Giữa Một thời, Thế Tôn trú ở Sàvatthi, rừng Jetavana, dạy các Tỷ kheo:
Một người, này các Tỷ kheo, khi xuất hiện ở đời, đem lại hạnh phúc và an lạc cho số đông, vì lợi ích, vì hạnh phúc, vì an lạc cho chư Thiên và loài người. Một người ấy là ai? Chính là Thế Tôn, bậc A la hán, Chánh đẳng giác.
(ĐTKVN, Tăng Chi Bộ I, chương 1, phẩm Một người, phần Như Lai [lược], VNCPHVN ấn hành, 1996, tr 46)
Lâm Tỳ Ni ngày Thế Tôn đản sanh thật huy hoàng, tráng lệ. Trên trời, chư thiên trỗi nhạc, tung hoa.
Mặt đất rúng động. Chim chóc ca hát. Cây cối nở hoa. Lòng người vô cùng hoan hỷ. Một đám rước linh đình, xa giá đưa thái tử hồi cung trong niềm hân hoan tột bậc của vương triều và thần dân Ca Tì La Vệ.
Ngài ra đời dưới cội Vô ưu, nơi không phiền muộn. Hoa sen tinh khiết không vướng lụy trần nâng bảy bước chân Ngài ca khúc khải hoàn “thiên thượng thiên hạ duy ngã vi tôn”, bậc tôn quý trong trời đất.
Chỉ có bậc Bồ tát Nhất sanh bổ xứ, thị hiện Đản sanh, thành Phật mới đủ phước đức và thần lực làm nên sự kiện hi hữu này. Ngài xuất hiện ở đời, thế giới reo vui, tin lành đến vạn nẻo. Thần dân không hề có lo sợ, không có cuộc bố ráp hay vây bắt nào và không có trẻ em nào sanh cùng thời bị giết hại…
Chỉ có những nụ cười trên môi khi tin lành Đản sanh truyền đến, ngoại trừ những giọt nước mắt già nua, héo hắt trên mặt tiên nhân A Tư Đà. Vừa cười lại vừa khóc, vì A Tư Đà mừng cho tương lai của thái tử và tủi phận mình kém phước không trụ thế đến ngày diện kiến Thế Tôn.
Không lâu sau, dưới cội Bồ đề, bên dòng sông Ni Liên Thiền, ngài trở thành đấng Giác ngộ. Chư thiên lại vui mừng tấu nhạc. Ma Ba Tuần và dân ma sợ hãi. Các đạo sĩ khổ hạnh ngỡ ngàng. Xa lìa dục lạc và khổ hạnh, tránh xa hai cực đoan, Ngài thực hành trung đạo và nỗ lực thiền quán. Rồi đạo lớn được tìm ra, Bồ Đề đạo tràng sáng lòa trong hào quang của Tam minh. Với Lậu tận minh, tuệ giác quét sạch mọi vi tế phiền não và chấp thủ, Ngài chứng đắc Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.
Thế Tôn, bậc tôn quý nhất, đấng Giác ngộ duy nhất, tối tôn ở đời. Bởi chỉ có thành tựu tuệ giác vô ngã, kết quả của thiền quán mới dẹp tan vô minh, vượt ra khỏi mọi sự kềm tỏa của ác ma, giải thoát hoàn toàn mọi chi phối của phiền não, sanh tử. Thế Tôn là bậc Thiên nhân sư, thầy của trời người. Không chỉ loài người được ân hưởng tuệ giác Bát nhã soi đường hướng đến và chứng đạt giải thoát mà ngay cả Thiên chủ, vị thần linh tối thượng cùng với thiên chúng cũng đều quy ngưỡng, nương tựa.
Ngày nay, nhân loại đều ghi nhận những giá trị tuệ giác của Đạo Phật trong việc thiết lập hòa bình.
Hóa giải những mâu thuẫn, xung đột trong nội tâm mỗi cá nhân, các đoàn thể, cộng đồng, sắc tộc, tôn giáo và các quốc gia trên toàn thế giới đang là nhu yếu vô cùng quan trọng. Cội rễ của những xung đột, tranh chấp, nguồn gốc của mọi khổ đau đều phát xuất từ ý niệm tự ngã, chấp thủ cái tôi, nói chung là mọi quan điểm, tư tưởng hữu ngã. Vì thế, vô ngã là tuệ giác vĩ đại có thể cứu tinh cho nhân loại và một người vượt thoát ngã chấp, thấy rõ như thật về tính Không của vạn pháp, thành tựu tuệ giác vô ngã, xóa sạch tham sân si và chấp thủ, xứng đáng được trời người xưng tán- Thế Tôn.
Namo Buddhaya
Người đã đến, vầng hồng dương rạng rỡ
Bước nhiệm huyền bừng nở những đài sen,
Ưu Đàm hoa còn lưu hương muôn thuở
Cõi trầm luân còn nhắc nhớ bao phen..
Người đã đến xua tan màn u tối
Vòng tay dang rộng mở lối yêu thương
Mưa pháp vũ cho muôn loài tắm gội
Trí và Bi từ đó được khơi nguồn..
Ngày Phật Đản lòng hân hoan, mở hội
Cỏ cây cười, thế giới lặng niềm đau!
Đà bao kiếp đời vướng sâu lầm lỗi
Nhờ chuông vang, hồn tịnh lạc, quay đầu.
Người đã đến cho con niềm chân phúc
Biết quay về và gạn đục khơi trong
Thắp Chánh Niệm giữa đời từng giây, phút
Sống an bình, tri túc chẳng chờ mong.
Người đã đến rồi lên ngôi bất diệt
Giữa tim con và giữa biết bao người.
Nguồn Chân Lý sáng soi cùng nhật nguyệt
Suốt ba thời.. siêu việt chẳng phai phôi.
- Xin đốt nén tâm hương mùa Phật Đản
Hướng về Người dâng hết vạn niềm tin
Giới, Định, Tuệ nguyện đời đời kết bạn
Pháp thực hành là tối thượng tôn vinh...
Ngày Phật Đản mắt vui mà ngấn lệ
Hạnh phúc làm con Phật, biết là bao!
Cảnh, tâm đó dù nghìn năm dâu bể
Còn Như Lai, còn bóng mát ngọt ngào.
Như Nhiên- (Thích Tánh Tuệ) -
Phật đản 2640 (PL 2560)