Tu Bi va Tu Nga

Trong những bài giảng và những lần đi vòng quanh thế giới, ngài đã làm cho mọi người cảm mến và kính phục, ngài đã vượt qua những ngăn cách của địa lý, tôn giáo và chính trị bằng đạo phong oai nghiêm, giản dị, sâu sắc và giàu lòng từ bi của ngài. Bài viết sau đây, ngài đã giải thích rõ ràng và chí lý tại sao lòng từ bi không thể tách rời khỏi con người và cuộc sống. Và hơn lúc nào hết là chính lúc này, chúng ta rất cần sử dụng đến và phát triển đức tính tự nhiên này và nó đang tiềm ẩn trong mỗi con người của chúng ta.

Compassion and the individual

The Dalai Lama

Từ bi và tự ngã

Ðức Ðạt lai Lạt ma

(Thích Nguyên Tạng dịch Việt)

The purpose of life

One great question underlies our experience, whether we think about it consciously or not: "What is the purpose of life?" I have considered this question and would like to share my thoughts in the hope that they may be of direct, practical benefit to those who read them.

I believe that the purpose of life is to be happy. From the moment of birth, every human being wants happiness and does not want suffering. Neither social conditioning nor education nor ideology affects this. From the very core of our being, we simply desire contentment.

I don’t know whether the universe, with its countless galaxies, stars and planets, has a deeper meaning or not, but at the very least, it is clear that we humans who live on this earth face the task of making a happy life for ourselves. Therefore, it is important to discover what will bring about the greatest degree of happiness.

Mục đích của cuộc sống

Một câu hỏi lớn vẫn hiện hữu trong cuộc sống, cho dù chúng ta có suy nghĩ về nó một cách có ý thức hay không, đó là "Mục đích của cuộc sống là gì ?" Tôi đã từng trải và muốn chia xẻ những suy nghĩ của tôi về vấn đề này cho các bạn đang tìm hiểu mục đích của cuộc sống, với hy vọng nó sẽ là sự hướng dẫn hữu ích thiết thực.

Tôi tin rằng mục đích của cuộc sống là đạt được hạnh phúc. Từ lúc mới sinh ra, mọi người ai cũng muốn được hạnh phúc và không muốn khổ đau. Ðiều đó không phải do điều kiện xã hội, giáo dục hay ý thức hệ ảnh hưởng, mà từ trong tiềm thức của con người, chúng ta chỉ đơn giản khao khát được sự thỏa mãn.

Tôi không biết vũ trụ bao la với vô số dãy thiên hà, trăng, sao và các hành tinh kia có một ý nghĩa sâu xa nào không, nhưng có một điều chắc chắn rằng, ít nhất con người đang hiện hữu trên quả địa cầu phải đương đầu với bao thử thách trong việc tạo ra một cuộc sống hạnh phúc cho chính mình. Vì thế, điều đó rất quan trọng để khai phá những gì có thể đem lại hạnh phúc dài lâu cho bản thân mình và mọi người.

How to achieve happiness

For a start, it is possible to divide every kind of happiness and suffering into two main categories: mental and physical. Of the two, it is the mind that exerts the greatest influence on most us. Unless we are either gravely ill or deprived of basic necessities, our physical condition plays a secondary role in life. If the body is content, we virtually ignore it. The mind, however, registers every event, no matter how small. Hence we should devote our most serious efforts to bringing about mental peace.

From my own limited experience I have found that the greatest degree of inner tranquillity comes from the development of love and compassion.

The more we care for the happiness of others, the greater our own sense of well-being becomes. Cultivating a close, warm-hearted feeling for others automatically puts the mind at ease. This helps remove whatever fears or insecurities we may have and gives us the strength to cope with any obstacles we encounter. It is the ultimate source of success in life.

As long as we live in this world we are bound to encounter problems. If, at such times, we lose hope and become discouraged, we diminish our ability to face difficulties. If, on the other hand, we remember that it is not just ourselves but everyone who has to undergo suffering, this more realistic perspective will increase our determination and capacity to overcome troubles. Indeed, with this attitude, each new obstacle can be seen as yet another valuable opportunity to improve our mind.

Thus we can strive gradually to become more compassionate, that is we can develop both genuine sympathy for others’ suffering and the will to help remove their pain. As a result, our own serenity and inner strength will increase.

Làm thế nào để được hạnh phúc

Trước hết, chúng ta có thể chia hạnh phúc và khổ đau thành hai loại: tinh thần và thể chất. Trong hai phạm trù này tinh thần (tâm) tạo sự ảnh hưởng nhiều nhất đối với mọi sinh hoạt trong đời sống của chúng ta. Trong khi điều kiện thể chất chỉ đóng vai trò thứ yếu trừ khi chúng ta bệnh nặng hoặc bị tước đi những nhu cầu cơ bản nhất. Khi ta thỏa mãn các nhu cầu về thể chất, thì ta thường lãng quên những nhu cầu về tinh thần. Tâm thức ta sẽ ghi nhận tất cả mọi sự kiện trong đời sống, dù việc đó nhỏ đến bao nhiêu. Cũng vì thế mà chúng ta cần phải nỗ lực hết sức mình để có thể đem lại sự bình yên cho tâm hồn.

Từ kinh nghiệm của bản thân, tôi nhận thấy rằng càng quan tâm đến hạnh phúc của người khác thì bản thân mình càng cảm thấy hạnh phúc nhiều hơn, bởi chính nó đã nuôi dưỡng lòng nhiệt thành, thân thiện đối với người khác, điều đó giúp tâm hồn trở nên nhẹ nhàng, thanh thản. Thực hành tâm từ bi như vậy, chúng ta sẽ chuyển hóa hết mọi nỗi bất an hay sợ hãi nào xảy đến cho đời sống và chúng ta sẽ đạt được một sức mạnh tâm linh để có thể đối mặt với mọi chướng ngại nào. Ðó là yếu tố cơ bản để thành công trong cuộc sống.

