( Từ ngữ quen thuộc )

II. NỘI DUNG KINH NGẮN NGƯỜI CHĂN BÒ

1. Tại xứ Ma-kiệt-đà ( Magadha ) người chăn bò vô trí lùa một đàn bò vượt qua sông Hằng tại chỗ nước sâu, hiểm, không thể lội qua, đàn bò đã gặp nạn lớn.

Một người chăn bò khác thì có trí biết rõ dòng nước, biết rõ bờ bên nầy và bờ bên kia sông Hằng, và biết cách lùa đàn bò qua : các con bò già, đầu đàn qua trước; rồi đến các con bò khỏe mạnh; các con bò cái lớn, bò con lớn; rồi sau cùng là con nghé. Đàn bò đã qua bờ bên kia sông Hằng an toàn.

2. Tương tự người chăn bò có trí, đức Thế Tôn là vị Toàn giác biết rõ dòng sinh tử, luân hồi, biết rõ các cảnh Trời và Ác ma, biết rõ căn cơ của hàng đệ tử đã dẫn dắt tất cả vượt qua dòng sông của Ma vương một cách an toàn. Phi Thế Tôn, không ai khác có thể chuyển vận bánh xe Pháp và mở được lộ trình giải thoát thiết thực, trí tuệ và thiện xảo.

- Như các con bò đực, đầu đàn lội cắt ngang dòng sông Hằng và qua bờ bên kia một cách an toàn, cũng vậy, các Tỷ kheo là các A-la-hán, đã đoạn trừ lậu hoặc, đã giải thoát nhờ Chánh trí, sau khi lội cắt ngang dòng sông của Ma vương, đã qua bờ bên kia một cách an toàn.

- Như con bò đực lớn, mạnh..., các Tỷ kheo là các A-na-hàm...

- Như các bò đực con lớn, những bò cái con lớn,..., các Tỷ kheo đã đoạn trừ ba kiết sử, làm muội lược dục, sân, chứng Nhất Lai...

- Như các bò con nhỏ, các con nghé,..., các Tỷ kheo là các Tu-đà-hoàn...

- Như các con bò mới sanh,..., các Tỷ kheo Tùy pháp hành, Tùy tín hành..

III. BÀN THÊM

1. Hình ảnh người chăn bò có trí gợi ý về vai trò, sứ mệnh của bậc Đạo sư. Ngài đã ở lại thế gian 45 năm, sau khi giác ngộ Vô thượng Chánh Đẳng Giác, để giáo hóa các đệ tử cho đến từ qủa vị Tùy pháp hành, Tùy tín hành đến A-la-hán. Có hai đại đệ tử : tôn giả Xá-lợi-phất và Mục-kiền-liên, vào cuối đời đã đắc Chánh Đẳng Giác và nhập Vô-dư-y Niết bàn.

2. Đức Thế Tôn đã nói lên rõ vai trò của Ngài, và con đường giải thoát Ngài đã mở ra là vượt qua dòng sông Ác ma an toàn. Đi lệch thì sẽ rơi ngay vào nguy hiểm của sinh tử. Đây là điểm mà các Tỷ kheo cần đặt niềm tin tuyệt đối vào sẽ an lạc lâu dài.

3. Sau khi Thế Tôn nhập Niết bàn thì Pháp mà Ngài đã giảng dạy giữ vai trò dẫn dắt, các Tỷ kheo cần đặt niềm tin tuyệt đối vào Pháp, Pháp sẽ chỉ đường cắt ngang dòng sông sinh tử.

Qua ba điểm nhận định trên, Kinh ngắn Người Chăn Bò đến với đời như là lời di huấn thiêng liêng.