( Các từ ngữ đã được cắt nghĩa... )

II. NỘI DUNG KINH DÀI XÓM NGỰA

1. Con đường phạm hạnh đã được đức Thế Tôn giảng dạy dưới nhiều thể cách khác nhau, tùy theo đối tượng nghe, và tùy theo nhân duyên để nói Pháp.

Hầu như Xóm Ngựa là một chỗ đất lạmà các vị Tỷ kheo mới đặt chân đến lần đầu, theo kinh văn. Tại đây, Thế Tôn dạy ý nghĩa của danh xưng Sa-môn, Bà-la-môn và hạnh Sa-môn, Bà-la-môn. Đó là phạm hạnh, với các thành tựu mà một vị Tỷ kheo phải vượt qua :

1.1. Thành tựu tàm ( hổ với mình ) và qúy ( thẹn với người ).

1.2. Thân hành, khẩu hành, ý hành thanh tịnh.

1.3. Sinh mạng thanh tịnh.

1.4. Hộ trì các căn.

1.5. Ăn uống tietá độ với Chánh tư duy.

1.6. Chú tâm cảnh giác giữ tâm tư khỏi các pháp chướng ngại.

1.7. Chính niệm tỉnh giác.

1.8. Đoạn trừ ngũ cái, tẩy sạch tâm cấu uế.

1.9. Thành tựu hiện tại lạc trú ( đắc tứ thiền Sắc định ).

1.10. Thành tựu Tam minh, đoạn trừ lậu hoặc.

Như thế, Sa-môn, Bà-la-môn, theo kinh 39, đúng nghĩa là vị A-la-hán.

2. Thực hiện Sa-môn hạnh là thực hiện phạm hạnh, sẽ đem lại lợi ích lớn cho mình và cho người.

III. BÀN THÊM

1. Con đường giải thoát chỉ có một, đó là con đường độc nhất của Giới, Định, Tuệ đoạn tận khổ đau. Sứ mệnh, vai trò của bậc Đạo sư là tập chú giảng dạy con đường và các phương thức thực hiện thành tựu con đường, như Ngài đã dạy : " Ta chỉ nói Khổ và con đường diệt khổ ". Do đó, các bản kinh Trung bộ đều kiết tập cùng một nội dung các điểm cương yếu về phạm hạnh hay Sa-môn hạnh. Các kinh chỉ giới thiệu khác nhau về nhân duyên nói Pháp, đối tượng nghe Pháp, và các khía cạnh về con đường mà Thế Tôn muốn nhấn mạnh và triển khai.

2. Đặc biệt ở kinh dài Xóm Ngựa, đức Thế Tôn đã đưa ra các hình ảnh ví dụ để các Tỷ kheo dễ hình dung ra niềm hỷ lạc, hạnh phúc sẽ có qua công phu tẩy trừ tâm cấu uế, đoạn trừ ngũ cái, chứng đạt sơ thiền, nhị thiền, tam thiền và tứ thiền Sắc giới; dễ hình dung ra công phu thực hành thiền quán để vào Tam minh, thành tựu trí tuệ giải thoát. Các ví dụ còn có tác dụng đánh thức dậy trong hàng Tỷ kheo các ham thích, nhiệt tâm dấn thân vào các công phu.
Thực sự, trên lộ trình tu tập giải thoát, hành giả sẽ không bao giờ cảm thấy cô vắng, lo âu, sầu muộn, nếu đi tới với niềm tin và quyết tâm, bởi sẽ có nhiều niềm hân hoan, hạnh phúc đang chờ đợi trên mỗi chặng đường công phu.