Sống trong cõi đời này, nhất định mỗi chúng ta đều phải gặp những khó khăn riêng. Trong những trường hợp như vậy, nếu ta mất hết hy vọng và chán nản thì ta sẽ mất đi khả năng vốn có của mình để chống chọi lại với những khó khăn ấy. Ngược lại, ta nên biết rằng không phải riêng chúng ta mà tất cả mọi người đều phải chịu khổ đau như thế. Ðó là một triển vọng trước mắt để giúp ta có thêm quyết tâm để vượt qua nghịch cảnh. Quả thật vậy, với thái độ này, mỗi chướng duyên mới xảy ra là một cơ hội quý giá để giúp ta phát triển tâm linh.

Từ đó, chúng ta cố gắng dần dần phát triển lòng từ nhiều hơn. Chúng ta không những cảm thông một cách chân thành với những nỗi đau của họ mà còn giúp họ loại bỏ những khổ đau ấyĩ. Kết quả, chúng ta sẽ đạt được nhẹ nhàng, thanh thản và tăng thêm sức mạnh của nội tâm.

Our need for love

Ultimately, the reason why love and compassion bring the greatest happiness is simply that our nature cherishes them above all else. The need for love lies at the very foundation of human existence. It results from the profound interdependence we all share with one another. However capable and skilful an individual may be, left alone, he or she will not survive. However vigorous and independent one may feel during the most prosperous periods of life, when one is sick or very young or very old, one must depend on the support of others.

Interdependence, of course, is a fundamental law of nature. Not only higher forms of life but also many of the smallest insects are social beings who, without a religion, law or education, survive by mutual cooperation based on an innate recognition of their interconnectedness. The most subtle level of material phenomena is also governed by interdependence. All phenomena, from the planet we inhabit to the oceans, clouds, forests and flowers that surround us, arise in dependence upon subtle patterns of energy. Without their proper interaction, they dissolve and decay.

It is because our own human existence is so dependent on the help of others that our need for love lies at the very foundation of our existence. Therefore we need a genuine sense of responsibility and a sincere concern for the welfare of others.

We have to consider what we human beings really are. We are not like machine-made objects. If we were merely mechanical entities, then machines themselves could alleviate all of our sufferings and fulfil our needs. However, since we are not solely material creatures, it is a mistake to place all our hopes for happiness on external development alone. Instead, we should consider our origins and nature to discover what we require.

Leaving aside the complex question of the creation and evolution of our universe, we can at least agree that each of us is the product of our own parents. In general, our conception took place not just in the context of sexual desire but from our parents’ decision to have a child. Such decisions are founded on responsibility and altruism-- the parents’ compassionate commitment to care for their child until it is able to take care of itself. Thus, from the very moment of our conception, our parents’ love is directly involved in our creation.

Moreover, we are completely dependent upon our mother’s care from the earliest stages of our growth. According to some scientists, a pregnant woman’s mental state, be it calm or agitated, has a direct physical effect on unborn child.

The expression of love is also very important at the time of birth. Since the first thing we do is suck milk from our mother’s breast, we naturally feel close to her, and she must feel love for us in order to feed us properly; if she feels anger or resentment her milk may not flow freely.

Then there is the critical period of brain development from the time of birth up to at least the age of three or four, during which time loving physical contact is the single most important factor for the normal growth of the child. If the child is not held, hugged, cuddled or loved, its development will be impaired and its brain will not mature properly.

Since a child cannot survive without the care of others, love is its most important nourishment. The happiness of childhood, the allaying of the child’s many fears and the healthy development of its self-confidence all depend directly upon love.

Nowadays, many children grow up in unhappy homes. If they do not receive proper affection, in later life they will rarely love their parents and, not infrequently, will find it hard to love others. This is very sad.

As children grow older and enter school, their need for support must be met by their teachers. If a teacher not only imparts academic education but also assumes responsibility for preparing students for life, his or her pupils will feel trust and respect and what has been taught will leave an indelible impression on their minds. On the other hand, subjects taught by a teacher who does not show true concern for his or her students’ overall well-being will be regarded as temporary and not retained for long.

Similarly, if one is sick and being treated in hospital by a doctor who evinces a warm human feeling, one feels at ease and the doctor’s desire to give the best possible care is itself curative, irrespective of the degree of his or her technical skill. On the other hand, if one’s doctor lacks human feeling and displays an unfriendly expression, impatience or casual disregard, one will feel anxious, even if he or she is the most highly qualified doctor and the disease has been correctly diagnosed and the right medication prescribed. Inevitably, patients’ feelings make a difference to the quality and completeness of their recovery.

Even when we engage in ordinary conversation in everyday life, if someone speaks with human feeling we enjoy listening, and respond accordingly; the whole conversation becomes interesting, however unimportant the topic may be. On the other hand, if a person speaks coldly or harshly, we feel uneasy and wish for a quick end to the interaction. From the least to the most important event, the affection and respect of others are vital for our happiness.

Recently I met a group of scientists in America who said that the rate of mental illness in their country was quite high --around twelve percent of the population. It became clear during our discussion that the main cause of depression was not a lack of material necessities but a deprivation of the affection of others.

So, as you can see from everything I have written so far, one thing seems clear to me: whether or not we consciously aware of it, from the day we are born, the need for human affection is in our very blood. Even if the affection comes from an animal or someone we would normally consider an enemy, both children and adults will naturally gravitate towards it.

I believe that no one is born free from the need for love. And this demonstrates that, although some modern schools of thought seek to do so, human beings cannot be defined as solely physical. No material object, however beautiful or valuable, can make us feel loved, because our deeper identity and true character lie in the subjective nature of the mind.

Nhu cầu yêu thương của chúng ta

Nói một cách rốt ráo, lý do nào lòng từ bi lại đem đến hạnh phúc và an lạc cho con người, đơn giản chỉ vì lòng từ bi của chúng ta vượt thắng hết tất cả mọi thứ khác. Trên tinh thần đó, nhu cầu lòng thương chính yếu luôn được sống còn trong sự hiện hữu của loài người. Nhu cầu ấy phát nguồn từ sự phụ thuộc hỗ tương hữu cơ với nhau giữa con người và con người. Dù khả năng và kiến thức của một cá nhân có hoàn mỹ đến đâu, nhưng nếu họ sống tách biệt, độc lập thì cá nhân ấy sẽ không tồn tại. Cũng vậy, một con người khỏe mạnh và giàu có thì có cảm giác rằng mình sống không có cần đến ai, tuy nhiên đến khi ngã bệnh, dù họ là ai, già hay trẻ, cũng đều cần đến sự giúp đỡ săn sóc của người khác.

