Dẫn
Nghĩ trước vừa dấy, niệm sau liền theo. Do giác nên được thành chơn, bởi mê lầm nên làm thành vọng. Chẳng phải do cảnh có, chỉ tự tâm sanh. Dây mũi nắm chắc không cho toan tính.
Giảng Giải
Nghĩ trước vừa dấy, niệm sau liền
theo: Vừa khởi nghĩ về cảnh về người
liền có ý niệm về cảnh về người hiện ra, niệm này
vừa dứt, niệm khác tiếp theo dấy khởi liên tục. Do giác nên được thành chơn, bởi mê lầm nên
làm thành vọng Niệm vừa khởi liền
biết nó là vọng tưởng không theo, vọng tưởng lặng thì thành
chơn. Nếu mê, niệm khởi chạy theo niệm, niệm này tiếp
niệm khác nên làm thành vọng. Chỗ này diễn đạt đầy đủ ý
nghĩa của sự tu hành: niệm khởi, ngay đó liền giác thì thành chơn,
nếu mê chạy theo niệm thì thành vọng. Lục Tổ nói: "Không sợ
niệm khởi mà sợ giác chậm" là đây vậy. Chẳng phải do cảnh có, chỉ tự tâm sanh: Khi lên bồ đoàn ngồi thiền, tâm hành giả không có cảnh
vật gì cả. Vậy mà ngồi một chút nhớ chuyện năm xưa, nghĩ chuyện năm
tới, đủ mọi cảnh vật hiện ra. Ðó là không đợi có cảnh mới dấy
niệm, mà chính nơi tâm sanh khởi niệm và sanh khởi hoài. Vậy nên phải
Dây mũi nắm chắc không cho toan tính : Tuy con trâu đã theo chú mục đồng, nhưng chú không dám
buông dây mũi sợ nó chạy bậy vào lúa mạ người. Cũng vậy, chúng ta tuy
biết rõ ràng ý niệm là vọng tưởng, không phải là tánh giác
chân thật của chính mình, song nếu chúng ta lơi lỏng, tỉnh giác yếu
thì vọng niệm dấy khởi liền chạy theo. Vì vậy mà phải tỉnh giác
miên mật, lâu ngày mới thuần thục.
Ai tới mục này ? - Ai tiến tới mục này là đã đi được nửa đường tu
rồi đó!!
| Tụng Tiên sách thời thời bất ly thân Khủng y túng bộ nhập ai trần Tương tương mục đắc thuần hòa dã Cơ tỏa vô ức tự trục nhân |
Dịch Nắm chặt dây roi chẳng lìa thân Ngại y chạy sổng vào bụi trần Chăm chăm chăn giữ thuần hòa dã Dây mũi buông rồi vẫn theo gần |
Giảng Giải
Roi và dây chú mục đồng luôn luôn nắm trong tay không bao giờ rời. Chú sợ trâu nhảy vọt vào lùm bụi, nên phải luôn luôn chăn thật kỹ. Bao giờ trâu được thuần rồi, thì chừng đó mới buông dây mũi không kềm chế nữa, trâu tự nó đi theo chú.
Tuy đã nhận ra thể tánh chân thật rồi nhưng vọng niệm vẫn còn dấy khởi, nên hành giả phải luôn luôn phản tỉnh, niệm dấy lên liền biết không theo, và thường xuyên tỉnh giác. Như thế thì lâu ngày tâm sẽ thuần, chừng dó muốn khởi niệm thì niệm khởi, không muốn niệm khởi thì tâm lặng lẽ thanh tịnh.