|
Mõ |
|
|
Kinh Tăng nhất
A-hàm có chép thế nầy:
Mỗi khi nghe tiếng chuông chùa
ngân lên, thì những hình phạt trong
các ác đạo được tạm thời
dừng nghỉ, chúng sanh nào đang chịu
những hình phạt ấy cũng được
tạm thời an vui.
Trong
truyện cảm thông cũng có chép rằng:
Ngày xưa, Ðức Phật
Câu Lưu Tôn, ở tại viện Tu-da-la xứ
Càn trúc, đã có tạo một quả
chuông bằng đá xanh thường đánh
vào những lúc mặt trời vừa mọc. Khi
tiếng chuông ấy ngân lên thì trong ánh
sáng mặt trời có các vị hóa
Phật hiện ra, diễn nói 12 bộ kinh, làm
cho người nghe chứng được thánh
quả kông kể xiết.
Bộ Kim-cang-chí
cũng có chép:
Vua Hiếu Cao Hoàng Ðế đời
nhà Ðường, nhơn vì nghe lời xàm
tấu của Tống Tề Khư giết lầm kẻ
tôi trung tên là Hòa Châu, nên khi
chết bị đọa vào địa ngục. Một
hôm có người bị bạo tử (chết thình
lình), hồn thần đi lạc vào địa
ngục ấy, thấy một tội nhân đang
bị gông cùm kìm kẹp đánh đập
rất khổ sở, hỏi ra mới biết là vua Hiếu
Cao đời nhà Ðường. Vua gọi người
bạo tử ấy bảo rằng: Nhờ ngươi
trở lại dương thế nói giùm với
Hậu chúa ta rằng hãy vì ta mà đúc
chuông cúng dường và làm việc phước
thiện. Khi trở lại dương thế, người bạo
tử ấy liền bái yết với Hậu chúa và
chuyển lời nhắn nhủ của vua Hiếu Cao. Nghe vậy,
Hậu chúa liền thân hành đến chùa
Thanh Lương phát nguyện đúc một quả
chuông để cúng dường và cầu
siêu cho Hiếu Cao Hoàng đế, (tích nầy
ở trong bộ "Bách trượng thanh qui" quyển thứ
87 trang 68). Trong kinh Lăng Nghiêm, đức Phật
cũng bảo Ngài La Hầu la đánh chuông
để giảng giáo lý viên thường cho Ngài
A-Nan nghe, vì thế ta thử hiểu rằng, chuông đã
có từ thuở đức Thế Tôn còn
tại thế rồi vậy.
Ý nghĩa và cách sử dụng
Có 3 loại chuông, thường dùng trong các Tự viện là Ðại hồng chung, Bảo chúng chung và Gia trì chung.
Ðại hồng
chung
là loại chuông lớn,
chuông nầy cũng gọi là chuông U minh, thường
đánh vào những lúc đầu
hôm và cuối đêm. Ðánh vào
đầu
hôm có ý nghĩa là nhắc nhở cơn
vô thường rất nhanh chóng cho mọi người,
đánh vào lúc cuối đêm
có ý nghĩa là thức tỉnh mọi người
tinh tấn tu hành để mau vượt ra ngoài
vòng tội lỗi, tối tăm khổ đau trong
vòng luân hồi.
Lối đánh chuông nầy
thường đánh 108 tiếng, mục đích
để tiêu biểu ý nghĩa đoạn trừ 108
phiền não căn bản của chúng sanh. Vì
vậy, trong bài kệ chuông có câu: một
khi nghe tiếng chuông thì 108 phiền não đều
nhẹ bớt, trí tuệ được thêm lớn
vậy.
Bảo chúng chung
cũng gọi là Tăng đường
chung, tức là loại chuông dùng để
báo tin trong lúc nhóm họp Ðại chúng,
thọ trai và khóa lễ hay là kiến chùy
v.v... trong các Tự viện.
Gia trì chung
Loại chuông dùng để
đánh vào trường hợp trong những
câu kinh câu sám, đầu bài
và cuối câu hay ra hiệu cho khi bắt đầu,
chấm dứt buổi lễ, đồng thời
cũng là để đều hòa cho người
tụng kinh, lễ Phật cho được nhịp
nhàng, đều đặn, hướng người
tụng vào một con đường duy nhất
là: Chí tâm.
|
|
Trong bộ sách "Sắc
tu thanh qui pháp khí", về chương
mộc ngư có chép rằng:
Tương tuyền loài cá
luôn luôn thức không bao giờ ngủ và
rất hoạt động. Vì vậy, khi tạo
loại pháp khí về mõ, thời chạm trổ
kiểu cách của mõ theo hình con cá có
ý nghĩa là: bởi vì tiếng mõ có thể
đánh thức được hồn tỉnh
làm cho mọi người tỉnh cơn mê muội...
!
Trong
sách
chính ngôn đời nhà Ðường
cũng có chép rằng:
Có một người bạch
y đến hỏi một vị trưởng lão ở
Thiên-trúc rằng: Vì sao ở các Tăng
xá đều có treo mõ ?
Vị trưởng lão trả
lời: Vì để cảnh tỉnh chúng Tăng
ở các Tăng xá, Tự viện ấy.
Người bạch y lại hỏi
tiếp: Nhưng tại sao lại tạc hình con cá
?
Vị trưởng lão nọ không
trả lời được, người bạch y lại
liền đến hỏi Ngài Ngộ-Biện, Ngày nầy
giải thích rằng: Cá là loài không
khi nào nhắm mắt và thích hoạt động,
cũng vì muốn cho người tu hành ngày
đêm quên ngủ, gắng công tu tập,
mau chứng được đạo quả, nên
treo và đánh mõ và tạc hình
cá cũng là có ý như vậy.
Ý nghĩa và cách sử dụng
Mõ có hai loại là: mõ chạm trổ theo hình bầu dục có tạc đầu cá và mõ hình điếu chạm nguyên hình con cá nằm dài. Loại mõ hình bầu dục nói trên dùng để đánh trong khi tụng niệm, còn loại mõ hình điếu thì thường treo ở nhà trù và để đánh báo tin giờ thọ trai.
Ðánh mõ
có hai ý:
Một là để cho khi tụng
niệm cho được nhịp nhàng đều đặn,
không lộn xộn và như thế vừa giữ
được vẻ trang nghiêm và nhất
là làm cho người tụng niệm khỏi bị
rối trí loạn tâm, để chuyên chú
vào lời kinh tiếng pháp.
Hai là để cảnh tỉnh
tâm trí người tụng niệm khỏi bị
hôn trầm, và cũng chính vì ý nầy
mà quai mõ, thân mõ thường chạm
trổ hình loại cá, là một loài
không bao giờ ngủ luôn luôn tỉnh táo
vậy.
Bởi vậy người đánh mõ gọi tên là "Duyệt chúng". Tên này có nghĩa là làm đẹp lòng chúng trong khi tụng niệm, nên đánh mõ tụng niệm không phải là chuyện dễ, nếu đánh không có qui củ phép tắc và lộn xộn, thời không hướng người tụng vào một con đường duy nhất, và khó nhứt tâm chánh niệm, rốt cuộc buổi lễ tụng ấy không gặt hái thành quả là bao. Chính ngay vị Duy-na, bởi vì vị nầy nắm giữ mực thước, điều hành buổi lễ nên lại càng phải chú ý nhiều hơn nữa.
Ðánh mõ ở nhà chúng đồng thời cũng còn có ý là để báo tin giờ thọ trai, tụ tập v.v... Trong các Tòng lâm, Tự viện như cách dùng bảng, khánh v.v... vậy.
[ Trở Về ]