Cố nhiên, sự lệ thuộc lẫn nhau là quy luật cơ bản của tự nhiên, không chỉ đối với sinh vật cao cấp như con người mà cả những loài côn trùng thấp kém nhất cũng đang mang tính xã hội. Dù không có giáo dục luật pháp hay tôn giáo, chúng sanh vẫn tồn tại trong sự hỗ tương trên nền tảng nhận thức bẩm sinh liên hệ lẫn nhau của chúng. Ngay cả hiện tượng vật chất cũng bị sự phụ thuộc lẫn nhau này ảnh hưởng. Môi trường sống xung quanh ta như đại dương, mây, rừng núi và cỏ hoa, tất cả đều phát triển lệ thuộc vào nhau trong một dạng năng lượng vi tế hợp nhất. Nếu không có sự tương tác thích hợp này, chúng sẽ tự tan rã và tiêu diệt.

Cũng vì loài người tồn tại lệ thuộc vào sự giúp đỡ của nhau, cho nên nhu cầu lòng từ bi trở thành một nền tảng bất khả phân ly của chúng ta. Vì vậy, chúng ta cần phải có trách nhiệm quan tâm thật sự đến lòng từ và sự an lành của người khác.

Chúng ta cần phải xem xét về một nghi vấn: Loài người thật sự là gì? Chúng ta không giống như các loại máy móc nhân tạo. Nhưng nếu chúng ta chỉ là thực thể máy móc liệu chúng có thể làm giảm bớt nỗi khổ đau của ta và đáp ứng những nhu cầu cho ta không? Tuy nhiên, chúng ta không phải là máy móc và thật là lầm lẫn để đi tìm kiếm những nhu cầu và hạnh phúc ở bên ngoài. Thay vào đó, chúng ta phải quay về nguồn cội và bản tâm của mình để khám phá những nhu cầu thực sự mà chúng ta cần đến.

Gác lại những vấn đề phức tạp về sự tạo hóa và tiến hóa của vũ trụ, ít nhất chúng ta có thể đồng ý với nhau rằng mỗi chúng ta đều là sản phẩm các bậc cha mẹ. Nói chung, sự hiện diện chúng ta không phải ở trong bối cảnh ham muốn nhục dục mà bắt đầu từ sự ao ước và quyết định có một đứa trẻ của cha mẹ. Sự quyết định đó được dựa trên tình thương và bổn phận trách nhiệm. Tình thương bao la ấy của cha mẹ đã thể hiện qua việc nuôi nấng đứa con từ lúc chào đơi cho đến khi nó biết tự lo cho bản thân mình. Vì thế, ngay từ lúc thọ thai, tình thương của cha mẹ đã gắn chặt đến tiến trình tạo ra đứa con.

Hơn thế nữa, chúng ta hoàn toàn tùy thuộc vào sự chăm sóc của cha mẹ từ những giai đoạn đầu của sự trưởng thành. Theo một số nhà khoa học, trạng thái tinh thần của phụ nữ có mang, vui hay buồn đều ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi của họ.

Bày tỏ tình thương là một điều vô cùng quan trọng trong thời gian sanh con, vì việc đầu tiên của chúng ta là bú sữa mẹ, tự nhiên chúng ta cảm thấy gần gũi với mẹ và người mẹ cũng có cảm nhận giống như ta qua việc người đặt ta nằm bú chỗ thích hợp. Nếu người mẹ giận dữ và buồn phiền, thì dòng sữa thiêng liêng ấy sẽ không còn tươi mát và ngọt ngào nữa.

Kế đến là giai đoạn quan trọng trong việc phát triển trí não của đứa trẻ, từ lúc mới sanh ra cho đến ít nhất là ba hoặc bốn tuổi. Trong một thời gian dài như vậy, cử chỉ yêu thương, chăm sóc và vuốt ve thân thể con của người mẹ là yếu tố quan trọng cho sự phát triển tốt cho đứa trẻ. Nếu đứa trẻ không được chăm sóc, mơn trớn, ôm ấp và yêu thương, thì sự phát triển của nó sẽ bị tổn thương và não bộ của nó sẽ không lớn mạnh hoàn hảo được.

Một đứa trẻ không thể lớn được nếu thiếu sự chăm sóc của người khác. Cho nên tình thương là chất dinh dưỡng quan trọng nhất cho đứa trẻ. Niềm hạnh phúc thời thơ ấu, giảm thiểu tối đa sự khiếp sợ và sự phát triển mạnh mẽ về lòng tự tin của đứa trẻ, đều tùy thuộc trực tiếp vào tình yêu thương.

Ngày nay có nhiều trẻ em lớn lên trong những gia đình không được hạnh phúc. Nếu đứa trẻ không tiếp nhận được tình thương thực sự và nuôi dưỡng phù hợp, khi trưởng thành chúng khó mà thương kính cha mẹ của chúng và cố nhiên, chúng sẽ khó mà thương yêu bất cứ người nào khác. Ðó là một sự thật đáng buồn.

Khi đứa trẻ đến tuổi đi học, nhu cầu của chúng là sự quan tâm giúp đỡ của thầy cô giáo. Bởi vì, thầy cô giáo không chỉ dạy học ở trường, mà còn có trách nhiệm chuẩn bị hành trang cho đứa trẻ bước vào đời. Nhờ vậy, mà người học trò mới cảm thấy tin tưởng và kính trọng . Nnhững gì được thầy cô giáo dạy dỗ sẽ để lại trong đứa trẻ những ấn tượng khó phai nhòa. Ngược lại, những bài giảng của thầy cô giáo không cho thấy sự quan tâm đúng mức đến tương lai hạnh phúc của học trò thì những lời dạy của họ chỉ được xem là tạm thời và sẽ bị lãng quên theo năm tháng.

