Bài số :  89

Thơ Công Chúa Shokushi 式子内親王

 

a) Nguyên văn:

玉の緒よ

絶えなば絶えね

ながらへば

忍ぶることの

よわりもぞする

b) Phiên âm:

Tama no wo yo

Taenaba taene

Nagaraeba

Shinoburu koto no

Yowari mo zo suru

c) Diễn ý:

Mạng sống của ta ơi,

Muốn đứt đoạn thì cứ đứt đi nào!

Nếu kéo dài như thế này ta sẽ suy sụp mất

Vì phải giữ mãi trong lòng mối tình thầm kín.

d) Dịch thơ:

Mạng sống của ta ơi,
Muốn dứt thì cứ dứt.
Ấp ủ mãi niềm riêng,
Mỏi mòn, sao sống được.

(ngũ ngôn) 

Nếu phải chết, chết cho xong!
Còn hơn uất nghẹn đáy lòng tình riêng.

(lục bát)

 

e) Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:

Xuất xứ: Shin Kokin-shuu, thơ luyến ái phần 1, bài 1034.

Tác Giả: Shokushi Naishinnô (Thức Tử Nội Thân Vương, ? – 1201) tức công chúa Shokushi (cũng có thể đọc là Shikishi). Bà là con gái thứ 3 của Thiên Hoàng Go Shirakawa (Hậu Bạch Hà). Đã từng làm Saiô (hay Saiin) nghĩa là trinh nữ đền thần, đại diện hoàng gia ra tu thế ở đền Kamo, một trong những đền quan trọng của Thần Đạo. Sau đó không lấy chồng mà xuất gia. Đời bà gặp nhiều nghịch cảnh: cha bị giam cầm, anh chết đói. Bà là nhà thơ nữ thuộc loại tiểu biểu của thời Shin Kokin.

Theo lời chú thích của Shin Kokin-shuu, đây là một bài thơ mang chủ đề “Tình Thầm” (Shinobu Koi).

 

Shokushi Naishinnô

f) Thưởng ngoạn và phẩm bình:

Đề Tài: Tình yêu nung nấu trong tim không giải tỏa được, chỉ còn lấy cái chết làm lối thoát.

Bài thơ bắt đầu bắt một lời kêu gọi “Chết được thì cứ việc chết cho xong!”, tỏ ra rất quyết tâm. Tình cảm bị dồn nén của tác giả như vậy đã đến chỗ cùng cực, nhất định không thổ lộ lòng yêu thầm trộm nhớ cho thế gian biết. Trong hai câu sau nói lên nỗi bất an sợ bị người đời khám phá ra nó.

Cụm từ Tama no o trong câu đầu có nghĩa là chuỗi ngọc, ví mạng sống với sợi dây nối kết linh hồn và thể xác. Taenaba taene có ngữ khí rất mạnh, giống như lời thách thức. Kỹ thuật tu từ dùng trong bài này là cách ngắt câu ở cuối câu thứ hai và việc sử dụng các engo của từ o (sợi dây, xâu chuổi) như tae (dứt đứt), nagarae (kéo dài ra), yowari ( hao mòn) .

 

g)      Dư Hứng:

Hán dịch:

Nông Chi Mệnh.
儂　之　命 

Khả liên nông chi mệnh,
可　憐　儂　之　命

Yếu tuyệt trực tu tuyệt.
要　絶　直　須　絶

Nhược nhưng[1] như thử sinh,
若　仍　如　此　生

Nan nại[2] sầu tâm kết.
難　奈　愁　心　結

[1] Nhược nhưng: cầm bằng, nếu cứ.
[2] Nan nại: khó mà, khó có thể.

 

Anh dịch:

Of my life or soon or late the thread,

The withering-thread perforce must snap:

I almost would’ twere now, I dread

Of longer life the sure hap –

The secrete of our love display,

For e’er our happiness low laid.

Life! Thou string of gems!

If thou art to end, break now.

For, if yet I live,

All I do to hide (my love)

May at last grow weak (and fail).

(Mac Cauley)

Lời đồn đại trong thiên hạ về mối tình của công chúa Shokishi và nhà biên tập Teika đã trở thành một giai thoại văn chương rất nổi tiếng và chủ đề của vở tuồng Nô nhan đề Teika. Theo vở tuồng đó, khi Teika (từng giữ chức Keishi lo công chuyện trong vương phủ và gần gũi công chúa) chết đi, hóa thành giây leo phủ lên mồ công chúa làm cho linh hồn của bà không siêu thoát được vì bị hiểu lầm là người không đoan chính.

