng trên thế giới.
Tuy nhiên,
Chú tôi cũng không thoát khỏi cơn lốc đó. Sự hấp dẫn của lối sống “hiện sinh” tạo nên sức hút mạnh mẽ, cuốn chú tôi vào những mối tình giả dối, những cuộc ái ân chớp nhoáng, không có một chút ấn tượng. Đầu óc và tâm thức của chú tôi càng mụ mị, u mê hơn.
Sau ngày hòa bình thống nhất, mãi lo mưu sinh, vật lộn với cuộc sống nên chú tôi không có thời giờ và tâm trí tiếp cận lại với giáo lý đạo phật. Mặt khác, các hoạt động phật sự, hoằng dương đạo pháp cũng chìm lắng như hồi trước thời kỳ chấn hưng. Kinh sách không có in mới hoặc tái bản, kinh sách cũ cũng không phổ biến rộng trong một thời gian dài. Sang thời đổi mới, nhiều hình thái và giá trị cũ được phục hồi. Kinh sách được tái bản, phiên dịch, giảng giải, in ấn và phổ biến ngày càng nhiều. Bên cạnh đó, các loại kinh sách viết về nền đạo học phương đông và đời sống tâm linh cũng không hiếm, mức ảnh hưởng khá lớn. Đã có nhiều người trong nước và trên thế giới làm cuộc “hành trình về phương Đông”, trong đó có ông Steve Jobs, một doanh nhân thành đạt và nổi tiếng trên thế giới.
Tuy nhiên,
cái “chủng tử” phật pháp hay cái “bồ đề tâm” của chú tôi thật sự phát khởi khi được người bạn thân tặng quyển “The Tao of Physics” (Đạo của Vật Lý) của Fritjof Capra*. Về nội dung, sau khi phân tích kỹ lưỡng những phát minh mới của nền vật lý hiện đại-hay còn gọi là nền vật lý hạ nguyên tử-và giáo lý của một số nền đạo học phương Đông, tác giả nêu lên chín mối tương đồng giữa khoa học và đạo học, trong đó có Phật giáo. Chín mối tương đồng đó đạo Phật đều có hết nhưng nổi bật là các tương đồng về “vũ trụ động, tính nhất thể của vạn sự, vượt trên thế giới nhị nguyên, sắc và không và sự dung thông”.Đại khái là tâm và vật không thể tách rời. Vạn vật và biến cố trong vũ trụ mà con người cảm nhận được luôn luôn vận động, biến dịch và là những dạng khác nhau của một thực tại cuối cùng mà đạo Phật gọi là TÂM. Chúng đều có liên hệ với nhau, dung thông (hay viên dung) với nhau, một trong tất cả, tất cả trong một, tương tác tương thích lẫn nhau chứ không phải riêng lẻ, cô lập.
“Đọc hết quyển sách, tao hoát nhiên ngộ đạo như ni cô Chiyono trong tác phẩm “Không nước không trăng” của thiền sư Osho vậy”, chú tôi phấn khởi khoe và nói tiếp “Thời gian qua tao cũng có đọc nhiều kinh sách Phật giáo, nhưng, như tao đã nói, từ ngữ phật học quá nhiều, nằm khắp nơi trong kinh sách nhớ không nổi. Điều khó hiểu nữa là có những từ kinh nầy nói thế nầy, kinh khác nói thế khác, chẳng hạn kinh Hoa Nghiêm nói có lục tướng còn các kinh Kim Cang, Viên Giác… nói chỉ có tứ tướng thành ra không
“Đọc hết quyển sách, tao hoát nhiên ngộ đạo như ni cô Chiyono trong tác phẩm “Không nước không trăng” của thiền sư Osho vậy”, chú tôi phấn khởi khoe và nói tiếp “Thời gian qua tao cũng có đọc nhiều kinh sách Phật giáo, nhưng, như tao đã nói, từ ngữ phật học quá nhiều, nằm khắp nơi trong kinh sách nhớ không nổi. Điều khó hiểu nữa là có những từ kinh nầy nói thế nầy, kinh khác nói thế khác, chẳng hạn kinh Hoa Nghiêm nói có lục tướng còn các kinh Kim Cang, Viên Giác… nói chỉ có tứ tướng thành ra không
biết tin vào kinh nào và tin vào lục tướng hay tứ tướng?. Có nhiều vấn đề lại không được các dịch giả, luận sư giải thích rõ ràng mà cứ “lấy kinh giải kinh” vòng vo tam quốc, có trình độ như tao mà còn khó hiểu nói gì những người thấp hơn”.