Tương tự, một người bệnh và đang được điều trị trong bệnh viện bởi một bác sĩ có tấm lòng nhân hậu. Vị bác sĩ này luôn bày tỏ tình cảm, săn sóc tận tụy và mong muốn cho bệnh nhân mau chóng bình phục, thì người bệnh ấy sẽ cảm thấy được an ủi và dễ chịu. Ðó chính là phương pháp chữa bệnh hiệu quả nhất mà không cần đến khả năng hay kỹ thuật cao của người bác sĩ. Ngược lại, nếu một bác sĩ thiếu tình cảm, tỏ ra không thân thiện, nóng tánh và thiếu sự quan tâm, bệnh nhân ấy sẽ cảm thấy khó chịu và sầu lo, mặc dù đó là một bác sĩ giỏi, bệnh đã được chẩn đoán và thuốc đã được kê toa hợp lý. Chắc chắn cảm giác yên bình và sự hồi phục hoàn toàn của bệnh nhân này phải khác hẳn so với người kia.

Ngay cả trong đời sống hằng ngày, chúng ta tham gia vào các cuộc nói chuyện, nếu người nói có thái độ hòa nhã, chân thành, tình cảm, chúng ta sẽ thích nghe và đối đáp một cách vui vẻ. Câu chuyện sẽ trở nên sôi nổi, cho dù đề tài nói chuyện không mấy gì hấp dẫn. Trái lại, nếu người nói có thái độ lạnh lùng và thô lỗ thì tức khắc ta cảm thấy khó chịu và muốn nhanh chóng chấm dứt câu chuyện. Từ việc nhỏ như thế cho đến việc quan trọng khác, tình thương và sự tôn trọng người khác rất cần thiết cho đời sống hạnh phúc của con người.

Gần đây, tôi có gặp một nhóm khoa học gia tại Hoa Kỳ. Họ cho biết rằng tỷ số người bệnh tâm thần tại xứ sở này đang gia tăng rất cao -- khoảng mười hai phần trăm dân số. Cuộc thảo luận ấy đã cho thấy rõ rằng nguyên nhân chính của bệnh tâm thần không phải do thiếu thốn điều kiện vật chất mà chính là do mất mát tình thương yêu từ người khác.

Vì thế, như tôi đã nói từ lúc đầu, dù chúng ta có ý thức về nó hay không, từ khi mới sinh ra, nhu cầu tình thương đã có sẵn trong huyết quản của mỗi chúng ta. Ngay cả con thú hay kẻ thù đi chăng nữa đều bị tình yêu thương chi phối và cuốn hút một cách tự nhiên.

Tôi tin rằng, không có ai sinh ra mà không cần đến tình thương. Và điều đó đã minh chứng rằng, con người không thể giới hạn trong khuôn khổ thuần vật chất, dù các trường phái triết học, tư tưởng hiện đại đã cố gắng chứng minh tính đơn thuần vật chất của con người. Không có một đối tượng vật chất nào, dù đẹp đẽ bao nhiêu và có giá trị đến mức nào cũng giúp ta cảm nhận được niềm yêu thương. Bởi vì cội nguồn yêu thương sâu xa và bản chất chân thật của chúng ta đã nằm sẵn trong tự tánh chủ thể của tâm.

Developing Compassion

Some of my friends have told me that, while love and compassion are marvellous and good, they are not really relevant. Our world, they say, is not a place where such beliefs have much influenced or power. They claim that anger and hatred are so much a part of human nature that humanity will always be dominated by them. I do not agree.

We humans have existed in our present form for about a hundred thousand years. I believe that if during this time the human mind had been primarily controlled by anger and hatred, our overall population would have decreased. But today, despite all our wars, we find that the human population is greater than ever. This clearly indicates to me that love and compassion predominate in the world. And this is why unpleasant events are "news"; compassionate activities are so much a part of daily life that they are taken for granted and, therefore, largely ignored.

So far I have been discussing mainly the mental benefits of compassion, but it contributes to good physical health as well. According to my personal experience, mental stability and physical well-being are directly related. Without question, anger and agitation make us more susceptible to illness. On the other hand, if the mind is tranquil and occupied with positive thoughts, the body will not easily fall prey to disease.

But of course it is also true that we all have an innate self-centeredness that inhibits our love for others. So, since we desire the true happiness that is brought about by only a calm mind, and since such peace of mind is brought about by only a compassionate attitude, how can we develop this? Obviously, it is not enough for us simply to think about how nice compassion is! We need to make a concerted effort to develop it; we must use all the events of our daily life to transform our thoughts and behaviour.

First of all, we must be clear about what we mean by compassion. Many forms of compassionate feeling are mixed with desire and attachment. For instance, the love parents feel for their child is often strongly associated with their own emotional needs, so it is not fully compassionate. Again, in marriage, the love between husband and wife--particularly at the beginning, when each partner still may not know the other’s deeper character very well-- depends more on attachment than genuine love. Our desire can be so strong that the person to whom we are attached appears to be good, when in fact he or she is very negative. In addition, we have a tendency to exaggerate small positive qualities. Thus when one partner is often disappointed and his or her attitude changes too. This is an indication that love has been motivated more by personal need than by genuine care for the other individual.

True compassion is not just an emotional response but a firm commitment founded on reason. Therefore, a truly compassionate attitude towards others does not change even if they behave negatively.

Of course, developing this kind of compassion is not at all easy! As a start, let us consider the following facts:

Whether people are beautiful and friendly or unattractive and disruptive, ultimately they are human beings, just like oneself. Like oneself, they want happiness and do not want suffering. Furthermore, their right to overcome suffering and be happy is equal to one’s own. Now, when you recognise that all beings are equal in both their desire for happiness and their right to obtain it, you automatically feel empathy and closeness for them. Through accustoming your mind to this sense of universal altruism, you develop a feeling of responsibility for others: the wish to help them actively overcomes their problems. Nor is this wish selective; it applies equally to all. As long as they are human beings experiencing pleasure and pain just as you do, there is no logical basis to discriminate between them or to alter your concern for them if they behave negatively.