 

 





Bài số :  89

Thơ Công Chúa Shokushi 式子内親王

 

a) Nguyên văn:

玉の緒よ

絶えなば絶えね

ながらへば

忍ぶることの

よわりもぞする

b) Phiên âm:

Tama no wo yo

Taenaba taene

Nagaraeba

Shinoburu koto no

Yowari mo zo suru

c) Diễn ý:

Mạng sống của ta ơi,

Muốn đứt đoạn thì cứ đứt đi nào!

Nếu kéo dài như thế này ta sẽ suy sụp mất

Vì phải giữ mãi trong lòng mối tình thầm kín.

d) Dịch thơ:

Mạng sống của ta ơi,
Muốn dứt thì cứ dứt.
Ấp ủ mãi niềm riêng,
Mỏi mòn, sao sống được.

(ngũ ngôn) 

Nếu phải chết, chết cho xong!
Còn hơn uất nghẹn đáy lòng tình riêng.

(lục bát)

 

e) Tác giả và hoàn cảnh sáng tác:

Xuất xứ: Shin Kokin-shuu, thơ luyến ái phần 1, bài 1034.

Tác Giả: Shokushi Naishinnô (Thức Tử Nội Thân Vương, ? – 1201) tức công chúa Shokushi (cũng có thể đọc là Shikishi). Bà là con gái thứ 3 của Thiên Hoàng Go Shirakawa (Hậu Bạch Hà). Đã từng làm Saiô (hay Saiin) nghĩa là trinh nữ đền thần, đại diện hoàng gia ra tu thế ở đền Kamo, một trong những đền quan trọng của Thần Đạo. Sau đó không lấy chồng mà xuất gia. Đời bà gặp nhiều nghịch cảnh: cha bị giam cầm, anh chết đói. Bà là nhà thơ nữ thuộc loại tiểu biểu của thời Shin Kokin.

Theo lời chú thích của Shin Kokin-shuu, đây là một bài thơ mang chủ đề “Tình Thầm” (Shinobu Koi).

 

Shokushi Naishinnô

f) Thưởng ngoạn và phẩm bình:

Đề Tài: Tình yêu nung nấu trong tim không giải tỏa được, chỉ còn lấy cái chết làm lối thoát.

Bài thơ bắt đầu bắt một lời kêu gọi “Chết được thì cứ việc chết cho xong!”, tỏ ra rất quyết tâm. Tình cảm bị dồn nén của tác giả như vậy đã đến chỗ cùng cực, nhất định không thổ lộ lòng yêu thầm trộm nhớ cho thế gian biết. Trong hai câu sau nói lên nỗi bất an sợ bị người đời khám phá ra nó.

Cụm từ Tama no o trong câu đầu có nghĩa là chuỗi ngọc, ví mạng sống với sợi dây nối kết linh hồn và thể xác. Taenaba taene có ngữ khí rất mạnh, giống như lời thách thức. Kỹ thuật tu từ dùng trong bài này là cách ngắt câu ở cuối câu thứ hai và việc sử dụng các engo của từ o (sợi dây, xâu chuổi) như tae (dứt đứt), nagarae (kéo dài ra), yowari ( hao mòn) .

 

g)      Dư Hứng:

Hán dịch:

Nông Chi Mệnh.
儂　之　命 

Khả liên nông chi mệnh,
可　憐　儂　之　命

Yếu tuyệt trực tu tuyệt.
要　絶　直　須　絶

Nhược nhưng[1] như thử sinh,
若　仍　如　此　生

Nan nại[2] sầu tâm kết.
難　奈　愁　心　結

[1] Nhược nhưng: cầm bằng, nếu cứ.
[2] Nan nại: khó mà, khó có thể.

 

Anh dịch:

Of my life or soon or late the thread,

The withering-thread perforce must snap:

I almost would’ twere now, I dread

Of longer life the sure hap –

The secrete of our love display,

For e’er our happiness low laid.

Life! Thou string of gems!

If thou art to end, break now.

For, if yet I live,

All I do to hide (my love)

May at last grow weak (and fail).

(Mac Cauley)

Lời đồn đại trong thiên hạ về mối tình của công chúa Shokishi và nhà biên tập Teika đã trở thành một giai thoại văn chương rất nổi tiếng và chủ đề của vở tuồng Nô nhan đề Teika. Theo vở tuồng đó, khi Teika (từng giữ chức Keishi lo công chuyện trong vương phủ và gần gũi công chúa) chết đi, hóa thành giây leo phủ lên mồ công chúa làm cho linh hồn của bà không siêu thoát được vì bị hiểu lầm là người không đoan chính.