BuddhaSasana Home Page
This document is written in Vietnamese, with Unicode Times
font
Một thời, đức Phật ở tại nước Xá Vệ, rừng Kỳ Ðà, vườn Cấp Cô Ðộc. Vào buổi chiều, dân chúng trong thành rủ nhau đến thăm Thế Tôn .Bấy giờ Ngài vì vô số chúng sanh vây quanh trước sau, thuyết giảng pháp yếu. Khi ấy, Tôn Giả Xá Lợi Phất dắt nhiều chúng Tỳ Kheo đi kinh hành. Các vị Mục Kiền Liên, Ðại Ca Diếp, A Na Luật, Ly Bà Ða, Ca Chiên Diên, Mãn Từ Tử, Ưu Ba Ly, Tu Bồ Ðề, La Hầu La, A Nan ... mỗi người đều dắt một số Tỳ kheo đi kinh hành. Ðề Bà Ðạt Ða cũng dẫn nhóm của mình tự đi kinh hành.Nhân đó, đức Thế Tôn dạy hội chúng, trong đó có các Tỳ kheo đang ngồi nghe pháp. Ngài nói:
- Người đời về thân căn và tánh tình mỗi mỗi tự thích hợp với nhau. Người hiền cũng làm bạn với người hiền, người ác cũng làm bạn với người ác. Cũng như sữa tương ưng với sữa, bơ tương ưng với bơ, phẩn uế cùng tương ưng với phẩn uế. Căn tánh, hành động, pháp tắc của mỗi chúng sanh mỗi tự tương ưng. Người hiền tương ưng với người hiền, người ác tương ưng với người ác. Các ông có thấy Tỳ kheo Xá Lợi Phất dắt các Tỳ kheo đi kinh hành kia chăng?
- Thưa vâng, thấy.
Phật bảo các Tỳ kheo: - Những người ấy đều là hàng có trí tuệ.
Ðức Phật chỉ nhóm Tỳ kheo đang đi với Tôn giả Mục Kiền Liên và bảo: - Những Tỳ kheo ấy đều là hàng có thần túc.
Với các Tỳ kheo trong nhóm của Ca Diếp, Ngài bảo: - Các người ấy đều thật hành mười một pháp đầu đà.
Như thế, tuần tự đến các Tỳ kheo của A Na Luật: - Các hiền sĩ ấy đều là hàng thiên nhãn đệ nhất.
Với các Tỳ kheo đang đi với Ly Bà Ða: - Những người ấy đều là hàng nhập định.
Và các Tỳ kheo trong nhóm Ca Chiên Diên: - Những thượng sĩ ấy đều giỏi phân biệt nghĩa lý.
Các Tỳ kheo thuộc về Mãn Từ Tử: - Ðó là những người thuyết pháp.
Những Tỳ kheo đang đi với Ưu Ba Ly: - Ðó là hàng giữ gìn giới cấm.
Nhóm Tu Bồ Ðề: - Các thượng nhân ấy đều là bậc giải không đệ nhất.
Các Tỳ kheo cùng đi với La Hầu La: - Ðó là hàng đầy đủ giới.
Với nhóm của A Nan: - Những người ấy đều là hàng đa văn đệ nhất, nghe rồi không quên.
Về phần các Tỳ kheo đi chung với Ðề Bà Ðạt Ða, Phật xác định: - Ðó là những người lấy việc ác làm đầu, không có gốc lành.
Ngài nói bài kệ:
Chớ cùng ác tri thức
Cùng người ngu làm việc
Nên cùng thiện tri thức
Giao thiệp với người trí
Nếu người vốn không ác
Gần gũi với người ác
Sau ắt thành nhân ác
Tiếng ác đồn khắp nơiCâu chuyện đức Phật dạy các Tỳ kheo trong buổi chiều, cùng với bài kệ của Ngài, được các Tỳ kheo truyền đi và học thuộc nhanh chóng. Hơn 30 đệ tử của Ðề Bà Ðạt Ða nghe bài kệ, ngẫm nghĩ nghĩa lý ấy, họ nhận ra lỗi lầm của mình qua sự so sánh của Phật về các đồ chúng của những vị đệ tử thượng túc. Tại sao các đệ tử kia đều là hàng trí tuệ hoặc đa văn ... còn chúng mình lại là "những người không có gốc lành?"
Tất cả rủ nhau đến chỗ Phật, cúi đầu lễ dưới chân Ngài, xin sám hối: - Chúng con ngu si mê lầm, không biết chơn ngụy, bỏ thiện tri thức mà gần ác tri thức. Cúi xin Thế Tôn tha thứ, về sau không dám tái phạm.
Ðức Phật bảo các Tỳ kheo: - Cho phép các ông sám hối lỗi lầm, sửa điều đã làm, chỉnh đốn điều sắp làm, đừng phạm lại.
Khi ấy, các Tỳ kheo vâng lời Phật dạy, tìm chỗ vắng nỗ lực tu tập thiền quán, và tất cả đều chứng quả A la hán.
Bài kinh trên được trích dịch từ kinh Tăng Nhất A Hàm. Các kinh bộ A hàm ngoài tính cách chuyên chở giáo lý, còn mô tả đời sống Tăng đoàn. Chúng ta thấy khung cảnh vườn Kỳ Ðà vào buổi chiều, các Tỳ kheo đi kinh hành dưới những bóng mát lá cây. Té ra các thầy cũng thích đi chung với những người hợp "jeu". Ðể từ đó Ðức Thế Tôn dạy một bài học. Lời dạy căn cứ trên một sự kiện thông thường, nhưng lại là chân lý muôn đời ."Ðồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu", những người căn tánh thích hợp thường tìm đến nhau, như nhà Nho vẫn nói: "Trong nhà có quân tử, ngoài cửa quân tử đến. Trong nhà có tiểu nhân, ngoài cửa tiểu nhân tìm ". Nếu mình thích đi chuà nghe pháp thì sẽ có bạn đạo, còn mình là đệ tử Lưu Linh thì sẽ có bạn nhậu, chuyện ấy ai cũng biết. Nhưng để rút ra một bài học như lời Phật dạy:"Các ông nên tương ưng với tịnh, chẳng nên tương ưng với bất tịnh", thì chỉ có Ðức Ðiều Ngự mới nói lên điều này.
Một điều ghi nhận nữa là, các Tỳ kheo thời ấy cũng có nhiều bậc đa văn, trí tuệ, thiên nhãn... và đức Phật phân từng nhóm rõ ràng, trên mỗi nhóm đó là một vị bậc nhất. Không loại trừ nhóm thích làm việc ác, có Ðề Bà Ðạt Ða dẫn đầu. Thái độ của đức Phật đối với nhóm này ra sao? Ngài vẫn để họ đi chung với nhau, và chỉ cho các Tỳ kheo một hình ảnh tương phản. Bao nhiêu đó cũng đủ chỉ dạy rồi. Cuối cùng chỉ cần một bài kệ, bài kệ kết thúc buổi đi kinh hành của các Tỳ kheo, và đưa ra luận đề suy gẫm: Giao tiếp với người không hiền thiện sẽ có hai việc xảy ra là chính mình trở thành ác và tiếng xấu sẽ lan truyền khắp nơi.
Tuần báo Giác Ngộ
Source: LotusNet Production, http://www.lotuspro.net/