Let me emphasise that it is within our power, given patience and time, to develop this kind of compassion. Of course, our self-centeredness, our distinctive attachment to the feeling of an independent, self-existent "I", works fundamentally to inhibit our compassion. Indeed d, true compassion can be experienced only when this type of eliminated. But this does not mean that we cannot start and make progress now.

Phát triển lòng Từ bi

Một vài người bạn của tôi đã nói rằng tình thương và từ bi là tốt đẹp và tuyệt vời, nhưng chúng không thật sự liên quan đến đời sống của chúng ta. Họ bảo rằng thế giới chúng ta không phải là một nơi mà lòng tin về sức mạnh của từ bi có ảnh hưởng hay nó có một sức mạnh thật sự. Họ tuyên bố rằng bản chất của giận dữ và thù hằn có quá nhiều trong tâm của con người đến nỗi thiện tâm của họ bị nó khống chế. Tôi không đồng ý về điều đó.

Chúng ta biết rằng loài người đã hiện hữu khoảng một trăm ngàn năm nay. Tôi tin rằng, trong suốt thời gian ấy, nếu lòng người bị hận thù chế ngự thì lẽ ra dân số thế giới không gia tăng. Tuy nhiên hiện nay, dù có chiến tranh, chúng ta vẫn thấy dân số thế giới tăng vọt hơn bao giờ hết. Ðiều này đã cho thấy rõ ràng lòng từ bi luôn trội hơn những thứ khác trên thế giới. Và đó là lý do tại sao các biến cố đau buồn lại là "tin tức thời sự"; bởi vì các sinh hoạt mang tính từ bi là một phần trong đời sống hằng ngày, đến nỗi chúng đã trở thành tự nhiên và bình thường mà chúng ta hoàn toàn lãng quên chúng.

Trên đây tôi chính yếu chỉ nói đến sự lợi ích tinh thần của lòng từ, tuy nhiên, có nó cũng góp phần đáng kể cho thể chất của chúng ta. Theo kinh nghiệm của bản thân tôi, sự ổn định tinh thần và sự khỏe mạnh thể chất đều có liên hệ mật thiết với nhau. Không cần phải thắc mắc, chính sự kích động của giận dữ và sầu muộn sẽ làm cho ta thêm bệnh hoạn. Ngược lại, nếu tâm ta thanh thản và an lạc, thân thể của ta không dễ rơi vào trạng thái bệnh đau.

Tuy nhiên, cũng có một sự thật rằng tất cả chúng ta đều có bản tánh bẩm sinh tự cho mình là trung tâm, chính nó đã ngăn cản lòng từ của ta đối với người khác. Do vậy, nếu ta muốn có hạnh phúc thực sự thì phải đạt được tâm tịch tĩnh và tâm tịch tĩnh này chỉ nảy sinh từ thái độ của yêu thương mà thôi. Nhưng làm thế nào để phát triển được lòng từ ? Rõ ràng thật không đủ khi chúng ta chỉ nghĩ về sự tốt đẹp của lòng từ, mà chính chúng ta cần phải nỗ lực quan tâm hơn nữa để phát triển nó, chúng ta phải lợi dụng những sinh hoạt trong đời sống hằng ngày để chuyển hóa nó vào trong suy nghĩ và hành động của chúng ta.

Trước hết, chúng ta cần phải tìm hiểu ý nghĩa của lòng từ bi là gì? Có nhiều hình thức về lòng từ bị xen lẫn với ham muốn và luyến ái. Chẳng hạn như, tình thương yêu cha mẹ dành cho con cái thường liên kết mạnh mẽ với nhu cầu tình cảm riêng tư. Vì thế, nó không phải là lòng từ bi hoàn toàn. Lại nữa, trong hôn nhân, tình yêu giữa vợ chồng, đặc biệt là thuở ban đầu, khi mới yêu nhau mỗi người chưa rõ tánh tình sâu kín của nhau, nên càng lệ thuộc vào luyến ái hơn là tình yêu chân thật. Lòng ham muốn của ta quá mạnh đến nỗi chúng ta xem những ai mà ta yêu thương là đều người tốt cả, trong khi những người ấy có thể có nhiều tánh xấu. Thêm nữa, chúng ta thường có khuynh hướng nghĩ tốt về người mình thương yêu một cách thái quá. Do vậy, một khi thái độ của người mình thương thay đổi thì ta cảm thấy thất vọng, khổ đau và cũng thay đổi cách nhìn của mình. Ðiều này đã chứng minh rằng tình yêu ấy do nhu cầu cá nhân thúc dục nhiều hơn là bằng thái độ quan tâm thực sự đến người khác.

Lòng từ bi thực sự không chỉ là sự phản hồi tình cảm mà còn là sự tận tụy mạnh mẽ dựa trên lý trí. Vì thế, thái độ từ bi chân thành đối với người khác không hề bị đổi thay thậm chí người kia cư xử trái ngược.

Cố nhiên, phát triển lòng từ bi này không phải là việc dễ dàng. Ðể bắt đầu, chúng ta hãy xem xét mấy điều sau đây :

Quán thấy rằng người dễ thương và thân thiện hay người khó ưa và hận thù, nói cho cùng họ cũng là con người giống như mình, họ cũng muốn hạnh phúc và không muốn khổ đau. Hơn thế nữa, họ còn có khả năng vượt qua khổ đau và đạt được hạnh phúc như chúng ta. Ðến đây bạn nhận ra rằng tất cả chúng sanh đều bình đẳng về ước nguyện hạnh phúc và có quyền để đạt được nó, tự nhiên bạn nhận ra sự đồng cảm và gần gũi với mọi người. Bằng cách tập làm quen tâm vị tha của bạn đối với tất cả mọi người, bạn sẽ phát triển tinh thần trách nhiệm đối với người khác : với ước nguyện giúp họ một cách tích cực để vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Ðiều này được áp dụng bình đẳng cho mọi người, không có ý chọn lựa bất kỳ đối tượng nào, miễn sao họ cũng là những người từng cảm nhận được hạnh phúc và khổ đau như chúng ta. Không có một nền tảng lý luận nào để phân biệt với họ, hoặc thay đổi sự quan tâm của mình đối với họ khi họ có thái độ tiêu cực.