Cuối cùng tao cũng đã tìm ra được cái cần tìm. Đạo là gì? Như lai là gì? Chân như là gì? Các câu hỏi đó không khó trả lời nếu chúng ta thấy và biết. Thiền sư Suzuki nói “Thấy đóng một vai trò quan trọng trong nhận thức luận Phật giáo, vì nó là cơ sở của Biết. Không thể có Biết nếu không có Thấy, tất cả mọi cái Biết đều xuất phát từ cái Thấy. Thấy và Biết (Tri Kiến) như thế nằm chung trong giáo pháp của Phật. Triết lý Phật giáo cuối cùng cũng dạy ta thấy thực tại đúng như nó là. Thấy chính là chứng ngộ”. Tuy nhiên, “Thấy ở đây chỉ có nghĩa ẩn dụ, không nên hiểu theo nghĩa thông thường mà phải hiểu nó là một dạng cảm nhận, bao trùm cả nhận thức bằng mắt nhưng luôn luôn vượt lên trên nhận thức bằng mắt để tiến tới một kinh nghiệm phi giác quan”, chú tôi trích dẫn lời tác giả Capra.**
“Nhờ cây đòn gánh gãy bất ngờ, ni cô Chiyono mới thấy được Chân Như-đúng như nó là. Nhờ đọc quyển sách nầy tao mới thấy được Như Lai-đến như thế đó. Nhờ đọc quyển sách nầy tao mới hiểu Sắc-Không, hiểu Vô minh hay còn gọi là ảo giác, hiểu những lời đối đáp của các vị thiền sư mà trước kia tao cho là vô nghĩa. Tóm lại, trước kia tao hiểu đạo Phật bằng kinh Phật chỉ có ba phần, bảy phần còn lại bằng sự giải
Cuối cùng tao cũng đã tìm ra được cái cần tìm. Đạo là gì? Như lai là gì? Chân như là gì? Các câu hỏi đó không khó trả lời nếu chúng ta thấy và biết. Thiền sư Suzuki nói “Thấy đóng một vai trò quan trọng trong nhận thức luận Phật giáo, vì nó là cơ sở của Biết. Không thể có Biết nếu không có Thấy, tất cả mọi cái Biết đều xuất phát từ cái Thấy. Thấy và Biết (Tri Kiến) như thế nằm chung trong giáo pháp của Phật. Triết lý Phật giáo cuối cùng cũng dạy ta thấy thực tại đúng như nó là. Thấy chính là chứng ngộ”. Tuy nhiên, “Thấy ở đây chỉ có nghĩa ẩn dụ, không nên hiểu theo nghĩa thông thường mà phải hiểu nó là một dạng cảm nhận, bao trùm cả nhận thức bằng mắt nhưng luôn luôn vượt lên trên nhận thức bằng mắt để tiến tới một kinh nghiệm phi giác quan”, chú tôi trích dẫn lời tác giả Capra.**
“Nhờ cây đòn gánh gãy bất ngờ, ni cô Chiyono mới thấy được Chân Như-đúng như nó là. Nhờ đọc quyển sách nầy tao mới thấy được Như Lai-đến như thế đó. Nhờ đọc quyển sách nầy tao mới hiểu Sắc-Không, hiểu Vô minh hay còn gọi là ảo giác, hiểu những lời đối đáp của các vị thiền sư mà trước kia tao cho là vô nghĩa. Tóm lại, trước kia tao hiểu đạo Phật bằng kinh Phật chỉ có ba phần, bảy phần còn lại bằng sự giải
mã của một quyển sách khoa học viết về Vật lý. Qua đó tao còn thấy đạo Phật rất khoa học và thực tiễn chứ không phải mê tín dị đoan như người ta đã hiểu lầm. Những phát hiện của nền Vật lý hạ nguyên tử mới đây đã chứng minh hùng hồn nhất những lời Phật Thích Ca đã nói hơn hai ngàn năm trăm năm trước. Nhà vật lý học hạt nhân người Mỹ Oppenheimer phát biểu “Những quan điểm chung về nhận thức của con người được minh họa bởi những phát hiện của vật lý nguyên tử, tự nó không xa lạ hay khó hiểu. Ngay trong nền văn hóa của chúng ta, chúng đã có lịch sử và trong tư tưởng Phật giáo hay Ấn độ giáo, chúng có một chỗ đứng trung tâm đáng kể. Điều mà ta phát hiện chỉ nêu thêm thí dụ, xác nhận và làm tinh tế thêm cho một nền minh triết cổ xưa ”. Chú tôi kết luận.