Tôi xin nhấn mạnh rằng việc phát triển lòng từ hoàn toàn nằm trong khả năng của chúng ta, miễn sao ta có thời gian và chịu kiên nhẫn. Tất nhiên, thái độ tự cho mình là trung tâm điểm, sự tham ái phân biệt về cảm giác độc tôn, sự hiện hữu "tự ngã", đã ngăn cản mạnh mẽ sự phát triển của lòng từ bi. Trong thực tế, lòng từ bi chân chánh chỉ có thể hiện bày khi các loại ái chấp trên bị loại bỏ. Nhưng điều này không có nghĩa là chúng ta không thể bắt đầu và phát khởi lòng từ ngay bây giờ được.

How we can start

We should begin by removing the greatest hindrances to compassion: anger and hatred. As we all know, these are extremely powerful emotions and they can overwhelm our entire mind. Nevertheless, they can be controlled. If, however, they are not, these negative emotions will plague us -- with no extra effort on their part -- and impede our quest for the happiness of a loving mind.

So as a start, it is useful to investigate whether or not anger is of value. Sometimes, when we are discouraged by a difficult situation, anger does seem helpful, appearing to bring with it more energy, energy and determination.

Here, though, we must examine our mental state carefully. While it is true that anger brings extra energy, if we explore the nature of this energy, we discover that it is blind: we cannot be sure whether its result will be positive or negative. This is because anger eclipses the best part of our brain: its rationality. So the energy of anger is almost always unreliable. It can cause an immense amount of destructive, unfortunate behaviour. Moreover, if anger increase to the extreme, one becomes like a mad person, acting in ways that are as damaging to oneself as they are to others.

It is possible, however, to develop equally forceful but far more controlled energy with which to handle difficult situations.

This controlled energy comes not only from a compassionate attitude, but also from reason and patience. These are the most powerful antidotes to anger. Unfortunately, many people misjudge these qualities as signs of weakness. I believe the opposite to be true: that they are the true signs of inner strength. Compassion is by nature gentle, peaceful and soft, but it is also very powerful. It is those who easily lose their patience who are insecure and unstable. Thus, to me, the arousal of anger is a direct sign of weakness.

So, when a problem first arises, try to remain humble and maintain a sincere attitude and be concerned that the outcome is fair. Of course, others may try to take advantage of you, and if your remaining detached only encourages unjust aggression, adopt a strong stand. This, however, should be done with compassion, and if it is necessary to express your views and take strong countermeasures, do so without anger or ill-intent.

You should realise that even though your opponents appear to be harming you, in the end, their destructive activity will damage only themselves. In order to check your own selfish impulse to retaliate, you should recall your desire to practice compassion and assume responsibility for helping prevent the other person from suffering the consequences of his or her acts.

Thus, because the measures you employ have been calmly chosen, they will be more effective, more accurate and more forceful. Retaliation based on the blind energy of anger seldom hits the target.

Làm sao để phát khởi lòng từ bi

Chúng ta nên bắt đầu bằng cách cởi bỏ những chướng ngại lớn nhất của lòng từ là sân hận và oán ghét. Như chúng ta đã biết, sân hận và oán thù là những cảm xúc vô cùng mãnh liệt và chúng ta lấn át toàn tâm của ta. Tuy nhiên, chúng ta có thể điều phục chúng. Nếu không, những cảm xúc tiêu cực này sẽ gây phiền nhiễu cho ta. Nếu không nỗ lực loại bỏ chúng, chúng sẽ cản trở sự tìm kiếm hạnh phúc của chúng ta.

Khởi đầu, thật có lợi cho ta khi kiểm tra lại cơn giận dù có giá trị hay không. Trong một lúc nào đó, chúng ta cảm thấy nản lòng bởi một tình cảnh khó xử thì dường như sân hận rất có ích, mang lại cho ta nhiều năng lực, sự tự tin và tính quyết đoán hơn.

Ở đây, chúng ta nên khảo sát trạng thái tinh thần của mình một cách cẩn thận. Rằng chính sân hận có cho ta thêm năng lực, nhưng nếu ta kiểm tra lại bản chất của năng lực này, chúng ta sẽ khám phá ra đó là năng lực mù quáng. Chúng ta không thể chắc chắn rằng hậu quả của nó tốt hay xấu. Bởi vì chính cơn giận dữ đã che khuất đi phần quan trọng nhất trong não bộ của ta, đó là phần lý trí. Vì vậy, năng lực của sân hận không đáng tin cậy trong mọi trường hợp. Nó có thể gây ra tổn thương lớn và thái độ cư xử sai quấy. Hơn nữa, nếu cơn giận gia tăng đến cực điểm, con người ta sẽ trở nên điên loạn, hành động theo hướng làm tổn hại cho mình cũng như cho người khác.

Tuy nhiên, chúng ta có thể phát triển một dạng năng lực mạnh mẽ tương đương, nhưng đó là dạng năng lực chế ngự để đối phó những tình huống khó khăn.

Năng lực chế ngự này không chỉ xuất phát từ thái độ từ bi mà còn phát khởi từ lý trí và lòng kiên nhẫn. Ðây là loại thuốc giải độc mạnh nhất để đối trị sân hận. Rủi thay, nhiều người đã phán quyết một cách sai lầm rằng những phẩm chất này cũng giống như những dấu hiệu của sự yếu đuối. Tôi tin rằng điều trái ngược này là sự thật : rằng chúng là những dấu hiệu thật sự của sức mạnh nội tại. Bởi vì tính chất của lòng từ vốn nhu hòa, yên bình, cảm thông nhưng rất mạnh mẽ. Chính những người thiếu lòng nhẫn nại là những người mất niềm tin và bất an. Thế thì, theo tôi, dễ nổi giận là một dấu hiệu rõ ràng của sự yếu đuối.

Vì thế, khi xảy ra vấn đề gì, chúng ta hãy cố gắng từ tốn, giữ thái độ chân thành và nghĩ rằng kết quả đó là công bằng. Cố nhiên, nhiều người đã có thể lợi dụng bạn và nếu thái độ thờ ơ của bạn vô tình khuyến khích những áp lực bất công, thì bạn phải có lập trường hay quan điểm cứng rắn. Tuy nhiên, điều này nên được hành xử với từ tâm và nếu cần thiết, bạn nên bày tỏ quan điểm của bạn cũng như dùng biện pháp đối phó mạnh mẽ, nhưng không nên giận dữ và tỏ ra có ác ý.

Bạn nên biết rằng, dù kẻ thù dường như muốn hại bạn, nhưng cuối cùng những hành động tiêu cực ấy chỉ làm hại cho chính họ mà thôi. Ðể kiểm soát tính ích kỷ, và trả thù của mình, bạn nên nhớ lại sự khao khát muốn thực hành lòng từ và tinh thần trách nhiệm của bạn nhằm giúp người khác tránh khổ đau do hành nghiệp của họ đã tạo ra.

Như vậy, phương pháp bạn đang sử dụng đã được chọn lọc một cách cẩn thận, sẽ có hiệu quả hơn, chính xác hơn và mạnh mẽ hơn. Sự trả thù dựa trên năng lực giận dữ mù quáng hiếm khi đánh trúng vào mục tiêu xóa bỏ thù hận.

Friends and Enemies

I must emphasise again that merely thinking that compassion and reason and patience are good will not be enough to develop them. We must wait for difficulties to arise and then attempt to practise them.

And who creates such opportunities? Not our friends, of course, but our enemies. They are the ones who give us the most trouble. So if we truly wish to learn, we should consider enemies to be our best teacher!

For a person who cherishes compassion and love, the practice of tolerance is essential, and for that, an enemy is indispensable. So we should feel grateful to our enemies, for it is they who can best help us develop a tranquil mind! Also, it is often the case in both personal and public life, that with a change in circumstances, enemies become friends.

So anger and hatred are always harmful, and unless we train our minds and work to reduce their negative force, they will continue to disturb us and disrupt our attempts to develop a calm mind. Anger and hatred are our real enemies. These are the forces we most need to confront and defeat, not the temporary ‘‘enemies’’ who appear intermittently throughout life.

Of course, it is natural and right that we all want friends. I often joke that if you really want to be selfish, you should be very altruistic! You should take good care of others, be concerned for their welfare, help them, serve them, make more friends, make more smiles. The result? When you yourself need help, you find plenty of helpers! If, on the other hand, you neglect the happiness of others, in the long term you will be the loser. And is the friendship produces through quarrels and anger, jealousy and intense competitiveness? I do not think so. Only affection brings us genuine close friends.

In today materialistic society, if you have money and power, you seem to have many friends. But they are not friends of yours, they are the friends of your money and power. When you lose your wealth and influence, you will find it very difficult to track these people down.

The trouble is that when things in the world go well for us, we become confident that we can manage by ourselves and feel we do not need friends, but our status and health decline, we quickly realise how wrong we were. That is the moment when we learn who is really helpful and who is completely useless. So to prepare for that moment, to make genuine friends who will help us when the need arises, we ourselves must cultivate altruism!

Though sometimes people laugh when I say it, I myself always want more friends. I love smiles. Because of this I have problem of knowing how to make more friends and how to make more smiles, in particular, genuine smiles. For there are many kinds of smile, such as sarcastic, artificial or diplomatic smiles. Many smiles produce no feeling of satisfaction, and sometimes they can even create suspicion or fear, can’t they? But a genuine smile really gives us a feeling of freshness and is, I believe, unique to human beings. If these are the smiles we want, then we ourselves must create the reasons for them to appear.

Bạn và thù

Một lần nữa, tôi muốn nhấn mạnh việc suy nghĩ về lòng từ, lý trí và sự kiên nhẫn là điều rất tốt nhưng chưa đủ để phát triển chúng. Chúng ta phải chờ đợi những khó khăn nảy sinh rồi nỗ lực thực hành chúng.

Ai là người tạo ra cơ hội đó cho ta? Tất nhiên, không phải là bạn bè của ta mà đó chính là kẻ thù của ta. Họ là những người gây ra nhiều trở ngại nhất cho ta. Vì vậy, nếu chúng ta muốn học hỏi, chúng ta nên xem kẻ thù kia là người thầy tốt nhất của mình.

Ðối với người muốn nuôi dưỡng lòng từ bi, thực hành lòng khoan dung là cần thiết và kẻ thù là người không thể thiếu được. Vì vậy, chúng ta nên biết ơn kẻ thù của chúng ta, vì chính họ là người có thể giúp đỡ phát triển tâm tịch tĩnh an lạc của mình. Cũng có những trường hợp trong đời sống cá nhân hay cộng đồng, do hoàn cảnh đổi thay kẻ thù đã trở thành bè bạn.

Vì sân hận và oán thù là những cảm xúc luôn luôn có hại, và nếu ta không luyện tập tâm mình và cố gắng làm giảm bớt những năng lực xấu ấy thì chúng sẽ tiếp tục gây trở ngại và làm rối loạn các nỗ lực phát triển tâm an lạc của ta. Do đó, tâm sân hận mới là kẻ thù đích thực của ta. Ðối với những năng lực này, chúng ta cần phải đương đầu và đánh bại chúng vì chúng không phải là kẻ thù tạm thời trong đời sống của chúng ta.

Tất nhiên, theo bản chất tự nhiên, tất cả chúng ta đều thích có bạn. Tôi thường đùa rằng nếu bạn thật sự rất ích kỷ thì chính bạn phải rất vị tha. Bạn nên chăm sóc người khác, quan tâm đến sự bình an của ho, ĩ giúp đỡ họ, phục vụ họ, kết bạn nhiều hơn, cười nhiều hơn. Kết quả ra sao? Ðến khi bạn cần đến sự giúp đỡ, bạn sẽ có nhiều người khác đến với bạn. Ngược lại, nếu bạn quên đi hạnh phúc của người khác, theo thời gian đó, chính bạn sẽ là người mất mát. Và có thể nào tình bạn lại phát sinh từ những cuộc cãi vã và giận hờn, ganh tỵ và tranh đua căng thẳng không? Tôi không nghĩ như thế. Chỉ với lòng yêu thương mới có thể đem lại cho chúng ta những người bạn thân thiện và chân thật nhất.