Tôi có đọc quyển “The Tao of Phisics”. Ở phần cuối, tác giả có đưa ra sáu tiêu chuẩn cho những mẫu hình mới mà ông gọi là mẫu hình sinh thái, đặt cơ sở trên ý thức tâm linh hay “triết học vĩnh cửu”, là nét đặc trưng của nền đạo học phương đông. Điểm nhấn của những mẫu hình nầy là giúp người ta thay đổi nhận thức về những khái niệm và giá trị của một thế giới quan cơ giới lỗi thời, bất lực trước những vấn nạn xã hội toàn cầu như hiểm họa chiến tranh hạt nhân, nghèo đói bệnh tật, ô nhiễm môi trường, bất công bạo lực gia tăng, luân lý đạo đức suy đồi…Chú tôi cũng hay trăn trở những vấn đề đó. Sự thật đã rõ mười mươi, quyển sách “The Tao of Phisics” là nguyên nhân và “triết học vĩnh
Tôi có đọc quyển “The Tao of Phisics”. Ở phần cuối, tác giả có đưa ra sáu tiêu chuẩn cho những mẫu hình mới mà ông gọi là mẫu hình sinh thái, đặt cơ sở trên ý thức tâm linh hay “triết học vĩnh cửu”, là nét đặc trưng của nền đạo học phương đông. Điểm nhấn của những mẫu hình nầy là giúp người ta thay đổi nhận thức về những khái niệm và giá trị của một thế giới quan cơ giới lỗi thời, bất lực trước những vấn nạn xã hội toàn cầu như hiểm họa chiến tranh hạt nhân, nghèo đói bệnh tật, ô nhiễm môi trường, bất công bạo lực gia tăng, luân lý đạo đức suy đồi…Chú tôi cũng hay trăn trở những vấn đề đó. Sự thật đã rõ mười mươi, quyển sách “The Tao of Phisics” là nguyên nhân và “triết học vĩnh
cửu” là động lực thúc đẩy chú tôi quay về với đời sống tâm linh./
-----------
* Sách do Nguyễn Tường Bách dịch,
NXB Trẻ phát hành.
** Sách đã dẫn
-----------
* Sách do Nguyễn Tường Bách dịch,
NXB Trẻ phát hành.