Trong xã hội vật chất ngày nay, nếu bạn có tiền bạc và quyền lực, dường như bạn có nhiều bạn bè. Nhưng họ không phải là bạn bè thật sự của bạn mà là bè bạn của tiền bạc và quyền lực của bạn mà thôi. Một khi tiền bạc và sự ảnh hưởng của bạn không còn nữa, bạn sẽ thấy rất khó khăn để tìm ra dấu vết của những người bạn thấp kém này.

Cái trở ngại ở đây chính là mọi việc trên đời này đều diễn ra tốt đẹp, nên ta quá tự tin rằng mình có khả năng giải quyết được mọi việc và cảm thấy không cần bạn bè, nhưng khi sức khỏe và địa vị suy tàn, chúng ta chợt tỉnh,là ta đã sai lầm đến mức nào. Chính lúc ấy, ta mới biết ai là nguuời giúp đỡ ta thực sự và ai là người vô dụng hoàn toàn. Vì thế để chuẩn bị cho giây phút đó, để có những người bạn chân thành, những người thật sự giúp đỡ ta khi ta cần, chúng ta phải trao dồi lòng vị tha nhân ái đối với tất cả mọi người ngay từ hôm nay.

Mặc dù, có thể sẽ có người cười tôi khi tôi nói rằng chính bản thân tôi rất thích có thật nhiều bạn. Tôi rất thích những nụ cười thân thương. Vì điều này mà tôi phải học cách có được nhiều bạn và làm thế nào để có được nhiều nụ cười hơn và đặc biệt là những nụ cười chân thành thật sự. Thật ra có nhiều kiểu cười, như cười mỉa mai, cười giả tạo hay cười xã giao. Có nhiều nụ cười không đem lại cảm giác hài lòng và đôi khi chúng còn tạo ra sự nghi ngờ và sợ hãi nữa. Những nụ cười ấy có phải là nụ cười thật sự không ? Nụ cười thật sự sẽ mang lại chúng ta cảm giác tươi mát và dễ chịu. Tôi tin tưởng đó là nụ cười duy nhất của loài người. Nếu đó là nụ cười của chúng ra muốn, chúng ta hãy tạo ra những lý do để cho chúng xuất hiện.

Compassion and the world

In conclusion, I would like briefly to expand my thoughts beyond the topic of this short piece and make a wider point: individual happiness can contribute in a profound and effective way to the overall improvement of our entire human community.

Because we all share an identical need for love, it is possible to feel that anybody we meet, in whatever circumstances, is a brother or sister. No matter how new the face or how different the dress and behaviour, there is no significant division between us and other people. It is foolish to dwell on external differences, because our basic natures are the same.

Ultimately, humanity is one and this small planet is our only home. If we are to protect this home of ours, each of us needs to experience a vivid sense of universal altruism. It is only this feeling that can remove the self-centred motives that cause people to deceive and misuse one another. If you have a sincere and open heart, you naturally feel self-worth and confidence, and there is no need to be fearful of others.

I believe that at every level of society -- familial, tribal, national, international -- the key to a happier and more successful world is the growth of compassion. We do not need to become religious, nor do we need to believe in an ideology. All that is necessary is for each of us to develop our good human qualities.

I try to treat whoever I meet as an old friend. This gives me a genuine feeling of happiness. It is the practice of compassion.

Lòng từ bi và thế giới

Ðể kết luận, tôi xin mở rộng vài ý ngoài đề tài của bài viết này để trình bày quan điểm rộng hơn : hạnh phúc của cá nhân có thể góp phần vào sự cải thiện của toàn cộng đồng nhân loại một cách có hiệu quả và có chiều sâu.

Bởi vì tất cả chúng ta đều chia xẻ một nhu cầu tình thương yêu như nhau, nên có thể chúng ta cảm nhận rằng mọi người mà chúng ta gặp, trong bất cứ hoàn cảnh nào đều là anh chị em của ta. Dù cho có sự khác biệt giữa những khuôn mặt mới, quần áo hay cử chỉ, vẫn không có sự khác biệt nào cả giữa chúng ta với người ấy. Thật là khờ dại, để dựa vào những khác biệt ở bề ngoài, vì bản chất cơ bản của chúng ta đều giống nhau.

Cuối cùng, nhân loại là một và hành tinh nhỏ bé này là ngôi nhà duy nhất của chúng ta. Nếu chúng ta muốn bảo vệ ngôi nhà này thì mọi người chúng ta cần phải biết ý nghĩa sống động của tình thương yêu bao la, lòng từ bi. Chỉ với thái độ này, chúng ta mới có thể chuyển hóa được những động cơ ích kỷ làm cho con người dối gạt và lạm dụng lẫn nhau. Nếu bạn có một tấm lòng rộng mở và chân thành, tự nhiên bạn cảm thấy tự tin và có giá trị, và cũng không làm cho người khác sợ hãi.

Tôi tin rằng, ở mỗi tầng lớp trong xã hội, từ gia đình, chủng tộc, quốc gia và thế giới, chìa khóa cho một thế giới hạnh phúc hơn và thành công hơn là làm phát triển lòng từ bi. Chúng ta không cần theo một tôn giáo, cũng không cần chạy theo một ý thức hệ nào. Ðiều cần thiết là tất cả chúng ta phải tự phát triển nhân cách tốt đẹp của bản thân mình.

Tôi đã cố gắng tiếp đón bất cứ người nào mà tôi có dịp gặp như là một người bạn cũ. Ðiều này mang lại cho tôi một cảm giác hạnh phúc thật sự. Ðó là một trong những phương pháp để thực hành lòng từ .

Từ Bi và Tự Ngã

Ðức Ðạt Lai Lạt Ma

Compassion and the individual

Từ bi và tự ngã