** Sách đã dẫn
Chú Tôi
Mời xem phần:
Chú Tôi
Bài viết, tiểu luận, truyện ngắn
MỤC LỤC ( 45 )
Sách có 1504 chương, Mục lục chia thành 101 trang: »» 1 »» »» 2 »» »» 3 »» »» 4 »» »» 5 »» »» 6 »» »» 7 »» »» 8 »» »» 9 »» »» 10 »» »» 11 »» »» 12 »» »» 13 »» »» 14 »» »» 15 »» »» 16 »» »» 17 »» »» 18 »» »» 19 »» »» 20 »» »» 21 »» »» 22 »» »» 23 »» »» 24 »» »» 25 »» »» 26 »» »» 27 »» »» 28 »» »» 29 »» »» 30 »» »» 31 »» »» 32 »» »» 33 »» »» 34 »» »» 35 »» »» 36 »» »» 37 »» »» 38 »» »» 39 »» »» 40 »» »» 41 »» »» 42 »» »» 43 »» »» 44 »» »» 45 »» »» 46 »» »» 47 »» »» 48 »» »» 49 »» »» 50 »» »» 51 »» »» 52 »» »» 53 »» »» 54 »» »» 55 »» »» 56 »» »» 57 »» »» 58 »» »» 59 »» »» 60 »» »» 61 »» »» 62 »» »» 63 »» »» 64 »» »» 65 »» »» 66 »» »» 67 »» »» 68 »» »» 69 »» »» 70 »» »» 71 »» »» 72 »» »» 73 »» »» 74 »» »» 75 »» »» 76 »» »» 77 »» »» 78 »» »» 79 »» »» 80 »» »» 81 »» »» 82 »» »» 83 »» »» 84 »» »» 85 »» »» 86 »» »» 87 »» »» 88 »» »» 89 »» »» 90 »» »» 91 »» »» 92 »» »» 93 »» »» 94 »» »» 95 »» »» 96 »» »» 97 »» »» 98 »» »» 99 »» »» 100 »» »» 101 »»
Quý vị đang truy cập từ IP 18.224.38.170 và chưa ghi danh hoặc đăng nhập trên máy tính này. Nếu là thành viên, quý vị chỉ cần đăng nhập một lần duy nhất trên thiết bị truy cập, bằng email và mật khẩu đã chọn.
Chúng tôi khuyến khích việc ghi danh thành viên ,để thuận tiện trong việc chia sẻ thông tin, chia sẻ kinh nghiệm sống giữa các thành viên, đồng thời quý vị cũng sẽ nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật từ Ban Quản Trị trong quá trình sử dụng website này.
Việc ghi danh là hoàn toàn miễn phí và tự nguyện.
Ghi danh hoặc đăng nhập
Thành viên đang online:
Viên Hiếu Thành Huệ Lộc 1959 Bữu Phước Chúc Huy Minh Pháp Tự minh hung thich Diệu Âm Phúc Thành Phan Huy Triều Phạm Thiên Trương Quang Quý Johny Dinhvinh1964 Pascal Bui Vạn Phúc Giác Quý Trần Thị Huyền Chanhniem Forever NGUYỄN TRỌNG TÀI KỲ Dương Ngọc Cường Mr. Device Tri Huynh Thích Nguyên Mạnh Thích Quảng Ba T TH Tam Thien Tam Nguyễn Sĩ Long caokiem hoangquycong Lãn Tử Ton That Nguyen ngtieudao Lê Quốc Việt Du Miên Quang-Tu Vu phamthanh210 An Khang 63 zeus7777 Trương Ngọc Trân Diệu Tiến ... ...
Việt Nam (141 lượt xem) - Hoa Kỳ (6 lượt xem) - ... ...
Viên Hiếu Thành Huệ Lộc 1959 Bữu Phước Chúc Huy Minh Pháp Tự minh hung thich Diệu Âm Phúc Thành Phan Huy Triều Phạm Thiên Trương Quang Quý Johny Dinhvinh1964 Pascal Bui Vạn Phúc Giác Quý Trần Thị Huyền Chanhniem Forever NGUYỄN TRỌNG TÀI KỲ Dương Ngọc Cường Mr. Device Tri Huynh Thích Nguyên Mạnh Thích Quảng Ba T TH Tam Thien Tam Nguyễn Sĩ Long caokiem hoangquycong Lãn Tử Ton That Nguyen ngtieudao Lê Quốc Việt Du Miên Quang-Tu Vu phamthanh210 An Khang 63 zeus7777 Trương Ngọc Trân Diệu Tiến ... ... Việt Nam (141 lượt xem) - Hoa Kỳ (6 lượt xem) - ... ...